İlk 'Güneş Evi' Diyarbakır'da

Avrupa Birliği (AB) fonu desteği ile hazırlanan Türkiye'nin ilk 'Güneş Evi' Diyarbakır'da açılıyor. Güneş, toprak ve mimariden uyumlu bir şekilde yararlanıldığı Güneş Evi'nde enerjiden yüzde 50 tasarruf sağlandığı gibi güneş ışınları ile birçok elektronik ev aletini çalıştırmak mümkün oluyor. Güneş Evi, yarın açılacak.

İnsanlık küresel ısınmanın kıskacındayken, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi'nin yaptığı ve Türkiye'de bir ilk olan Güneş Evi Eğitim ve Uygulama Parkı projesi; güneş, toprak ve mimarinin 'Enerji mimarlığı' ilkelerine göre kullanılması durumunda doğayla uyumlu ekolojik bir hayatın mümkün olduğunu gösteriyor. Büyükşehir Belediyesi'nin uyguladığı AB'nin fon desteği verdiği, 72 kuruluşun sponsor olduğu Diyarbakır Güneş Evi, yılın en fazla güneş alınan günü olan 21 Haziran'da açılıyor.

Diyarbakır Güneş Evi Proje Müellifi Yüksek Mimar Çelik Erengezgin, Güneş Evi'ndeki bilgisayar, lamba, buzdolabının güneşten alınan enerji ile çalıştığını gösterdi. Erengezgin'in anlatımlarına göre yapılan araştırmalar, yılda 2 bin saat güneş alan bölgelerin güneş enerjisinden yararlanmak için uygun olduğunu gösteriyor. Türkiye, ortalama 2 bin 600 saat güneş alabiliyor. Güneydoğu Anadolu Bölgesi, yılda 3 bin 20 saatle Türkiye ortalamasının üzerine çıkıyor. Diyarbakır ise Güneydoğu ortalamasının da üzerine çıkıyor ve yılda 3 bin 300 saat güneş enerjisi alabiliyor. Böylece güneş şampiyonu olan Diyarbakır, güneş enerjisinin de öncülüğünü yapıyor. Güneş Evi projesi esas olarak bir evin bütün ihtiyaçlarının güneş enerjisinden nasıl temin edildiğini gösteriyor. Güneş Evi'nde havadan havaya enerji transferinden yararlanmak için de yine toprak altına 30 santim çapında 88 metre boru döşendi. Hava borularından terleme sonucu su yoğunlaşmasına karşılık başta ve sonda tahliye noktaları oluşturuldu. Dışarıdaki ve içerideki ısı farkının ortaya çıkardığı vakum etkisiyle dış taraftaki borudan giren 40-50 derece sıcaklıktaki hava, yerin altında 88 metre dolaşarak 15 derece toprak sıcaklığı nedeni ile soğutuluyor, doğal vakum ve gerektiğinde devreye giren aspiratörle serinlik sağlanıyor. Doğayla uyumlu bütün koşullarının oluşturulduğu Güneş Evi'nde aynı zamanda, yörenin enlemine eşit olarak 40 derece eğimli olan güney çatısında, yine güneye bakan 17 derece eğimli mutfak çatısında her biri 162 wat'lık toplam 3.88 kilowat kurulu güce ulaşan 24 adet PV güneş paneli bulunuyor. Bu düzenek, invertör, regülatör ve depolama amaçlı 16 adet 12 volt 100 amper özel aküler aracılığı ile elektrik ihtiyacını sürekli karşılıyor. Hidrojen teknolojisi yaygınlaşana kadar enerji depolamak için şimdilik akü kullanılıyor. Evin sıcak su ihtiyacını karşılamak için çatıda ayrıca iki adet güneş kolektörü ve zemin katta özel sıcak su deposu bulunuyor.

YEMEKLER GÜNEŞ OCAĞINDA Yüksek Mimar Çelik Erengezgin'in verdiği bilgilere göre, camın faz değiştirici özelliğinden yararlanarak altı ve çevresi basit ısı izolasyonlu iç yüzeyi yansıtıcı olan bir kutunun üst kısmına cam yerleştirildiğinde, uygun bir güneş ışığında sera etkisi ile yemek pişirecek kadar ısı sağlanabilir. Diyarbakır Güneş Evi'nde de ters şemsiyeye benzer bir yöntemle ısı oluşturan bir güneş ocağı bulunuyor. İçbükey parlak metal levhalar güneşi odaklamakta ve odak noktasında bulunan tel platforma yerleştirilen kabın içindeki suyu kaynatmakta ya da yemeği pişirebilmektedir.

(AYŞ-AYŞ-CMH-Y)