İnsan ticareti mağdurları topluma yeniden kazandırılıyor

İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, insan ticaretinin önlenmesi, bu konuda gerekli iş birliğinin sağlanması ve suç mağdurlarının yeniden topluma kazandırılması konularında çalışmalar yürütüyor.

AA muhabiri, 30 Temmuz Dünya İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü dolayısıyla Türkiye'de insan ticaretiyle mücadelede yapılanları ve Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün sunduğu hizmetleri 9 soruda derledi.

1- Mağdurlar ve ihbar yapmak isteyenler nereye başvuracak?

Mağdur olduğunu ileri sürenler ve ihbarda bulunacaklar, polis ve jandarma ihbar hatlarının yanı sıra 2015'te kurulan 157 Yabancılar İletişim Merkezi'ni (YİMER) arayarak ihbarda bulunabiliyor. Ayrıca, başsavcılıklara, il ve ilçe göç müdürlüklerine ihbar yapılabiliyor. Türkçenin yanı sıra Almanca, Arapça, Farsça İngilizce, Peştuca ve Rusça dillerinde 7 gün 24 saat kesintisiz hizmet sunan YİMER, mağdurların tespitine katkı sağlıyor.

2- Suç mağduru nasıl tespit ediliyor?

İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Mağdurların Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre, insan ticareti suçunun mağduru olabileceği yönünde kuvvetli şüphe duyulan kişiler soruşturma veya kovuşturma işlemlerinin sonucu beklenmeden yapılacak mülakata göre mağdur olarak tanımlanıyor. Bu tanımlama işlemleri, Türk vatandaşı veya yabancı ayrımı gözetilmeksizin il göç idaresi müdürlüklerince yapılıyor. Mağdur tanımlama işlemleri ilgili kolluk birimlerine ve cumhuriyet savcılıklarına bildiriliyor.

3- Türkiye, hangi sözleşmelere taraf, bu konuda hangi adımları attı?

Türkiye, insan ticaretiyle mücadele alanında en önemli düzenleme olan ve "Palermo Protokolü" olarak da bilinen Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek İnsan Ticaretinin, Özellikle Kadın ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesine, Durdurulmasına Cezalandırılmasına İlişkin Protokol ile Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesini imzalayarak iç hukukuna dahil etti.

4- İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Mağdurların Korunması Hakkında Yönetmelik hangi düzenlemeleri içeriyor?

Resmi Gazete'de 17 Mart 2016'da yayımlanarak yürürlüğe giren İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Mağdurların Korunması Hakkında Yönetmelik ile mağdurların korunması alanında mevzuat eksikliği giderildi.

Yönetmelik ile insan ticareti suçunun önlenmesi ve bu suçla mücadele kapsamında, yabancı ya da Türk vatandaşı ayrımı yapmaksızın tanımlama işlemlerine ilişkin usul ve esaslar, yabancı insan ticareti mağduruna verilecek düşünme süresi, ikamet izninin şartları, insan ticaretiyle mücadelede politika belirlemeye yetkili ulusal komisyonun işleyişine ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Ayrıca yönetmelikle, mağdurlara tanınacak hak ve hizmetler, gönüllü ve güvenli geri dönüş işlemleri, bu alandaki eğitim ve farkındalık çalışmaları, mağdurlara sağlanacak sağlık hizmetleri ve mağdurların iş gücü piyasasına erişimi gibi konularda düzenlemeler hayata geçirildi.

5- İnsan ticaretiyle mücadele nasıl yürütülüyor?

İnsan ticaretiyle mücadele, "önleme, koruma, kovuşturma ve iş birliği" olmak üzere dört alanda yürütülüyor. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, "koruma, önleme ve iş birliği" alanlarında çalışmalar yürütüyor.

6- 2020'de yapılan eğitim çalışmaları ve farkındalık kampanyaları nelerdir?

Geçen yıl insan ticaretiyle mücadele alanında yüz yüze ve çevrim içi olarak aralarında kamu çalışanlarının da bulunduğu 12 bin 879 kişiye eğitim verildi. Sosyal medya aracılığıyla "Sesim Sen Ol" kampanyası başlatıldı. Zorla evlendirme ve dilendirmeyi konu edinen Arapça, Farsça ve İngilizce alt yazılı görüntüler yayınlanarak bilgilendirme yapıldı.

7- Mağdur şüphesiyle kaç kişiyle görüşme yapıldı?

Çalışmalar kapsamında, 2019'da insan ticareti mağduru olabileceği şüphesiyle 3 bin 738 kişi ile görüşme yapılırken geçen sene bu sayı 4 bin 919 oldu. Mülakatlar sonrasında 2019'da 215, geçen yıl ise 282 kişi suç mağduru olarak tanımlandı.

8- Mağdurlara sağlanan hizmetler nelerdir?

Mağdur destek programından faydalanmak isteyen 209 mağdurun Göç İdaresi Genel Müdürlüğü sığınma evlerinde kalmaları sağlandı. Türkiye'de kalma hakkı bulunmayan yabancı uyruklu suç mağdurlarına hiçbir harç talep edilmeden ikamet izni düzenleniyor.

Yabancı uyruklu suç mağdurlarının, talep etmeleri halinde ülkelerine dönüşleri sağlanıyor, Türkiye'de kalarak destek programına katılmak isteyenler de insan ticareti mağduru sığınma evlerine sevk ediliyor.

9- Sığınma evlerinde hangi hizmetler veriliyor?

Her mağdur için ayrı bir bireysel eylem planı oluşturularak farklı destek hizmetleri sunuluyor. Sağlık kontrolleri yapılıyor, suç mağdurunun yanında bulunan okul çağındaki çocuğu okula ya da kreşe kayıt ettiriliyor, mağdurlara psikososyal destek sağlanıyor. Ayrıca mağdurlar, meslek edindirme kurslarına veya Türkçe dil kurslarına da katılabiliyor. Bunun dışında mağdurlar, aile hukuku, borçlar hukuku, medeni hukuk gibi temel düzenlemelerin yanı sıra kira sözleşmesi hazırlanması gibi günlük hayatta karşılaşılabilecek konulara ilişkin de bilgilendiriliyor.

Ayrıca mağdurların sinema, tiyatro gibi etkinlere katılımları da sağlanıyor. Böylece mağdurların yaşadığı olayların etkisinden kurtularak topluma yeniden uyumlarının sağlanması amaçlanıyor.