Kimisi beyaz kefenlere sarılmıştı. Bunların sabah "hazırlandığını" söyledi. Sonra özensizce yere konmuş, toprağa verilmeden önce yıkanıp kefenlenmeyi bekleyen sıra sıra siyah ceset torbalarını gösterdi.
Kamera daha sonra bir başka odaya, sonra bir başka odaya geçtikte aynı görüntülere tanık olduk. Yerlerde toprağa verilmek üzere yıkanıp kefene sarılmayı bekleyen cesetlerin oluşturduğu tüyler ürpertici bir tür kuyruk oluşmuştu.
Bu video İran'ın kutsal sayılan kentlerinden Kum'daki en büyük mezarlığın gasilhanesinde çekildi. Kum, ülkede koronavirüs salgınının ilk başladığı yerlerden biri.
Gasilhane çalışanı bütün cenazelerin koronavirüs nedeniyle hayatını kaybedenlere ait olduğunu söylüyor ama BBC olarak bu iddiayı başka kanallardan doğrulatma imkanımız yok.
Fakat, internete konan bu videonun en ilginç kısmı belki de arada söylediği başka bir şey: Görevli, cesetlerin beş ya da altı gündür morgda olduklarını söylüyor.
Bu video ve üzerindeki sesli yorumlar daha genel bir gerçeğe işaret ediyor: İran muhtemelen sayıları açıklananın çok üzerinde olan ölümlerle baş edemiyor, toprağa vermekte zorlanıyor.
Bu video 2 Mart tarihinde ortaya çıktı ve çıkar çıkmaz viral oldu. İran yetkililerinin videoya tepkisi ise ülkenin koronavirüsle ilgili dışarıya ulaşan bilgileri kontrol etme çabası hakkında bir fikir veriyor.
İran, Orta Doğu'da Covid-19'dan en çok etkilenen ülke.
Ülkeden sağlıklı ve tam bilgi alabilmek hep çok güçtü fakat internete farklı kaynaklardan konulan bilgiler ülkede morglar ve mezarlıkların gerçekten zorlandığına işaret ediyor.
Bunun bir sebebinin, ölülerin yıkandığı gasilhanelerde çalışanların bir kısmının hastalığa yakalanabilecekleri korkusuyla Covid-19'dan ölenleri yıkamayı reddetmesi olduğuna ilişkin haberler var.
Bu durumda bazı gasilhanelerde ölüleri İslami geleneklere uygun şekilde yıkama işinin gönüllülere kaldığı, bunların da çoğunun ilahiyat öğrencileri olduğu anlaşılıyor.
Koronavirüsün ölmüş kişilerden bulaşacağı sanılmıyor ama Dünya Sağlık Örgütü yine de virüsle ilgili bilgilerin çok eksik olması sebebiyle çok dikkatli olunmasını tavsiye ediyor.
Örneğin İtalya'da sağlık yetkilileri virüsün öldükten sonra bulaştırılamayacağını ancak giysiler üzerinde virüs kalabileceğini söylemişlerdi. Bu nedenle cenazeler derhal yalıtımlanarak kaldırılıyor ve ailelere yakınlarını son kez görme izni verilmiyor.
İran yetkilileri nasıl tepki verdi
Gasilhane videosu viral olur olmaz İran yönetimindeki sertlik yanlıları tepki verdi. Filmi çeken kişi tutuklandı ve yetkililer daha sonra kamuoyuna bütün cenazelere gereken saygının gösterildiği ve İslami kurallara uygun bir şekilde son yolculuklarına uğurlandıkları konusunda güvence verme çabasına girişti.
İran'da uygulanan dini kurallara göre cenazenin biran önce toprağa verilmesi, defnedilmeden önce de üç kez suyla yıkanması yani meyyit gusülü yapılması gerekiyor.
Mart ayı başlarında İran'ın dini lideri Ayetullah Hamaney, Covid-19'dan ölenlerin de herkes gibi yıkanıp kefenleneceğini herkes için okunan dualarla uğurlanacağını söylemişti.
