İran'ın Suudi Arabistan'la anlaşmasının Fas'la olan ilişkilerine etkisi merak ediliyor - Son Dakika
Güncel

İran'ın Suudi Arabistan'la anlaşmasının Fas'la olan ilişkilerine etkisi merak ediliyor

İran\'ın Suudi Arabistan\'la anlaşmasının Fas\'la olan ilişkilerine etkisi merak ediliyor

İran ile Suudi Arabistan arasındaki anlaşmanın Tahran yönetiminin Fas ile yıllar önce kopan ilişkilerini nasıl etkileyeceği merak ediliyor.

23.03.2023 13:53  Güncelleme: 14:17
Twitter'da Paylaş Facebook'da Paylaş WhatsApp'da Paylaş

İran ile Suudi Arabistan arasındaki anlaşmanın Tahran yönetiminin Fas ile yıllar önce kopan ilişkilerini nasıl etkileyeceği merak ediliyor.

Rabat yönetimi, 2018'de Lübnan merkezli Hizbullah örgütü ile "ayrılıkçı" Polisario Cephesi arasındaki ilişkinin "Fas'ın güvenliğini tehdit ettiği" gerekçesiyle Tahran'daki elçiliğini kapatmasının ardından iki ülke arasında başlayan diplomatik kriz sürüyor.

Fas Hükümet Sözcüsü Mustafa Baytas, haftalık kabine toplantısının ardından düzenlediği basın toplantısında, Suudi Arabistan ile İran arasındaki ilişkilerin yeniden kurulmasının, ülkesinin Tahran ile ilişkilerinin başlaması üzerindeki etkisini görüşmediklerini ifade etti.

Rabat-Tahran ilişkilerine ilişkin AA muhabirine değerlendirmede bulunan Faslı uzmanlar, İran'ın Batı Sahra konusundaki tutumunun belirsizliğine işaret ediyor. Uzmanlar, birkaç koşulun yerine getirilmesi halinde iki ülke ilişkilerinin düzelebileceğini düşünüyor.

Sidi Muhammed bin Abdullah Üniversitesi Siyasi Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Halid Yamut, "Fas-İran ilişkilerinin yönetiminde iki unsur etkili oluyor. İlki İran dış politikasının Fas egemenliğine ilişkin tutumu, ikincisi ise İran devriminin Şiiliği ihraç etme eğilimleri ile Arap Yarımadası'nda Suudi Arabistan'ın, Afrika'da Fas'ın önderlik ettiği Sünni tepki arasındaki tarihsel çatışmayla bağlantılı dini milliyetçilik temelinde şekilleniyor" dedi.

Mevcut uluslararası gerçekliğin artık Fas'ın egemenliği konusunda belirleyici olan "dini milliyetçiliğe" izin vermediğini savunan Yamut, "Suudi Arabistan'ın dönüşümü, dini milliyetçilikle ilgili ana unsuru atladı. Egemenlikle ilgili Batı Sahra meselesiyle başa çıkmak için bir yaklaşım bulmak Fas'a kalıyor. Fas'ın, Batı Sahra meselesiyle ilgili egemen yaklaşım temelinde İran'la diplomatik ilişkilerde yeni bir yol başlatmak zorunda kalacaktır." diye konuştu.

İran'ın, Fas'ın Batı Sahra bölgesi üzerindeki egemenliğini tanımayacağını öngören Yamut, buna rağmen Tahran yönetiminin tutumunda bir nevi yumuşama olacağının ancak "belirsizliğin" devam edeceğini tahmin ettiğini dile getirdi.

Yamut, "İran'ın Batı Sahra meselesindeki konumu net değil, oldukça belirsiz; Polisario'ya veya Cezayir'e tam bir sadakate bağlı olmadığı gibi Fas'a Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanıma ayrıcalığı da vermiyor." ifadelerini kullandı.

Uluslararası ilişkilerde geleneksel olmayan ittifaklarla ilgili başka bir bağlamın var olduğuna işaret eden Yamut, Fas'ı bu tür, bir dönüşümle başa çıkmak için yeni bir yol bulmaya çağırdı.

Suudi Arabistan'ın, Arap dünyasında seksenli yıllardan bu yana sürdürdüğü "liderliğine" devam edebilmek için Çin, Hindistan ve Rusya'ya yönelerek ittifaklar düzeyinde strateji değiştirmesi gerektiğini anladığını savunan Yamut, Rabat'ın da geleneksel ittifaklarını Fransa'dan Anglo-Sakson eksenine (ABD ve İngiltere) ve ayrıca İsrail'e kaydırdığına işaret etti.

