Irak'ta Kovid-19'la mücadele ve zorlukları - Son Dakika
Güncel

Irak'ta Kovid-19'la mücadele ve zorlukları

Irak\'ta Kovid-19\'la mücadele ve zorlukları

Geçen yılın Kasım ayında Çin'in Hubey eyaletinin Vuhan kentinde çıktığı tahmin edilen yeni tip koronavirüs (Kovid-19) Ocak itibarıyla bütün dünyaya yayıldı.

21.04.2020 13:00
Twitter'da Paylaş Facebook'da Paylaş WhatsApp'da Paylaş

Geçen yılın Kasım ayında Çin'in Hubey eyaletinin Vuhan kentinde çıktığı tahmin edilen yeni tip koronavirüs (Kovid-19) Ocak itibarıyla bütün dünyaya yayıldı. İran'da 19 Şubat'ta ilk vakaların tespit edilmesinin ardından, Irak'ta da ilk Kovid-19 vakası 24 Şubat'ta Necef'te İranlı bir medrese öğrencisinde görüldü. Bu medrese öğrencisi karantinaya alınıp İran'a gönderilse de Orta Doğu'da salgının merkezi konumuna gelen İran'ın Irak ile var olan ekonomik, toplumsal ve dini karşılıklı bağlantısı, kaçınılmaz olarak Irak'ı virüsün yayılımının engellenmesi hususunda savunmasız bıraktı. Başlangıçtan bir ay sonra Irak'ta bin 574 vaka tespit edilirken 82 kişi de hayatını kaybetti.

Adil Abdulmehdi hükümeti virüse karşı koordineli tedbirlerin alınması için, içişleri ve sağlık bakanlarının yanında diğer bakanların da bulunduğu bir kriz birimi kurdu. İlk olarak İran ve İtalya'dan Irak'a gelişler askıya alındı. Okul ve üniversiteler kapatılıp diğer geniş katılımlı toplantılar yasaklandı. Sağlık ve güvenlik kurumları dışındaki kurumların çalışma saatleri azaltıldı ya da işleyişlerine ara verildi. Cuma namazlarına ara verildi. Irak'ta tüm havalimanları iç ve dış uçuşa kapatıldı ve Bağdat'ta sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Irak'ta vilayetler arası seyahatler yasaklandı. Fakat Abdulmehdi hükümetinin aldığı tedbirlerin önünde birtakım zorluklar bulunuyor. Bu zorluklar Şii din adamlarının tutumları, yasa tanımazlık ya da geleneklerin yasanın önüne geçmesi, Irak'ın yetersiz sağlık altyapısına ve petrol fiyatlarına doğrudan bağımlı bir ekonomik kapasiteye sahip olması şeklinde sıralanabilir.

Abdulmehdi hükümeti birtakım tedbirler alırken Şii dini merci Ayetullah Ali es-Sistani virüsün yayılmasını önlemek için bir dizi fetva yayımladı. Sistani virüsün bulaşma ihtimali varsa sosyal mesafeyi korumanın dini bir mecburiyet olduğunu ve enfekte olduğu tespit edilen bir kişinin sosyal mesafeyi korumayıp başka bir kişinin ölümüne sebep olması durumunda "katil" sayılacağını açıkladı. Sistani aynı zamanda Sağlık Bakanlığı'nın dini ibadetlere katılmayı engelleyen ve dini mekanların kapanması gerektiren tavsiyelerine takipçilerinin itaat etmelerini istedi.

