KÜRESEL ISINMA MEVSİMLERİ DEĞİŞTİRİYOR; SU KAYNAKLARI TEHLİKEDE

SİVAS Cumhuriyet Üniversitesi (SCÜ) Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Fatih Kartal, Sivas gibi kar yağışını bol alan illerde bile son yıllarda yağış oranlarında ciddi düşüş olduğunu, bunun da gelecekte susuzluk sorununa yol açacağını söyledi. Türkiye'nin en fazla kar yağışı alan illerinden Bitlis'te de beklenen kar bu sezon hala yağmadı, kasımdan sonra aralık ayı da kurak geçti. Son 31 yılın en kurak ve sıcak kış mevsiminin yaşandığı Erzurum'da ise din görevlileri ile köylüler, 'kar' duasına çıktı.

Türkiye'de mevsim normallerinin üzerinde seyreden hava sıcaklıkları; Bitlis, Erzurum ve Sivas'ta yağış beklentisini ortaya çıkardı. SCÜ Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Fatih Kartal, Sivas gibi kar yağışını bol alan illerde bile son yıllarda yağış oranlarının ciddi azaldığını, bu durumun gelecekte susuzluk sorunlarına yol açacağını söyledi. Kuraklık ve küresel ısınmaya ilişkin açıklama yapan Dr. Kartal, tüm dünyanın küresel ısınma sorunuyla karşı karşıya olduğunu belirterek, "Türkiye açısından çok fazlasıyla şu anda gündemde ama dünyada gerçekleşen bir durum söz konusu. Özellikle iklimlerde hem kayma hem de kuraklık noktasında 'küresel ısınma' dediğimiz vaka kendisini yıldan yıla çok bariz olarak gösteriyor. Eskiden bu tarihlerde her taraf karla kaplıyken, yağış oranı çok yüksekken, şimdi küresel ısınmayla birlikte bunları göremiyoruz. Kuraklıkla birlikte artık hem yağışların aydan aya dağılışında dengesizlik oluşmakta, hem de genel manada kuraklığa yol açmaktadır" dedi.

'YER ALTI SULARININ AZALMASINA SEBEP OLUYOR'

Kar yağışının yer altı sularına etkisinden bahseden Dr. Kartal, "Eskiden büyüklerimiz 'Karlı yıl, varlı yıl' derdi. Kar ve yağış oranı çok önemli. Ülkemiz zor şartlardan geçiyor. Bu yüzden üretim önemli. Ama üretimimiz daha çok tarımsal olduğu için, bu nedenle bir sıkıntı çekmekteyiz. Kar yağış oranlarının düşmesi hem tarımda rekolte düşüşlerine hem de yer altı sularının azalmasına sebep oluyor. Şu anda yer altı sularının azalmasıyla birlikte Türkiye'de de bazı illerde bunun etkisini görüyoruz. Yaşadığımız Sivas ilimizde de yağışların azalması, su miktarını da azalttı" diye konuştu.

'ÜLKEMİZİ SIKINTILAR BEKLİYOR'

Kar yağışının hem yer altının hem de barajların su toplaması için önemli olduğunu belirten Kartal, "Kar yoğunluğu yer altı suyunu artırıyor. Bununla birlikte ilkbaharda eridiği zaman bu sular barajlarda toplanmakta. Kar ve yağmurun yetersiz oluşu, barajlardaki seviyelerde yıldan yıla düşüşlere neden oluyor. Yağış azaldığı zaman otomatikman bizim toplanma haznemizdeki su rezervlerimizi de azaltmakta. Eğer böyle devam ederse, ülkemizi ve ilimizi çok büyük sıkıntılar bekliyor demektir. Suların azalması, özellikle içme ve kullanma sularının yanında tarımsal sulamayı da çok etkileyerek hem insanların günlük ihtiyacını hem de tarımsal ihtiyacımızı olumsuz etkileyecektir. Azalan su kaynaklarının idareli kullanılması noktasında halka çok büyük görev düşüyor" dedi.

BİTLİS'TE SON 13 YILIN EN KURAK ARALIK AYI

Türkiye'nin en fazla kar yağışı alan illerinden Bitlis'te ise beklenen kar bu sezon halen yağmadı. Kasım ayından sonra aralık da kurak geçti. Kente 2009 yılında ilk kar 4 Kasım'da, 2010'da 13 Aralık'ta, 2011 yılında 15 Kasım'da, 2012'de 14 Kasım'da, 2013 yılında 28 Kasım'da, 2014'te 3 Kasım'da, 2015 ve 2016 yıllarında 1 Kasım'da, 2017 yılında 22 Kasım'da, 2018 yılında 15 Kasım'da, 2019 yılında 5 Kasım'da, 2020 yılında 28 Kasım'da ve 2021'de 20 Aralık'ta yağdı.

