Katalonya Ayrılıkçı İddiasını Sürdürecek Bir Başkan Seçti

İspanya'nın doğusundaki Katalonya özerk yönetimi başkanlığına, bölgedeki bağımsızlık yanlısı sivil girişimlere öncülük eden Omnium Cultural adlı sivil toplum kuruluşunun başkanı ve "Junts Pel Catalunya" (Katalonya için Birlik) partisinden Milletvekili Quim Torra seçildi.

Katalonya özerk yönetim parlamentosu, yerel seçimlerinden yaklaşık 5 ay sonra "Generalitat" olarak adlandırılan yeni başkanını seçti.

Parlamento, Brüksel'e kaçan ve İspanya'da hakkında arama ve tutuklama emri bulunan eski başkan Carles Puigdemont'un kendi yerine aday gösterdiği Torra'nın adaylığını oylamak üzere toplandı.

Cumartesi yapılan ilk turda gerekli 68 oyu alamadığı için seçilemeyen Torra, ikinci turda gerekli basit çoğunluğu tek oy farkla yakalamayı başardı. Torra, 65'e karşı 66 oyla Katalonya'nın yeni başkanı seçildi.

Bu sonucun alınmasında, Puigdemont'tan başkasının adaylığını desteklemeyen aşırı solcu ayrılıkçı Halk Birliği Adaylığı Partisinin (CUP) geri adım atması etkili oldu. CUP, oylamada çekimser kalarak Torra'nın basit çoğunluğu elde etmesini sağladı.

Oy kullanma işlemi öncesi, başkan adayı olarak yönetim programını açıklayan konuşma yapan Torra, önceliğinin bağımsız Katalan cumhuriyetinin kurulması olduğunu söyledi.

Görevden alınan Puigdemont'un Katalonya'nın meşru başkanı olduğunu ve 1 Ekim 2017'de yapılan yasa dışı bağımsızlık referandumunun "yetki"ye bağlı kalacağını kaydeden Torra, "Cumhuriyetle herkes kazanacak, kimse kaybetmeyecek. Oyları ne olursa olsun kimse haklarını kaybetmeyecek." dedi.

Katalan cumhuriyetinin anayasasını yazacak kurucu meclis oluşturulması için çalışacağını belirten Torra, Puigdemont'un da üyesi olacağı "sürgündeki cumhuriyet konseyi" kurulacağını duyurdu.

Katalonya'nın İspanya'dan ayrılma iddiasını devam ettireceğine ilişkin vaatler veren Torra'nın seçilmesiyle Katalanlar, 27 Ekim 2017'de başlayan merkezi hükümetin bölgeyi doğrudan yönetme uygulamasına son verebilecek ve kendi hükümetlerini kurabilecekler.

Merkezi hükümetle gerilim devam edecek

Ancak bugünkü sonuç bölgedeki sorunun çözümü anlamına gelmiyor.

Torra'nın konuşmasında bahsettiği adımları atmaya başlamasıyla merkezi hükümet harekete geçerek bölgeyi yeniden yönetmeye başlayabilir. İspanya Başbakanı Mariano Rajoy, daha önceki konuşmalarında bu konuda sık sık uyarıda bulunarak, yasaların çiğnemesine müsade etmeyeceklerini söyledi.

Bu arada Katalonya Parlamentosu Başkanı Roger Torrent, Torra'nın seçildiğine ilişkin bildirimi Kral 6. Felipe'ye Madrid'e gidip görüşerek değil, yazılı yapacak.

Torra kimdir?

Üç çocuk babası 55 yaşındaki Torra, katı bağımsızlık yanlısı görüşleriyle biliniyor. Avukat olan ve 10 yıldır siyaset yapan Torra'nın 7 kitabı bulunuyor. Ayrılıkçı görüşleriyle dikkati çeken Torra, 2011 yılında bağımsızlık yanlısı sivil toplum kuruluşlarından Katalan Ulusal Meclisi Danışma Konseyinde görev aldı. Daha sonra başka bir bağımsızlık yanlısı sivil toplum kuruluşu Omnium Cultural'ın başkanlığına gelen Torra, Aralık 2017 seçimlerinde parlamenter oldu.

Bağımsızlık girişimi

Yaklaşık 7,5 milyon nüfusa sahip Katalonya, İspanya'nın en zengin bölgesi. Kendine has dili ve kültürü olan Katalonya'da ayrılıkçı hareketler yeni olmasa da son zamanlarda ivme kazandı.

Bölgede 2015 yılındaki girişimin ardından geçen sene ekim ayında İspanya Anayasa Mahkemesinin yasa dışı ilan etmesine rağmen bağımsızlık referandumu yapıldı.

Katalan hükümeti referandumdan yüzde 90 oranında "evet" oyu çıktığını duyururken, Katalan Parlamentosu da 27 Ekim 2017'de tek taraflı bağımsızlık ilan etti.

Bunun üzerine merkezi hükümet özerk yönetimlere müdahale yetkisi veren Anayasanın 155. maddesini ilk kez işleterek Puigdemont yönetimi görevden alıp 21 Aralık 2017'de de erken seçime gidilmesine karar verdi.

25 kişi yargılanıyor

"Devlete isyanla" suçlanan Katalan hükümeti üyeleri hakkında soruşturma başlatılırken, eski başkan Puigdemont, dört eski bakanla Belçika'ya kaçtı.

