KONYA Prof.Dr. Fetullah Arık: 'Ani oluşan obruklar en tehlikelileri'

Prof.Dr. Fetullah Arık: 'Ani oluşan obruklar en tehlikelileri'

KONYA Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Obruk Araştırma Merkezi Müdürü Prof.Dr. Fetullah Arık, obruk alanlarında anlık çökmelerin meydana gelebildiğini bununda o bölgede çalışan vatandaşlar için tehlike oluşturduğunu söyledi. Arık, "Tarımsal sulamalarda biz öteden beri çok su isteyen bitkilerin üretimi obruk oluşumları için kısmi bir etki oluşturur demiştik. Özellikle mısır tarlalarında, yonca gibi pancar gibi ekili tarlalarda meydana geliyor. Bu bölgenin toprak yapısında kirli malzemenin yaygın olması ve kohezyonlu olması altta bulunan boşlukların kısmi olarak çökerek zaman içerisinde görünmesini engelleyebiliyor. Anlık çökmeler meydana gelebiliyor. En tehlikelisi de bu durum gibi görülüyor. Vatandaşlarımız orada aktif olarak çalışıyor, sulama ve hasat yapılıyor" dedi.

Türkiye'nin rüzgar erozyonuna maruz kalan bölgelerinin başında gelen ve yaklaşık 50 bin nüfusa sahip Karapınar'da, yer altı sularının çekilip, toprağın göçmesiyle meydana gelen obruklar, bölge halkı için tehdit oluşturuyor. Son dönemde özellikle hasadının yapılmaya başlandığı ve başlanacak olan mısır tarlalarında oluşan obruklarda üretici için tehlikeli duruma geldi. Konya Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Obruk Araştırma Merkezi Müdürü Prof.Dr. Fetullah Arık, obruk oluşum nedenleri ile ilgili şunları söyledi: "Obruk oluşumlarının başında gelen sebeplerden bir tanesi jeolojik faktörler. Obruk oluşumuna müsait kayaçlar olmasa obruk olmaz. Özellikle Konya'nun Doğusu ve Karapınar arasında kalan bölgede hem bu obruk oluşumuna müsait kayalar var hem yeraltı suyu hareketleri önemli. Birde bu bölgede gömülü birçok kırık sistem mevcut. Bütün bunlardan dolayı asit karakterli sular yukarı Tuz Gölü'ne doğru hareket ederken boşlukları genişletiyorlar ve zaman içerisinde boşluk büyüdükçe obruklar meydana geliyor"dedi.

'ANİ ÇÖKMELER EN TEHLİKELİSİ'

Bölgede ani çökmelerin meydana gelebildiğini ve buda tarım alanlarında çalışanlar için tehlike oluşturabileceğini belirten Arık, "Obrukların tarımsal alanlarda yayagınlaşmasının en temel sebebi, zaten genişlemiş olan boşlukların yukarıdaki örtü tabakasının biraz daha sulamalar sonucunda ağırlaşmasıda artı bir faktör. Ama tek faktör değil. Dolayısıyla tarımsal sulamalarda biz öteden beri çok su isteyen bitkilerin üretimi obruk oluşumları için kısmi bir etki oluşturur demiştik. Buda o negatif etkilerden birtanesi. Özellikle mısır tarlalarında, yonca gibi pancar gibi ekili tarlalarda meydana geliyor. Aşağıdaki boşlukların belirli bir hacme ulaşması üstteki örtü tabakasının kalınlığının azalması birde örtü tabakasının sulamalarla birlikte ağırlığının artması bu çökmelere sebep oluyor. Bölgede özellikle üstteki örtü tabakasının niteliği önemli. Bu malzeme içerisinde kirli malzemenin yaygın olması ve kohezyonlu olması altta bulunan boşlukları kısmi olarak çökerek zaman içerisinde görünmesini engelleyebiliyor. Anlık çökmeler meydana gelebiliyor. En tehlikelisi de bu durum gibi görülüyor. Vatandaşlarımız orada aktif olarak çalışıyorlar. Sulamalar, hasat yapılıyor. Dolayısıyla buralar bizim çalışmalarımız sırasında belkide tespit edemeyeceğimiz boşluklar oluyor. Çünkü yüzeylerin pekçoğu izlenemiyor, aniden çöküyor. Kohezyonlu alanlarda böyle bir risk söz konusu. Karapınar çevresinde yaptığımız çalışmalarda kohezyonlu alan oldukça yaygın"diye konuştu.

'BUNDAN SONRADA OBRUKLARIN OLUŞMASI MÜMKÜN'

Dinamik bir yapının söz konusu olduğunu ve bu nedenlede obrukların oluşumunun bundan sonrada devam edeceğini belirten Fetullah Arık, "Bu bölgede şuanda AFAD ile birlikte yürüttüğümüz çalışmalar var. Yer hareketleri çalışma grubumuz çok güzel tespitler yapıyor. Hem yeraltı suyu kullanımı hem de obrukların oluşumunu meydana götüren jeolojik faktörleri hem de bunlara neden olan yer hareketlerini çalışıyorlar. Bizde obruklarla ilgili jeolojik faktörleri çalışıyoruz. Bütün bunların sonucunda inşallah Karapınar için Karpınar bölgesini kapsayan bir raporumuz oluşacak. Bu demek değildir ki obrukların hepsi tespit edildi, bir daha obruk olmayacağı anlamına gelmez. Çünkü dinamik bir süreç. Hem yeraltı suyu devam ediyor hem yağışlar devam ediyor, suların asidi değişebiliyor ve yeraltı suyu hareketli. Dolayısıyla bundan sonraki dönem içerisinde de çeşitle dönemlerde obrukların oluşması mümkün. Şuanda bulunması gereken şey, obruk oluşabilecek muhtemel yerlerin tespit edilmesi ve vatandaşlarımızın önceden uyarılması şeklinde olacak. Bu çalışmalara yeni başladık. Şuanda vatandaşlarımıza şu böglede obruk oluşacak diye tedirgin etmek istemiyoruz. Raporlarda açıklanabilir nitelikli sonuçlara ulaştığımız zaman raporlarımızı ilgili kurumlara AFAD ile birlikte ileteceğiz. Ondan sonra vatandaşlar içinde bir uyarı çalışması yapılacaktır"ifadelerini kullandı.

Bölgede yaşayan ve çiftçilikle uğraşan vatandaşlarda obruk oluşumları nedeniyle korktuklarını ifade etti.