Bununla birlikte, Şii lider Mukteda es-Sadr ve din adamı Ali Semavi hükümetin aldığı tedbirlere karşı çıkarak takipçilerine yaptığı açıklamalarla Irak'ta virüsün yayılmasına sebep oldu. Mukteda es-Sadr virüsün ABD icadı olduğunu iddia etti, insanların moralini etkilediği için türbelerin kapatılmasına ve namazlara ara verilmesine karşı çıktı. Bu minvalde Sadr, takipçilerinden Bağdat'taki İmam Musa el-Kazım türbesini ziyaret etmelerini istedi. Sadr'ın takipçilerinin yoğun olarak ikamet ettiği Bağdat'taki Sadr bölgesinde Cuma namazı kılındı. Sadr ile paralel olarak, bir diğer Şii din adamı Ali Semavi, takipçilerinin herhangi bir şart altında virüsten etkilenmeyeceklerini vaat ederek tüm dini ibadetlere katılmalarını teşvik etti. Mukteda es-Sadr ve Ali Semavi'nin hükümetin aldığı tedbirleri delmesi ve ülkede yapılan test sayısının yetersizliği göz önüne alındığında, Irak'ta daha fazla kişiye virüs bulaştığı tahmin ediliyor. Fakat hükümetin bu konuda şeffaf olmaması, vakalara ilişkin gerçek rakamları karanlıkta bırakıyor. Öyle ki Reuters haber ajansının Irak'ta binlerce kişinin virüse yakalandığını ve bunun ülke makamları tarafından kamuoyundan gizlendiğini iddia etmesinin ardından, Irak Medya ve İletişim Kurumu Reuters'ın Irak'taki çalışma ruhsatını 3 aylığına askıya aldı. Bilahare Cumhurbaşkanı Berham Salih'in araya girmesiyle askıya alma kararı iptal edildi.

Irak'ta virüsün yayılmasını önlemek için alınan tedbirlerin önündeki bir diğer zorluk ise yasa tanımazlık olarak öne çıkıyor. Gelişmelerin ardından, Bağdat ve diğer vilayetlerde şehir merkezlerinin dışında defin alanları belirlenmişti. Fakat çoğu Iraklı ölen yakınlarını kutsal addettikleri mabetlere yakın mezarlıklara defnetmek istiyor. Öyle ki bir aile Kovid-19'dan ölüp tahsis edilen defin alanına gömülen yakınının na'şını Necef'e nakledebilmek için, kalp krizinden öldüğünü gösteren sahte belgeler düzenlemiş ve nakil işlemini gerçekleştirmiş. Bu durum kuşkusuz hükümetin salgınla mücadelesini zorlaştırıyor.

Irak'ta Kovid-19'la mücadeleyi doğrudan etkileyecek bir diğer zorluk ise yetersiz ekonomik kapasite ve buna bağlı olarak yetersiz bir sağlık altyapısının bulunması. Dünyada hükümetlerin virüs sorununu çözme konusunda ortaya koydukları performansın seviyesini belirleyen kriterlerin, mevcut hükümetlerin kriz yönetme becerisi, ülkelerin sağlık altyapısı ve ekonomik kapasitesi olduğu göz önüne alındığında, Irak'ın virüs mücadelesinin ciddi zorluklarla karşı karşıya olduğu görülüyor. Güçlü bir ekonomik kapasite olmadığında etkili bir sağlık altyapısı da kurulamıyor. Etkili bir sağlık altyapısı yoksa krizin başarılı bir şekilde yönetilmesi çok zor. Ülkelerin sağlık altyapısı ve ekonomik kapasitesi ise uzun dönemli politikaların sonucunda şekilleniyor. Krizi yönetmekten sorumlu olan mevcut Abdulmehdi hükümeti onlarca yıl çatışma, yolsuzluk ve kötü yönetim yaşayan Irak'ta çökmüş bir kamusal sağlık sektörü devraldı. Irak Sağlık Bakanlığı yeterli yatak sayısı, insan kaynağı ve vantilatöre sahip değil. Ülkedeki 18 vilayetten sadece beşinde test yapılabilecek sağlık teşkilatı bulunuyor. Bunun yanında, devlet-toplum ilişkilerindeki güvensizliğin bir sonucu olarak, aileler virüs tespit edilen ya da şüpheli vaka sayılan aile üyelerini (özellikle de kadınları) sağlık ekiplerine teslim etmek istemiyor. Ailelerin bu duruşu, kimilerince kabile davranışı veya toplumsal bir adet olarak görülse de bu durum devlete olan güvensizliğin bir sonucu.