Yamut, Suudi Arabistan ve Fas'ın bu dönüşümlerinin birbirinden bağımsız gibi görünse de gerçekte uluslararası sahnedeki büyük dönüşümlerle ilgili tek bir örüntüye sahip olduğunu kaydetti.

"Batı Sahra konusu ilişkilerin yeniden kurulmasının önünde engel"

Fas Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Nebil el-Endülüsi, "Öngörülebilir gelecekte, birçok nedenden dolayı Rabat ile Tahran arasındaki diplomatik ilişkilerin yeniden kurulması olasılığından bahsetmek zor." dedi.

Bu nedenlerin başında, "İran'ın Polisario Cephesi'ni silah ve eğitimle destekleyerek, Fas-Cezayir anlaşmazlığına müdahale etmeye devam etmesinin" geldiğini savunan Endülüsi, "İran'ın (Batı Sahra) anlaşmazlık konusundaki devam eden tavrının değişmemesi, ilişkilerin yeniden kurulması girişimlerinin önünde engeldir." değerlendirmesinde bulundu.

Fas, Polisario Cephesi tarafından 1976'da bağımsızlığı ilan edilen eski bir İspanyol sömürgesi olan Batı Sahra sorununun çözümü için 2007'de "genişletilmiş özerkliği" önerirken, Cezayir tarafından desteklenen Polisario ise bu bölgenin kaderinin tayini için referanduma gidilmesi talebinde bulunuyor.

İran Suudi Arabistan anlaşması

Suudi Arabistan'da 2 Ocak 2016'da aralarında Şii din adamı Nimr el-Nimr'in de bulunduğu 47 kişi "terör" suçlamasıyla idam edilmişti.

İdamlara tepki gösteren İranlı yetkililerin peş peşe yaptığı açıklamaların ardından Suudi Arabistan'ın Tahran Büyükelçiliği ve Meşhed kentindeki konsolosluk binaları İran'daki göstericiler tarafından ateşe verilmişti.

Mart 2015'te başlayan Yemen'deki kriz nedeniyle zaten gergin olan iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler tamamen kesilmişti.

İran ve Suudi Arabistanlı yetkililer, Nisan 2021'de Bağdat'ta doğrudan görüşmeler yapmak üzere bir araya gelmiş ve Irak ve Umman'ın arabuluculuğundaki görüşmeler daha sonra da devam etmişti.

Riyad ve Tahran, 7 yıl aradan sonra 10 Mart'ta Pekin'de Çinli yetkililerin aracılığıyla diplomatik ilişkilerin iki ay içinde yeniden başlatılması konusunda anlaşmaya varmıştı.

Anlaşma kapsamında iki ülke dışişleri bakanlarının sürecin yürütülmesi ve ayrıntıların netleştirilmesi için yakın zamanda bir araya geleceği aktarılmıştı.

Kaynak: AA

Son Dakika Güncel İran'ın Suudi Arabistan'la anlaşmasının Fas'la olan ilişkilerine etkisi merak ediliyor - Son Dakika

Sizin düşünceleriniz neler ?

  • BIST 100 Endeksi İlk Yarıda Yükseldi
    13:13 BIST 100 Endeksi İlk Yarıda Yükseldi

    Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günün ilk yarısında yüzde 1,97 değer kazanarak 8.980,33 puana çıktı. Bankacılık endeksi yüzde 2,54, holding endeksi yüzde 1,87 değer kazandı. Ulaştırma sektörü en çok kazandıran, orman kağıt basım sektörü ise en çok gerileyen oldu. Analistler, küresel pay piyasalarında belirsizliklere rağmen pozitif bir seyir izlendiğini belirtti.

  • İzmit'te Cadde Ortasında Tabancayla Ateş Edilen Anlar Görüntülendi
    13:12 İzmit'te Cadde Ortasında Tabancayla Ateş Edilen Anlar Görüntülendi

    Kocaeli'nin İzmit ilçesinde bir şahsın kayınbiraderine cadde ortasında tabancayla ateş ettiği anların görüntüsü ortaya çıktı. Görüntüde, şahsın 'gel lan buraya' diyerek kovaladığı kayınbiraderine ateş ettiği duyuluyor. Olay sonrası polis ekipleri olay yerinde inceleme yaparken, gözaltına alınan kayınbiraderin ise hafif yaralı olduğu belirtildi.