İnternetten yayılan videonun yarattığı öfkeyi yatıştırmak amacıyla iktidara yakın internet sitelerinde bir grup morg ve gasilhane çalışanıyla ilgili bilgilere odaklanıldı.
Korona Hanımları diye bilinen bu gönüllüler Kum kentinde de aktif olarak çalışıyorlar. İktidara yakın siteler hayatlarını tehlikeye atmak pahasına ölüleri son yolculuklarını İslamın gereklerince uğurlamak için çalışan cesur kadınlar olarak tanıttıkları bu gönüllülere dair bir çok habere yer veriyor.
Bu haberlerden gönüllülerin iş yüküne yetişebilmek için 7'şer saatlik mesailer yapan üç grup halinde çalıştıklarını ve çalışırken ilahiler söyleyerek kuvvet bulduklarını anlıyoruz.
Gönüllülerin giydikleri üniformaların sırtında "Aslan kadar cesur değilsen sevgi yolculuğuna çıkamazsın" yazıyor.
Hastaneler yetersiz kalır ve morgların ölümlerle baş edemediği haberleri gelirken hükümet sürekli krizin aslında göründüğünden daha kötü mü yaşandığı konusunda rahatsız edici sorulardan kaçamıyor.
Hükümet tarafından açıklanan resmi rakamlara göre İran'da şu ana kadar 60 bini aşkın insan hastalığa yakalandı ve bunlardan 4 bin kadarı yaşamını yitirdi.
Fakat Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan bir grup İran asıllı araştırmacı gerçek rakamların çok daha yüksek olduğunu düşünüyorlar.
İran hükümetinin açıkladığı sayılarla yetinmeyen Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden (MIT) Institute of Technology and Virginia Tech, araştırmacılar salgının yayılışını gösteren bir modelleme geliştirmişler.
Bu modelleme, başka ülkelere seyahat ettikleri sırada hasta oldukları anlaşılan İran vatandaşlarıyla ilgili verilerden ve çok sayıda sağlık çalışanı grubundan gelen tahmini rakamlardan yararlanarak hazırlanmış.
Bu modellemeye göre, uzmanlar 20 Mart tarihi itibariyle İran'da hastalığa yakalananların sayısının 1 milyona yaklaştığını ölenlerin sayısının ise 15 bini aştığını düşünüyorlar. Bunlar resmi rakamların 10 katına varan sayılar. O tarih itibariyle İran yetkilileri 20 bin vaka saptandığını ve 1433 kişinin öldüğünü duyurmuştu.
İran'da koronavirüs salgınının gerçek boyutlarını belki de hiç bir zaman tam ve kesin olarak bilemeyeceğiz ama bütün belirtiler krizin olduğundan daha hafif gösterilmeye çalışıldığına işaret ediyor.
Bazı durumlarda çok sayıda cenazenin ayrı ayrı çukurlara konmak yerine siper gibi uzunlamasına kazılmış çukurlara yan yana gömüldüğüne ilişkin bilgiler var. Bu, İran'da daha önce hiç uygulanmayan bir toprağa verme yöntemi.
Mazandaran bölgesinden, kimliğinin açıklanmasını istemeyen bir doktor BBC'ye, yıkama, kefenleme ve mezarların kireçlenmesine nezaret etmek üzere kamu sağlığı uzmanları görevlendirildiğini anlattı.
Aynı doktor bazılarının ölüm sebebi olarak kalp krizi ya da grip yazılmasına rağmen cenazelerinin kamu sağlığı müfettişlerince izlenmesinin, bu ölümlerin de Covid-19'dan olduğuna işaret ettiğini söylüyor.
Bu arada bir çok aile de yakınlarının cenazelerinin nerede olduğunu bilmiyor. Bu ailelere kriz atlatıldığında kendilerine mezar yerlerinin bildirileceği söylenmiş.
Bütün bunlar yaşanırken dini liderler de halka cenazelerin İslami gereklere göre toprağa verildiği konusunda güvence verme çabalarını sürdürüyor.
Son Dakika › Sağlık › Koronavirüs: Cenazelere ait görüntüler İran'ın açıkladığı resmi rakamları yalanlıyor mu? - Son Dakika
Sizin düşünceleriniz neler ?