Irak'ın Kovid-19'la mücadelede yaşadığı bir diğer zorluk ise petrol fiyatlarına doğrudan bağlı olan ekonomik kapasite. Petrol fiyatlarında yaşanan sert düşüşler Irak ekonomisini krize sokuyor. Mart ayında Irak günlük 3,39 milyon varillik ihracatını sürdürse de Irak'ın petrol gelirleri Şubat ayına kıyasla neredeyse yarı yarıya düşerek 2,9 milyar dolar oldu. Petrol fiyatlarının 60 dolardan 30 dolara düşmesi ve bütün yıl bu seviyede devam etmesi durumunda, Irak gayri safi yurtiçi hasılasının 30 milyar dolar zarara uğrayacağı tahmin ediliyor. Petrol fiyatlarındaki düşüşünün Irak ekonomisine günlük zararı en az 120-130 milyon dolar seviyesinde. Irak bütçesinin yaklaşık yüzde 90'ının petrol ihracatına dayandığı göz önüne alınırsa, petrol fiyatlarının mevcut seviyede seyretmesi halinde, Irak bir müddet sonra memurların maaşlarını veremeyecek ve temel hizmetlerin tedarikini sağlayamayacak bir duruma gelebilir. Başbakan Abdulmehdi düşen petrol fiyatlarının etkisini kırmak için tedbir alacaklarını açıkladı. Bu minvalde, Abdulmehdi hükümeti uluslararası petrol şirketlerinden, ham petrol çıkarmalarına karşılık her üç ayda bir yapılan 3 milyar dolarlık ödemeyi ertelemeyi talep etti. Bazı yetkililer ise petrol fiyatlarının aylar içinde eski seviyesine döneceğini ve Irak'ın bu süre zarfında 45 ile 60 milyar dolar arasında olduğu tahmin edilen Merkez Bankası rezervlerini kullanabileceğini söylüyor. Merkez Bankası rezervlerini kullanma yolu Irak ekonomisi için riskli bir adım olacaktır. Zira petrol fiyatları eski haline dönene kadar Merkez Bankası rezervleri eriyebilir. OPEC+ üyelerinin üretim kotalarını kısma kararlarını devam ettirme konusundaki muğlaklık ve salgının kontrol altına alınması konusunda yaşanan belirsizlik nedeniyle genel talebin düşmesi petrol fiyatlarını aşağıya çekebilir. Bu tür kısa vadeli çözümler ne virüsle mücadelede ne de ekonomiyi düzeltmekte yeterli olacaktır.

Uluslararası toplumun uzun vadeli çözümlerine ihtiyacı olan Irak ancak kısa vadeli yardımlar alabildi. Çin salgının ilk günlerinde Irak'a sağlık ekiplerini gönderdi. 7 Nisan'da Belçika, Hollanda ve İsveç Irak'a virüs nedeniyle toplam 5 milyon dolar hibe etti. Ayrıca Birleşmiş Milletler'in terör örgütü DEAŞ tarafından zarar gören altyapının onarımı için tahsis ettiği 22 milyon dolarlık fonun, Kovid-19'la mücadele kapsamında kullanılacağı açıklandı. Yeni tip koronavirüsle mücadele kapsamında ülkelere yardım için 508 milyon dolarlık fon ayıran ABD, en büyük payı ayırdığı Irak'a 25 milyon dolar aktardı. Bununla birlikte, salgınla mücadelede gerekli tıbbi malzemeler için aylık 150 milyon dolar harcanması gerektiği hesaba katıldığında dahi Irak'a sunulan destek yetersiz kalıyor. Irak'ta altı aydır yaşanan hükümet krizine ve (ABD-İran çekişmesinin bir sonucu olan) ABD ile İran yanlısı Şii milis gruplar arasındaki kontrollü çatışmaya ek olarak, petrol fiyatlarının düşmesi sonucunda ekonomik krizle karşı karşıya olan Irak'ın Kovid-19'la mücadelesi, uluslararası toplumun uzun vadeli desteğine ihtiyaç duyuyor.

[ Fatih Oğuzhan İpek Sakarya Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsü'nde lisansüstü eğitimine devam etmektedir]

Kaynak: AA

Son Dakika Güncel Irak'ta Kovid-19'la mücadele ve zorlukları - Son Dakika

Sizin düşünceleriniz neler ?

