KKTC'den Taşınmaz Mal Komisyonu konusunda Rum liderliğine tepki Açıklaması

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanlığı, KKTC'deki mülklerle ilgili bir iç hukuk oluşturmak amacıyla kurulan Taşınmaz Mal Komisyonu'nu (TMK) "hukuku bir tuzak" olarak niteleyen Rum liderliğine tepki göstererek, "Taşınmaz Mal Komisyonu, 'hukuki bir tuzak' değil, tam aksine Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne uygun bir şekilde, eski sakinler de dahil olmak üzere, tüm hak sahiplerinin mülkiyet haklarına erişimini sağlayan etkin bir mekanizmadır." ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamada, Rum liderliğinin, Maraş açılımına yönelik gerçek dışı iddialarına bir yenisini ekleyerek TMK'yı "hukuki bir tuzak" olarak nitelendirmek suretiyle Maraş'taki mülk sahiplerini komisyondan uzak tutmaya çalışmakta olduğu belirtildi.

Açıklamada, "Şubat 2023'te yapılacak olan Rum başkanlık seçimi öncesi 1974'te Maraş'ta sakin Rumları, tazminat veya iade talebiyle Taşınmaz Mal Komisyonu'na başvurmaya teşvik eden diğer adayları da hedef alan açıklamasıyla Rum lider (Nikos Anastasidis), kendisi ve yönetiminin baştan beri Kapalı Maraş'taki hak sahiplerinin meselesine çözüm öngören bu açılımın bir tuzak olduğu yönündeki uyarılarını hatırlatarak, başvuru yönünde çağrı yapanların hatalı olduğunu iddia etmektedir. Bu iddiasını desteklemek maksadıyla Taşınmaz Mal Komisyonu'nun, Maraş'taki taşınmaz malları içeren bir başvuruda, Vakıflar İdaresi'nin 'ilgili şahıs' olmasına yönelik usule ilişkin almış olduğu son kararı, yeni ve olumsuz bir gelişme olarak yansıtmaktadır." ifadeleri yer aldı.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) göre, etkin bir iç hukuk yolu olarak faaliyetlerini yürütmeye devam eden TMK'nin, Maraş açılımı ile artan başvuruları, etkin ve zamanlı bir şekilde ele aldığı belirtilen açıklamada, TMK'nin gündemindeki başvurular arasında yer alan ve Kapalı Maraş'ta bulunan taşınmaz malları da içeren bir başvuruda, içtihadı çerçevesinde aldığı usule ilişkin bir kararla komisyonun, Kıbrıs Vakıflar İdaresi'ni (EVKAF) "ilgili şahıs" olarak kabul ettiği belirtildi.

Bu kararın, doğal adalet ilkeleri dikkate alınarak tasarlanmış olan AİHM denetiminden geçmiş komisyon mevzuatında da yer alan ve komisyona, ilgili tüm tarafların iddialarını dinledikten sonra nihai kararını verme olanağı sağlayan bir usule dayandığı vurgulanan açıklamada, adaleti, ilgili tüm tarafların usule göre dinlenmesini gerektirdiği, bunu engellemeye çalışmanın, adaletin tecellisini engellemeye çalışmak anlamını taşıdığı ifade edildi.

"KKTC, Maraş açılımını kararlılıkla sürdürecektir"

Açıklama, şöyle devam etti:

"Taşınmaz Mal Komisyonu'nun, Vakıflar İdaresi'ni 'ilgili şahıs' olarak kabul eden benzer bir kararı, daha önce üç yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi tarafından da denetlenerek onanmıştı. Hal böyle iken, Rum liderin (Anastasiadis), Taşınmaz Mal Komisyonu'nun almış olduğu rutin ve usule ilişkin bir kararı, Maraş açılımı ile ilgili tezini doğrulayan, olumsuz bir gelişme olarak nitelendirmesi dayanaksızdır. Rum lider, hukuki gerçekleri göz ardı ederek amacının, Rum sakinlerin mülkiyet haklarına saygılı hukuki çareler değil, gerçek dışı beyanlarla siyasi puan toplamak olduğunu bir kez daha ortaya koymuştur. Taşınmaz Mal Komisyonu, 'hukuki bir tuzak' değil, tam aksine Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne uygun bir şekilde, eski sakinler de dahil olmak üzere, tüm hak sahiplerinin mülkiyet haklarına erişimini sağlayan etkin bir mekanizmadır. Bilinmelidir ki KKTC, AİHM kararları çerçevesinde, mülkiyet hakkına saygılı Maraş açılımını kararlılıkla sürdürecektir."