  • Türk Kızılay Siirt Şubesi, Ramazan Boyunca 400 Kişiye Evlerine Yemek Ulaştırıyor
    13:11 Türk Kızılay Siirt Şubesi, Ramazan Boyunca 400 Kişiye Evlerine Yemek Ulaştırıyor

    Türk Kızılay Siirt Şubesi, ramazan boyunca her gün 400 kişinin evine yemek ulaştırıyor. Kızılay gönüllülerinden oluşan ekipler, AŞ evinde hazırlanan yemekleri Algül ve Doğan mahallelerinde ihtiyaç sahibi ailelere dağıtıyor. Türk Kızılay Yönetim Kurulu Üyesi Yener Tanık, Kızılay'ın her ramazanda olduğu gibi bu yıl da ihtiyaç sahibi ailelere destek çıktığını belirtti. Ramazan boyunca Siirt'te her gün 400 aileye sıcak yemek servisi sunulacağını dile getiren Tanık, 'İhtiyaç sahiplerine ayrıca kuru gıda ve periyodik yardımlar da sürüyor. Kızılay gönüllülerimizle birlikte her gün bir veya iki mahallede 400 ailenin evine üç çeşit yemek ulaştırıyoruz. Ramazan boyunca ihtiyaç sahiplerine yardımlarımız devam edecek.' dedi.

  • Elazığ'da soba, yangına neden oldu çatı katı kül oldu
    13:10 Elazığ'da soba, yangına neden oldu çatı katı kül oldu

    Elazığ'da bir iş yerinde sobadaki alevin sıçraması sonucu çıkan yangında çatı katı kül oldu. Yangının odunluğa sıçramaması faciayı önledi. İtfaiye ekipleri yangını kısa sürede kontrol altına aldı.

  • Tekirdağ'da Evde Hint Keneviri Üretimi Yapan Şüpheli Yakalandı
    13:09 Tekirdağ'da Evde Hint Keneviri Üretimi Yapan Şüpheli Yakalandı

    Tekirdağ'ın Süleymanpaşa ilçesinde bir evde iklimlendirme sistemi kurarak saksılarda Hint keneviri yetiştiren bir şüpheli yakalandı. İl Jandarma Komutanlığı ekipleri, aldıkları bilgi üzerine evde yapılan kenevir üretimine yönelik operasyon düzenledi. Operasyonda bir miktar Hint keneviri, kenevir tohumu, ruhsatsız tabanca ve diğer ekipmanlar ele geçirildi. Ev sahibi gözaltına alındı.

  • Denizli'de Otomobilin Çarptığı Kişi Yaralandı
    13:09 Denizli'de Otomobilin Çarptığı Kişi Yaralandı

    Denizli'nin Pamukkale ilçesinde, A.S. tarafından kullanılan bir otomobil, yolun karşısına geçmeye çalışan 89 yaşındaki Mehmet Akyol'a çarptı. Yaralanan Akyol, ambulansla Pamukkale Üniversitesi Hastanesine kaldırıldı ve hayati tehlikesi olduğu belirtildi. Sürücü A.S. ise gözaltına alındı.

  • Özkan Alp, 71 Evler Mahallesinde İftar Programı Düzenledi
    13:09 Özkan Alp, 71 Evler Mahallesinde İftar Programı Düzenledi

    Cumhur İttifakı Odunpazarı Belediye Başkan Adayı Özkan Alp, 71 Evler Mahallesinde düzenlediği iftar programında mahalle sakinleri ile iftar yaptı. Alp, iftar sonrası vatandaşlarla bir araya gelerek mahallenin sorunlarını dinledi ve destek istedi.

  • Saratlı Belediye Başkan Adayı Cuma Kaplan, Maaşını Öğrencilere Dağıtacağını Açıkladı
    13:09 Saratlı Belediye Başkan Adayı Cuma Kaplan, Maaşını Öğrencilere Dağıtacağını Açıkladı

    Saratlı beldesinin SOL Parti Belediye Başkan Adayı Cuma Kaplan, belediyeden maaş almayacağını ve maaşını eşit olarak öğrencilere dağıtacağını söyledi. SOL Parti mitinginde konuşan Kaplan, adaletli ve eşitlikçi bir yönetim anlayışıyla hizmet etmek istediğini vurguladı.

  • Karaman'da 277 kişi muhtar olabilmek için yarışıyor
    13:08 Karaman'da 277 kişi muhtar olabilmek için yarışıyor

    Karaman'da bulunan 57 mahallede, 31'i kadın 277 kişi muhtar olabilmek için yarışıyor. Muhtarlar Derneği Karaman Şube Başkanı Ali Öngay, şehir merkezindeki muhtar adayı sayısının önceki seçime göre arttığını belirtti. Kadın adayların sayısının da arttığı belirtilirken, en çok adayın bulunduğu mahalle Ahmet Yesevi Mahallesi olarak açıklandı.


Advertisement