  • Xiaomi 14 Ultra Türkiye'de Ön Siparişe Açıldı: Fiyat ve Özellikler
    17:10 Xiaomi 14 Ultra Türkiye'de Ön Siparişe Açıldı: Fiyat ve Özellikler

    Xiaomi'nin uzun zamandır beklenen amiral gemisi Xiaomi 14 Ultra, Türkiye'de ön siparişe açıldı. Cihazın özellikleri arasında 2K AMOLED ekran, Snapdragon 8 Gen 3 işlemci, 16 GB RAM, dörtlü kamera kurulumu, 5000 mAh batarya ve hızlı şarj desteği bulunuyor. Xiaomi 14 Ultra'nın ön sipariş fiyatı ise 74.999 TL olarak belirlendi.

  • ROKETSAN ALKA Ağ Yetenekli Silah Sistemi: Özellikler ve Kullanım Alanları
    17:10 ROKETSAN ALKA Ağ Yetenekli Silah Sistemi: Özellikler ve Kullanım Alanları

    ROKETSAN, yerli savunma sanayii yatırımlarını artırmaya devam ediyor. Şirket, yeni nesil mini insansız hava araçlarına ve patlayıcı düzeneklerine karşı koruma sağlayan ROKETSAN ALKA Ağ Yetenekli Silah Sistemi için paylaşımda bulundu. ALKA Ağ Yetenekli Silah Sistemi lazer ve elektromanyetik dalgalar kullanarak hedefleri etkisiz hale getirebilme özelliğine sahip. Hedef tespit ve takip için radarları ve elektro-optik kameraları kullanıyor. Yapay zeka sayesinde otomatik hedef tespiti ve takibi gerçekleştirebiliyor. Sistem aynı zamanda mobil ve sabit kullanıma uygun olarak tasarlandı. Araç üzerine birleşik veya kule ve kabin şeklinde yerleştirilebiliyor. Lazer silahıyla 750 metre menzile sahip olan ALKA, geniş alanda İHA tehditlerini engelleyebiliyor. ALKA; askeri birlikler, havaalanları, enerji tesisleri, kamu binaları ve meskun mahallerin korunmasında kullanılabilecek.

  • Seçimlerden Sonra Ne Olacağı Belli Değil
    17:10 Seçimlerden Sonra Ne Olacağı Belli Değil

    Hüseyin, mahalle kahvesinde otururken seçimlerden sonra ne olacağının belli olmadığını söyleyen insanları izler. İsmail ve Yeter terapist Jale'nin ofisine giderek ilişkilerini düzeltmeye çalışırken İbrahim'in tartışmasıyla karşılaşırlar. Yönetmen İbrahim'in filminde oynayacak olan Burcu'nun sevgilisi Hüseyin, açık sözlülüğüyle diğer oyuncuları rahatsız eder. Mesut, zengin olma hayalleriyle iki kadınla buluşma ayarlar ancak planı istediği gibi gitmez. Çiçek'in sevgili seçimi televizyon programında değerlendirilir ve herkesi şaşırtır. Paşa, Jale'nin ailesiyle tanışırken yanlış telaffuzlarıyla Mesut'u sinirlendirir ve kafede karışıklık çıkar.

  • Hasan Can Kaya, Hayranıyla Birlikte Olabileceğini Söyledi
    17:09 Hasan Can Kaya, Hayranıyla Birlikte Olabileceğini Söyledi

    Ünlü komedyen Hasan Can Kaya, hayranıyla birlikte olabileceğini söyledi. Aşık olmanın birine hayranlık da içerdiğini belirten Kaya, karşılıklı etkileşim olduğunda birbirlerine hayran olduklarını ifade etti.

  • Kastamonu Taşköprü'de Kavşakta Kaza: 1 Yaralı
    17:09 Kastamonu Taşköprü'de Kavşakta Kaza: 1 Yaralı

    Kastamonu'nun Taşköprü ilçesinde, iki otomobilin çarpışması sonucu meydana gelen kazada 1 kişi yaralandı. Kaza, Taşköprü ilçesi Çevreyolu Sanayi Sitesi kavşağında meydana geldi. Yaralı, sağlık ekipleri tarafından Taşköprü Devlet Hastanesine kaldırıldı. Kazayla ilgili inceleme başlatıldı.