TMK'nin kararı

KKTC'de bulunan mallarla ilgili bir iç hukuku oluşturmak amacıyla kurulan Taşınmaz Mal Komisyonu (TMK), Maraş bölgesindeki taşınmaz bir mülke ilişkin davaya ilk kez ihtilaf yoluyla Kıbrıs Vakıflar İdaresi'nin (EVKAF) taraf olmasına izin veren bir karar almıştı.

EVKAF'tan yapılan yazılı açıklamaya göre, TMK'ya Kıbrıslı Rum bir davacı tarafından getirilen dava ile EVKAF, ilk defa bir davaya ihtilaf yoluyla ilgili taraf olarak katıldı.

EVKAF Genel Müdürü İbrahim Benter, TMK'nin 28 Ocak'ta yapmış olduğu açıklamaya ilişkin, "EVKAF, bu davadaki ilgisini tanıyan ve davaya taraf olmamıza izin veren TMK'nin vermiş olduğu bu önemli ve makul kararı takdirle karşılıyoruz. Bu kararı, tarihi mülkiyet haklarımızı korumada önemli bir adım olarak değerlendiriyoruz." ifadelerini kullandı.

Kıbrıs Vakıflar İdaresi

Bir hayır kurumu olan EVKAF, Sultan II. Selim'in talimatıyla 1571'de, Müslümanların yaptığı bağışları ve etnik köken, din, dil veya cinsiyet gözetmeksizin tüm Kıbrıslı vatandaşların yararına yapılan işleri yönetmek için kuruldu.

Geleneksel olarak Kıbrıs'taki Müslümanlar, arazilerini veya paralarını EVKAF'a veya bir vakfa miras olarak bırakıp, EVKAF'tan kendi adlarına idare etmesini istiyor. Bu vakıflardan birisi de Abdullah Paşa Vakfı.

Vakfın, Maraş'taki mülklerin kira gelirleri ile yerel öğretmenlerin maaşları, çocukların okul ve kıyafet masrafları, sağlık hizmetleri, dul ve yetimlere yardım, fakir genç kızlara çeyiz, camilerin bakım ve onarımı gibi birçok hayır işi yaptığı biliniyordu.

Merkezi KKTC'nin başkenti Lefkoşa'da bulunan kurum, 2 bin 200'den fazla vakfı idare ediyor ve gelirlerini Kıbrıs'ta insani yardım için kullanıyor.

EVKAF, eğitim, sağlık, yoksullara yardım, çevreyi koruma, hayvan refahı, dini yapıların ve tüm inançlardan insanların mezarlıklarının muhafaza edilmesi gibi birçok alanda yardım faaliyeti yürütüyor.

Taşınmaz Mal Komisyonu

KKTC'de bulunan mallarla ilgili bir iç hukuku oluşturmak amacıyla 2005'te kurulan TMK, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından etkin bir iç hukuk yolu olarak kabul ediliyor.

TMK, 2006'dan bu yana KKTC sınırları içindeki mallarla ilgili iade, tazminat ve takas taleplerini değerlendirip karara bağlıyor.

Maraş açılımı

KKTC'de 18 Haziran 2019'daki Bakanlar Kurulu toplantısında, 1974'ten bu yana kapalı olan Maraş'ın açılması konusunda adımların atılması ve uzman bir ekiple bilimsel envanter çalışması yapılması kararı alınmıştı.

KKTC sınırları içerisindeki Maraş'ın kamuya ait Demokrasi Caddesi ile sahil kısmının bir bölümü 8 Ekim 2020'de açılmıştı.

Bakanlar Kurulu kararıyla 12 Temmuz 2021'de Maraş açılımının ikinci aşaması kapsamında bir bölge daha askeri olmaktan çıkarıldı ve böylece Maraş'ın yüzde 3,5'lik kısmı sivilleştirildi.

Türkiye ve KKTC makamları, Maraş'ta taşınmazı olan Rumlara ve diğer vatandaşlara, Taşınmaz Mal Komisyonu'na başvuru yapmaları çağrılarını yineliyor.

Gelecekte eski sakinlerinin de bölgedeki mülklerine dönmesiyle Maraş'ın tamamının Türk yönetiminde açılması hedefleniyor.

TMK, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi hükümleri gereğince, Temmuz 1974 öncesi Kuzey Kıbrıs'ta arazisi olan Kıbrıslı Rumların mülkiyet taleplerini değerlendirme amacıyla kurulmuştu.