Ikby Türkiye Petrol Boru Hattı Projesi

Gaziantep Üniversitesi (GAÜN) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selahattin Bekmez, Irak'tan Türkiye'ye petrol sevkıyatı projesinin kısa ve orta vadede cari açığın kapatılmasına katkı sağlayacağını söyledi.

Bekmez, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Erbil'den Türkiye'ye petrol sevkıyatı yapacak olan projenin bölgenin ilk transit boru hattı olması nedeniyle önem arz ettiğini belirtti.

Transit boru hattından ilk başta günde 400 bin varil petrol akıtılmasının daha sonra da 1 milyona kadar çıkarılmasının planlandığını hatırlatan Bekmez, "2015'den itibaren de aynı zamanda doğalgaz taşınmasına da başlanacağını öngörülmektedir. Ancak konuyla ilgili bazı pürüzler dile getirilmektedir. Aslına pürüzler tamamen teknik detaylar ve konunun özünü zedeleyecek nitelikte değil" dedi.

"Türkiye'nin menfaat koparması gerekiyor"

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Jen Psaki'nin, "Irak Federal Hükümeti'nin içinde olmadığı bir anlaşmayı desteklemeyeceğiz" şeklindeki açıklamasını hatırlatan Bekmez, ABD'nin asıl endişesinin bu boru hattından akıtılacak petrol gelirlerinin nerede toplanacağı ve kim tarafından dağıtılacağı konusu olduğunu ileri sürdü.

Türkiye'nin, petrolden elde edilecek gelirin Türk bankalarında toplanması ve buradan dağıtılmasını hesapladığını anlatan Bekmez, "ABD ise bunun kendileri tarafından toplanması ve New York Petrol Borsası üzerinden kanalize edilmesi formülü üzerinde duruyor. Bu konu netleşmeden ABD'nin bu anlaşmaya sıcak bakmasını ve desteklemesini beklemek biraz saflık olur. Türkiye'nin bu konuda diretmesi ve en azından kısmi olarak menfaat koparması gerektiği kanısındayım" diye konuştu.

"Doğalgaz ve petrol maliyeti düşecek"

Irak'ın 11 milyar dolarlık ihracat rakamıyla Türkiye'nin önemli ihracat partnerlerinden biri olduğunun altını çizen Bekmez, şöyle konuştu:

"Akıtılacak yıllık petrol miktarının 16 milyar doları aşacak ve 2015'den itibaren buna 10 milyar dolarlık doğalgaz geliri eklenecek. Dolayısıyla bu düzeydeki ticaretin Türkiye üzerinden yapılması önemli sonuçlar doğuracaktır. Türkiye'nin kendi kullanımı dışında kalan petrolü başka ülkelere transfer hakkının olması, elde edeceği stratejik konum açısından da büyük bir ayrıcalık olacaktır. Ayrıca hattın faaliyete geçmesinden sonra hem doğalgaz hem de petrol maliyetinin düşecek olması da önem arz ediyor."

Bekmez, Türkiye'nin Rusya, Azerbaycan ve İran'dan ithal ettiği doğalgazın metreküpü için ortalama 0,45 dolar civarında ödeme yaptığını dile getirdi.

Irak doğalgazının ortalama metreküp fiyatının ise 0,25 dolar civarında olmasının beklendiğini anımsatan Bekmez, sözlerini şöyle tamamladı:

"Türkiye'nin aynı zamanda transit taşımacılık hakkı olarak gelir elde edeceği ve stratejik konum kazanacağı da gözardı edilmemelidir. Sonuç olarak doğalgaz ve petrolde neredeyse tamamen dışa bağımlı olan Türkiye'nin cari açığının büyük bölümünün enerji ithalatından kaynaklandığı gerçeği de göz önüne alınırsa, bu anlaşma kısa ve orta vadede cari açığın kapatılmasına katkı sağlayacaktır." - Gaziantep