Bitlis Eren Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necmettin Elmastaş, önceki yıllara oranla bu sene kurak dönem yaşadıklarını söyleyerek, "Bu sene yine bir kurak dönem yaşıyoruz, geçen sene ve önceki yıllara baktığımızda kar yağışları kasım ayında başlamış, yoğunlaşarak devam etmiştir. Kış olunca kar şeklinde yağışlar düşüyor. Geçen yıl 9 Aralık'ta kar başladı. Bu yıl aralık ayında olmamıza rağmen kar yağışı yok. Çok yoğun bir kuraklık yaşıyoruz. Bu kuraklık son yıllarda küresel ısınmayla beraber dengesizliğin neticesidir. Dünyada bazı yerlerde daha fazla yağış alan bölgeler ortaya çıkarken bazı yörelerde kuraklık yaşanıyor. Yakın gelecekte, belki 20-30 yıllık bir süreçte de yapılan çalışmalara ve öngörülere göre çok iyi bir tablodan bahsedemiyoruz. Yağışların artık bu şekilde gideceği, azalacağı, yıllara göre değişkenlik gösterse de bundan sonraki sürecin kurak olarak geçeceği ifade edilebilir. Yağış az olunca Van Gölü ve çevresindeki göl alanlarının da özellikle bu yıl ciddi bir seviye çekilmesini gördük. Süreç devam ediyor. Yağış da az olunca yer altı su kaynakları ve göl seviyeleri olumsuz etkileniyor. Dolayısıyla ekolojik sistemde de bir dengesizlik meydana geliyor. Eğer bundan sonra bu süreç böyle devam ederse daha kötü sonuçlar bizi bekliyor" diye konuştu.

ERZURUM'DA 'KAR' DUASI

Son 31 yılın en kurak ve sıcak kış mevsiminin yaşandığı Erzurum'da da din görevlileri ve köylüler, 'kar' duasına çıktı. Palandöken ilçesinde, Tuzcu ile Tepeköy arasındaki Pir Ali Baba Türbesi'nin bulunduğu tepede Erzurum Din Görevlileri Dernek Başkanı Emrullah Kaçar eşliğinde dua eden imam ve köylüler, kar yağmasını diledi. Erzurum ovasını kuş bakışı gören tepede sıralanan imam ve köylülerle kar duasına katılan Şamil Şekeroğlu (66), "Böyle bir şey hiç ama hiç hatırlamıyorum. Eskiden şehir merkezine 2 metreye varan kar yağardı. Ovaya ve dağa yağan kar ise 3-4 metreyi bulurdu. Palandöken'de bile kayakçılar suni karla kayak yapıyor. Bu havalar hiç hayra alamet değil" dedi.

'RAHMET DİLEDİK'

Dernek Başkanı Kaçar da cuma günü il genelinde camilerde imamların 'kar' duası yapacağını belirterek, "Uzun yıllardır böyle bir kuraklık yaşamadık. Cemaatimizle beraber yüce Rabb'imizden şehrimize, ülkemize, beldemize rahmet vermesini diledik. Kar ve yağmur yağmasını diledik. Hazirandan bu yana Erzurum'a yağmur yağmadı, çiftçiler tarla süremedi, hayvanların yiyecekleri kıtlaşmaya başladı" diye konuştu.

YAĞIŞ BEKLENMİYOR

Öte yandan Erzurum Valiliği'nce paylaşılan meteorolojik duyuruda, yılbaşı ve yeni yılın ilk günlerinde yağış beklenmediği kaydedilerek, "Meteoroloji 12'nci Bölge Müdürlüğü'nün 28 Aralık 2022 tarih ve 13 No'lu Meteorolojik Değerlendirmesi'ne göre, yılbaşında ve 2023 yılının ilk günlerinde bölgemizin yüksek basınç merkezinin etkisi altında kalacağı, yüksek basıncın etkisiyle bölge genelinde parçalı bulutlu ve yağışsız bir havanın etkili olması, gece ve sabah saatlerinin sisli ve puslu geçmesinin beklendiği, yılbaşında bölgemize bağlı merkezlerde beklenen hava durumunun ise Erzurum'un parçalı ve az bulutlu, gece ve sabah saatlerinde sisli ve puslu, en düşük hava sıcaklığının sıfırın altında 8, en yüksek 2 derece bekleniyor" denildi.