Kanada: Huawei'nin Sahibinin Kızının Gözaltına Alınmasıyla İlgimiz Yok

Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Çin telekom devi Huawei'nin sahibinin kızı ve şirketin muhasebe müdürü Meng Wanju'nun gözaltına alınmasında hükümetinin rolü olmadığını söyledi. Meng'in İran'a yönelik ABD yaptırımlarının delinmesiyle ilgili bir soruşturma kapsamında gözaltına alınıp alınmadığı henüz bilinmiyor.

Meng Wanju, Cumartesi günü Kanada'nın Vancouver Havalimanı'nda gözaltına alındı.

Çin, Perşembe günü olaya tepki gösterdi ve Meng'in gözaltına alınmasının insan hakları ihlali olduğunu söyleyerek onun derhal serbest bırakılmasını istedi.

Meng'in hangi suçlamalarla gözaltına alındığı ise açıklanmadı.

Huawei şirketinden yapılan açıklamada "Meng'in suç kapmasına girecek bir faaliyeti yok" denildi.

Wanju'nun kefaletle serbest bırakılma talebi bıugün mahkeme tarafından değerlendirilecek.

Meng'in Kanada'da gözaltına alındığı gün, Arjantin'de yapılan G20 Zirvesi'nde bir araya gelen ABD Başkanı Donald Trump ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ticaret savaşından kaçınma konusunda geçici bir uzlaşmaya varmıştı.

Fakat Meng'in gözaltına alınması gerginliğin yeniden tırmanmasına yol açabilir.

Meng'in, ABD'nin İran'la ilgili yaptırımlarını delen şirketlerle ilgili soruşturmalarından biriyle ilgili olarak gözaltına alınmış olabileceği söyleniyordu.

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton gazetecilerin bu yöndeki sorularını yanıtlamaktan kaçındı. Bolton bunun yerine daha genel ifadeler kullanarak Çin şirketlerinin uygulamaları ve bazı durumlarda Çin hükümetinin birer kolu gibi hareket etmeleri olasılığından büyük kaygı duyduğunu söyledi. Meng Wanju kimdir?

Meng dev Çin telekom şirketi Huawei'nin en yüksek muhasebe yetkilisi ve şirketin kurucusunun da kızı.

Huawei dünyanın en büyük telekomünikasyon cihaz ve servis sağlayıcılarından biri.

Şirket bu yakınlarda Apple'ı geçerek Samsung'dan sonra ikinci en büyük akıllı telefon şirketi oldu. Gözaltı olayıyla ilgili neler biliyoruz?

Meng konuyla ilgili yayın yasağı talep etti ve Kanadalı bir yargıç bu talebi kabul etti.

Bu nedenle Huawei yöneticisinin ne ile suçlandığı henüz bilinmiyor.

Cumartesi meydana gelen olay Kanada yetkilileri tarafından Meng'in ilk kez mahkemeye çıkarıldığı Çarşamba günü duyuruldu.

Bugün Montreal'de gazetecilerin sorularını yanıtlayan Kanada Başbakanı Justin Trudeau gözaltı olayıyla ilgili olarak hükümetine bir kaç gün önce bilgi verildiğini ama kendilerinin bu olayda bir rolü olmadığını söyledi.

Trudeau "Buranın yargının bağımsız olduğu bir ülke olduğu konusunda herkesi temin ederim" diye konuştu.

Huawei, Batı'da neden kaygı yaratıyor?

Bazı Batılı hükümetler Çin'in 5G cep telefonu teknolojisi ve diğer iletişim ağlarına Huawei vasıtasıyla erişerek casusluk faaliyetlerinin kapsamını genişletebileceğinden kaygı duyuyor. Huawei' ise Çin hükümetin kontrolünde bir şirket olmadığında ısrarlı.

ABD Kongresi üyeleri şirketi defalarca Amerikan ulusal güvenliği açısından tehdit teşkil etmekle suçladı.

Japonya medyasında bugün yer alan haberlere göre Japon hükümeti Huawei ve ZTE ürünlerinin resmi dairelerde kullanımını yasaklaması bekleniyor. Daha önce Yeni Zelanda ve Avustralya aynı yönde yasaklama kararları almışlardı.

Amerikan Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton da isim vermeden ülkesinin "yıllardır Çin şirketlerinin Amerikan fikri telif haklarını çalma, zorla teknoloji edinme ve bilhassa da bilgi iletişim teknolojisi alanında Çin hükümetinin birer kolu gibi hareket etme uygulamalarından" büyük kaygı duyduğunu söyledi. Ne kadar önemli?

BBC Asya Ekonomisi Muhabiri Karishma Vaswani, bu gözaltı olayının sembolik olarak çok önemli olduğunu söylüyor ve şu yorumu yapıyor:

"Huawei Çin teknoloji sektörünün en parlak yıldızı ve Meng de fiilen şirketin 'prensesi'. Kendisine yönelik suçlamaların ne olduğu bilinmiyor ama bunun sadece bir kişiye ya da bir şirkete yönelik bir olay olmadığı çok açık. Bu gözaltı olayı ABD ve Çin arasındaki ilişkilere muhtemelen fırtınalı ilişkiler tarihinin en hassas dönemlerinden birinde ciddi şekilde zarar verebilir. Eldivenler çıktı düelloya geçildi. Olaylar hızla tırmanabilir."

Çin ne diyor? Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü ise gazetecilere yaptığı açıklamada, "Sebep belirtmeden gözaltı insan haklarının ihlalidir" dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:

"Kanada ve ABD nezdinde tutumumuzu açıkça belirttik. Her iki ülkeden de gözaltı sebeplerine açıklık getirilmesini ve Meng'in yasal haklarının korunması için derhal serbest bırakılmasını talep ettik."

Huawei de bir açıklama yaparak, "BM, ABD ve EU'nun ilgili ticari kontrol ve yaptırımlarla ilgili tüm kuralları da dahil olmak üzere faaliyet gösterdiğimiz her yerde ilgili yasa ve yönetmelikleri uyguluyoruz" dedi.

Şirketin yazılı açıklamasında şu ifadeler de yer aldı:

"ABD hükümetinin bir şirkete baskı uygulamak için bu tür yaklaşımlarda bulunmasını makul bulmuyoruz. Bu serbest ekonomi ve adil rekabet ruhuna aykırı bir tutum" diye sürdürdü.