Bu arada bağımsızlık girişimi nedeniyle haklarında soruşturma yürütülen 28 Katalan'dan 9'u tutuklandı, 9'u kefaletle serbest bırakıldı, 7'si kaçtı, geriye kalan 3 kişiye ise herhangi bir suçlama yönetilmedi. Suçlu bulunmaları durumunda ayrılıkçı Katalanlara 30 yıla kadar hapis cezası verilebilir.

Bir milyar avroluk fatura

Bağımsızlık referandumu ve sonrasında yaşanan siyasi kriz nedeniyle 3 binden fazla şirket bölgeden ayrıldı.

İspanya hükümeti, girişimin ekonomik maliyetinin yaklaşık bir milyar avro olduğunu açıkladı.

Krizde dönüm noktaları

1 Ekim 2017: Katalonya'da Anayasa Mahkemesinin kararına rağmen bağımsızlık referandumuna gidildi.

2 Ekim 2017: Katalonya Özerk Yönetimi hükümeti, yasa dışı bağımsızlık referandumunda yüzde 90 "evet" sonucu çıktığını duyurdu.

27 Ekim 2017: Katalonya Parlamentosu, yapılan gizli oylamayla tek taraflı bağımsızlık kararı aldı.

27 Ekim 2017: İspanya hükümeti, yerel yönetimlere müdahale yetkisi veren Anayasanın 155. maddesini işleterek, Katalonya hükümetini ve yerel polis müdürlerini görevden alırken, 21 Aralık'ta bölgede erken seçime gidilmesine karar verdi.

30 Ekim 2017: Katalonya özerk yönetimi eski lideri Carles Puigdemont, 4 eski bakanla Belçika'ya kaçtı.

2 Kasım 2017: İspanya Ulusal Mahkemesi, eski Katalonya Özerk Yönetim hükümeti Başkan Yardımcısı Oriol Junqueras ile 8 eski Katalan bakanın tutuklanmasına karar verdi.

2 Kasım 2017: İspanya Ulusal Mahkemesi, Belçika'da bulunan Puigdemont ve 4 bakan hakkında Avrupa çapında tutuklama ve iade emri çıkarılmasına hükmetti.

6 Kasım 2017: Belçika Mahkemesi, Puigdemont ve 4 eski Katalan bakanı şartlı serbest bıraktı.

8 Kasım 2017: İspanya Anayasa Mahkemesi, Katalonya Parlamentosunda 27 Ekim'de kabul edilen tek taraflı bağımsızlık kararını iptal etti.

21 Aralık 2017: Katalonya'daki parlamento seçimlerinde ayrılıkçı partiler, 70 milletvekili sayısına ulaşarak hükümet kurma çoğunluğunu elde etti.

17 Ocak: İspanya'nın Katalonya Özerk Yönetimi Parlamentosunun yeni başkanı, ayrılıkçı partilerden Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC) üyesi Roger Torrent oldu.

26 Ocak: Ayrılıkçı partiler, eski başkan Carles Puigdmeont'un yeniden aday gösterilmesi konusunda anlaşmaya varırken, 30 Ocak'ta güven oylamasının yapılacağı duyuruldu.

27 Ocak: İspanya Anayasa Mahkemesi, hükümetin başvurusunu üzerine Puigdemont'un eski görevine dönebilmek için yemin töreni oturumuna şahsen katılması gerektiğine hükmetti.

3 Mart: Puigdemont, Anayasa Mahkemesinin kararının ardından bölgesel yönetim başkanlığı adaylığını geri çekerek yerine bağımsızlık yanlısı sivil toplum kuruluşlarından Katalan Ulusal Meclisinin (ANC) hapisteki başkanı Jordi Sanchez'i aday gösterdi.

9 Mart: İspanya Yüksek Mahkemesi, Sanchez'in tahliye talebini reddederek başkanlık yolunu kapattı.

21 Mart: Sanchez'in tahliye talebinin reddinin ardından başkanlık için Jordi Turull aday gösterildi.

22 Mart: Turull, ilk tur oylamada seçilebilmek için yeterli oyu alamadı.

23 Mart: İspanya Yüksek Mahkemesi, yasa dışı bağımsızlık ilanı nedeniyle aralarında Turull'un da olduğu 5 ayrılıkçı Katalan siyasetçinin daha tutuklanmasına karar verdi.

23 Mart: İspanya Yüksek Mahkemesi, aralarında Puigdemont'un da olduğu firari 6 siyasetçi hakkında da Avrupa çapında tutuklama kararı çıkarılmasına hükmetti.

25 Mart: Puigdemont Almanya'da gözaltına alındı, Katalonya'da Almanya karşıtı gösteriler düzenlendi.

5 Nisan: Alman Mahkemesi, Puigdemont'un kefaletle serbest bırakılmasına karar verdi.

4 Mayıs: Katalonya Parlamentosu, başkan seçilebilmek için parlamentoda şahsen bulunma zorunluluğunu ortadan kaldıran bir düzenlemeyi kabul ederek Puigdemont'un adaylığının önünü açtı.

10 Mayıs: Puigdemont, adaylıktan çekilerek yerine ayrılıkçı Quim Torra'yı önerdi.

12 Mayıs: Torra, seçilebilmek için yeterli oyu alamadı.

14 Mayıs: Torra, ikinci tur oylamada Katalonya özerk yönetiminin yeni başkanı seçildi.