  • Fatih'te İSPARK'ta Silahlı Soygun: 110 Bin Dolar Çalındı
    17:08 Fatih'te İSPARK'ta Silahlı Soygun: 110 Bin Dolar Çalındı

    Fatih'te bulunan İSPARK'a motosikletle gelen 2 şüpheli, bir şahsı bacağından silahla vurarak 110 bin dolarını çaldı. Dehşete düşüren hırsızlık anları güvenlik kamerasına yansırken, şüphelilerin yakalanmasına yönelik polis ekiplerinin düzenlediği operasyonda 5 şüpheli yakalanarak gözaltına alındı.

  • Sanayi ve Teknoloji Bakanı: Türkiye'nin astronotuyla gurur duymuyorlar
    17:08 Sanayi ve Teknoloji Bakanı: Türkiye'nin astronotuyla gurur duymuyorlar

    Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, 'astronotu seçim malzemesi olarak kullanıyorlar' şeklindeki eleştirilere yanıt vererek, Türkiye'nin astronotuyla gurur duymayanların gençlerle paylaşmamızı kıskandığını söyledi. Bakan Kacır ayrıca, Türkiye'nin ilk milli haberleşme uydusu TÜRKSAT-6A'yı 8 Temmuz'da uzaya göndereceklerini belirtti.

  • Eskişehir Kuryeler Birliği, CHP Adayı Ayşe Ünlüce'ye tepki gösterdi
    17:07 Eskişehir Kuryeler Birliği, CHP Adayı Ayşe Ünlüce'ye tepki gösterdi

    Eskişehir Kuryeler Birliği mensupları, CHP Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Ayşe Ünlüce'nin 'Kurye Dostu Belediye Protokolü'ne imza atmamasına tepki gösterdi. Birlik Başkanı Gökay Başar, kuryelerin hayatının pazarlık konusu olmadığını vurgulayarak protokole imza atan adaylara başarı diledi.

  • Meral Akşener Eldivan'da Vatandaşlara Seslendi
    17:07 Meral Akşener Eldivan'da Vatandaşlara Seslendi

    İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Eldivan ilçesinde düzenlenen mitingde atanamayan öğretmenler ve emeklilerin oyuna talip olduğunu söyledi.

  • Samsun'da Uyuşturucu Ticaretinden Gözaltına Alınan Kişi Tutuklandı
    17:05 Samsun'da Uyuşturucu Ticaretinden Gözaltına Alınan Kişi Tutuklandı

    Samsun Cumhuriyet Başsavcılığı koordinesinde uyuşturucu ile mücadele kapsamında çalışma yapan polis ekipleri, uyuşturucu madde ticareti yaptığı bilgisi edinilen B.T.'yi gözaltına aldı. B.T., çıkarıldığı mahkemece tutuklanarak cezaevine gönderildi.

  • Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı: İşsizlik oranı 2023 yılında düştü
    17:05 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı: İşsizlik oranı 2023 yılında düştü

    Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Nevşehir'deki bir toplantıda yaptığı konuşmada, 2023 yılında işsizlik oranının 1 puanlık azalışla yüzde 9,4 seviyesine gerilediğini ve toplam işsizlik oranının son 10 yılın en düşük seviyesine indiğini açıkladı. Ayrıca, Türkiye ekonomisinin 2023 yılında yüzde 4,5 büyüme gösterdiğini ve dolar bazında milli gelirin 1 trilyon doları aştığını belirtti.

  • Ali Babacan: Deprem geliyorum diyor, yapı stokumuz gözden geçirilmeli
    17:05 Ali Babacan: Deprem geliyorum diyor, yapı stokumuz gözden geçirilmeli

    DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, Bingöl'e yaptığı ziyarette deprem konusuna dikkat çekerek, mevcut yapı stokunun gözden geçirilmesi ve sağlamlaştırılması gerektiğini belirtti. Babacan ayrıca Gazze'deki Filistinlilerin zulüm altında olduğunu ve İsrail saldırılarında binlerce kişinin hayatını kaybettiğini ifade etti.


Advertisement