Lübnan'da yeni kriz: Günün 20 saati elektrik yok

Lübnan'da ekonomik kriz ve doların rekor seviyedeki yükselişi dolayısıyla akaryakıt ithalatında yaşanan gecikmeler, ülkede kronikleşmiş elektrik kesintilerini günlük 3-6 saatten 20 saate kadar çıkardı.

Ülkedeki mevcut ekonomik krize bağlı olarak yerel para birimi Lübnan lirasında yüzde 80'e varan değer kaybı, çoğu ithal temel gıda maddelerinde fahiş fiyat artışına yol açtığı gibi uzun yıllardan beri çözülemeyen elektrik sektörünü vurdu.

İç savaşın sona erdiği 1990 yılından beri milyarlarca dolar bütçe tahsis edilmesine rağmen vatandaşa 7/24 enerji sağlayacak çözüme kavuşmayan kronikleşmiş elektrik krizi, son zamanlarda ülke genelinde günde 20 saate varan kesintilerle zirveye çıktı.

Lübnan Jeneratörler Cemiyeti Başkanı Abdo Saade, AA muhabirine yaptığı açıklamada, uzun yıllardan beri devletin yetersiz kaldığı elektrik sektöründe hizmet veren jeneratör sahipleri ve mevcut elektrik krizini değerlendirdi.

Son zamanlarda elektriklerin günde 20-22 saat kesildiğini söyleyen Saade, kendilerinin de karaborsadan yüksek fiyatlara bulmaya çalıştıkları yakıtla hizmet vermeye gayret ettiklerini ifade etti.

Saade, sektörün sorumluluklarına dair şunları kaydetti:

"Biz jeneratör sahipleri olarak ciddi sorunlar yaşıyoruz. Bizler, devletin yerini tutmak için değil, eksiklerini kapatmak için hizmet veriyoruz. Bu dönemde bizden başka sorumluluk alan yok."

Kafe sahibi: "Elektrik yok, bizi bitirdiler"

Lübnanlı vatandaş Adil Ahmed, başkent Beyrut'ta gün boyu elektrik kesintisiyle geçireceklerini hayal bile edemediklerine işaret ederek, "Elektrik akımının çoğu vilayetlerde kesintiye uğrayacağını beklemiyorduk, özellikle de Beyrut'ta. Diğer bölgelere göre daha iyi olan Beyrut'ta bugün, 2 saati geçmeyen aralıklarla elektrik hizmeti alabiliyoruz." dedi.

Beyrut'ta kafe işleten Zine Hilvani de bu şartlarda müşteriye hizmet veremediklerinden şikayet ederek, "Ürünler çöpe gidiyor. İçeri girip bu yüksek fiyatları gören müşteri geri çıkıyor. Elektrik de soğutma imkanı da klima da yok. Bizi bitirdiler." diye konuştu.

Beyrutlu genç kadın Betül, halkın bu dönemde birden çok krizle boğuştuğuna dikkati çekti. Betül, "Halk, şu anda elektrik derdine düşmüş, zamlanan ekmek fiyatının derdine düşmüş. Dünya ilerlerken bizler karanlıkta mum kullanma dönemine dönüyoruz." ifadelerini kullandı.

Eli Fegali isimli vatandaş ise mevcut krizden, yönetimi paylaşan Müslüman ve Hristiyan siyasi grupları suçlayarak, "Allah, hırsız yöneticilere karşı Lübnan halkının yardımcısı olsun." dedi.

Elektrik krizinin sebebi sadece dolar değil

Lübnan Enerji Bakanlığı kaynakları, ülke genelinde elektrik kesintilerinin birden çok sebebi olduğunu belirtti.

Mevcut elektrik krizinin santrallerde kullanılan akaryakıtın ithalatındaki gecikmeler olduğunu aktaran kaynaklar, akaryakıt ithalatını Cezayir ve Kuveytli 2 firma üzerinden sağladıklarını belirterek, şunları kaydetti:

"Cezayir'e ait Sonatrach petrol şirketi tarafından mart ayında Lübnan Elektrik Kurumu'na teslim edilen 2 sevkiyatın kalitesi, belirlenen standartlarda olmadığı için bunlara el konuldu. Sonatrach şirketi, yargının soruşturma başlattığı 2 sevkiyat sonuçlanmadan yeni sevkiyat yapmayacağını belirtti. Bunun üzerine soruşturma durdurularak sorun çözüldü. Dolayısıyla 2 ay gibi zaman alan bu süre zarfinda elimizdeki akaryakıt stokları tükenmiş oldu. Bu hafta Lübnan'a ulaşmasını beklediğimiz yeni sevkiyatla sorun çözülecektir."

Kaynaklar, ülkedeki yakıt stoklarının tükenmesine yol açan diğer bir sebebin ise halk arasında yaşanan endişeler sonucu evlerde stoklamak üzere vatandaşın ihtiyacından fazla yakıt alması olduğuna dikkati çekti.

Dolayısıyla Lübnan'daki elektrik krizinin sadece dolardan kaynaklanmadığını belirten kaynaklar, kriz öncesi Beyrut'a günde 22 saat ve diğer bölgelere ise 12-14 saat elektrik akımı verdikleri ancak şu anda bunu temin edemediklerini aktardı.

Ekonomik kriz ve kronikleşen elektrik sorunu

Lübnan ekonomisi, 1975-1990 yıllarındaki iç savaştan bu yana en büyük krizlerden birini yaşıyor.

Başbakan Hasan Diyab, geçen aylarda ülkesindeki kamu borcunun 90 milyar doları aştığını kaydetmişti.

Yerel para birimi Lübnan lirası, Merkez Bankası kuru sabit tutsa da her geçen gün değer kaybediyor. Resmi kura göre 1 ABD doları 1515 Lübnan lirası olmasına rağmen karaborsada dolar 8 bin Lübnan lirasının üzerinde işlem gördü.

Ülkede 675 bin Lübnan lirası olan asgari ücret, Merkez Bankasının 1992'den beri değişmeyen resmi kurunda yaklaşık 450 dolara tekabül ederken, birkaç aydan beri yükselişe geçen karaborsadaki kurda ise 80 dolar bile etmiyor.

İç savaş öncesinde vatandaşa 24 saat enerji hizmeti veren ve fazlasını da komşu ülke Suriye'ye satan Lübnan Elektrik Kurumu, son 30 yıldır günlük ortalama 15 saat elektrik sağlıyor.

Vatandaş da devletin elektrik vermediği saatlerde enerji ihtiyacını karşılamak için çareyi mahallelerde kurulan özel jeneratörlere abone olmakta buluyor.

Elektrik ihtiyacını karşılamak için iki ayrı fatura ödemek zorunda kalan vatandaş, mahalle jeneratöründen sağladıkları 5 amperlik elektrik aboneliği karşılığında aylık 70 dolar ödüyor.