Lübnanlı uzmanlara göre mevcut yönetim arasındaki anlaşmazlık "hükümetin kurulmasını" sekteye uğratıyor

Lübnanlı uzmanlar, mevcut yönetim arasındaki anlaşmazlığın hükümetin kurulmasını geciktirdiğini ifade ederek, ülkedeki ekonomik çöküşe rağmen yeni hükümetin kurulmasının ekim ayının sonu itibarıyla görev süresi dolacak Cumhurbaşkanı Mişel Avn'ın yerine seçilecek isme bağlı olduğunu belirtiyor.

Beyrut Limanı'nda 2 yıl önce gerçekleşen büyük patlamadan sonra Hassan Diyab kabinesinin istifa etmesiyle Lübnan'da 13 ay yeni hükümet kurulamadı.

Diyab'ın istifasıyla oluşan 13 aylık yönetim boşluğundan sonra Eylül 2021'de Necib Mikati başbakanlığında kurulan hükümet, aylarca geçici olarak görevini sürdürdü.

Yıllardır devam eden ekonomik krizin, ülke genelinde elektrik kesintileri ve fırınların önünde kuyruklar oluşturduğu Lübnan'da Mikati, 15 Mayıs'ta yapılan seçimlerin ardından 23 Haziran'da yeni hükümeti kurmakla görevlendirildi.

Siyasi kaynaklara göre, ülkeyi yönetim boşluğundan kurtaracak yeni hükümeti kurma süreci, Cumhurbaşkanı Avn ile Başbakan Mikati arasındaki anlaşmazlık nedeniyle çıkmaza giriyor.

Lübnan'da hem halk hem siyasiler, görev süresinin dolmasına az bir zaman kalan Cumhurbaşkanı Avn'ın yerine gelecek yeni ismin belirlenmesine odaklanmış durumda.

Ülkede yeni cumhurbaşkanını seçme sürecinin eylül ayından itibaren başlaması öngörülüyor.

Lübnan Anayasası, cumhurbaşkanlığı makamında oluşacak muhtemel boşluğa karşı mevcut cumhurbaşkanının süresi dolmadan önce seçim sürecinin başlatılmasına izin veriyor.

Bu bağlamda iki yıldan uzun süredir devam eden ekonomik krize rağmen yeni hükümetin kurulamadığı Lübnan'da, Meclisin yeni cumhurbaşkanını seçme oturumlarını 1 Eylül itibarıyla başlatması bekleniyor.

Lübnanlı uzmanlar, aylardır devam eden siyasi ve ekonomik krizi, ülkeyi bekleyen olasılıkları AA'ya değerlendirdi.

Cumhurbaşkanı Avn ile Mikati'nin bakanlıklar konusundaki anlaşmazlığı

Lübnan'da yeni hükümeti kurma sürecine dair istişareler, enerji bakanlığı başta olmak üzere bazı bakanlıkların dağılımı konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle ilerleyemiyor.

Cumhurbaşkanı Avn'ın, enerji bakanlığının partisi Özgür Yurtsever Hareketinden alınmaması veya onun yerine içişleri bakanlığının kendilerine verilmesindeki ısrarına işaret eden siyasi kaynaklar, Mikati'nin ise içişleri bakanlığının yanı sıra enerji bakanlığının da Sünnilere verilmesi yönündeki talebinden geri adım atmadığını belirtiyor.

Lübnanlı yazar ve siyasi analist Münir Rabih, "Yeni hükümeti kurma sürecinin bugüne kadar uzamasının sebebi, siyasi birtakım şartlar koşan Cumhurbaşkanı Avn'dır. Nitekim Avn, kendisini yeni hükümeti kurmanın ortağı olarak görüyor ve Mikati'nin sunduğu kabineyi reddediyor." dedi.

Cumhurbaşkanı Avn'ın, kabine listesinde istediği değişiklikleri yapmaya yanaşmadığı için Mikati'yi Baabda Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda kabul etmediğini söyleyen Rabih, "Aslında bu da Cumhurbaşkanı Avn'ın yeni hükümeti kurmaya ciddiyetle yaklaşmadığını gösteriyor." görüşünü dile getirdi.

Ülkedeki mevcut durum ve siyasi kesimler arasındaki çekişmeler gölgesinde cumhurbaşkanlığı seçimine gitmenin, Cumhurbaşkanı Avn'ın anayasal bir sorun çıkarmaya hazırlandığının kanıtı olduğunu savunan Rabih, Anayasa'ya göre yeni hükümeti kurmakla görevli Mikati'nin, süresi dolan Cumhurbaşkanı'nın yetkilerini alamayacağını hatırlattı.

Cumhurbaşkanı Avn'ın görev süresi dolduktan sonra ya Baabda Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda kalmaya devam edeceğine ya da yeni hükümet kurulmadan Saray'dan ayrılarak siyasi güçlere baskı kuracağına dikkati çeken Rabih, "Belki de Cumhurbaşkanı Avn, ülkede devam eden çöküşün gölgesinde yeni hükümetin kurulmaması halinde yeni birtakım siyasi ve anayasal dayatmalarda bulunabilir." dedi.

Rabih, Hizbullah konusunda ise "Hizbullah, Lübnan rejiminde veya Anayasa'da düzenlemeler yapmak için ülkede özel bir konferans düzenlemek dahil tüm seçeneklere hazırlanıyor. Hizbullah, ekonomik planlarla ilgili siyasi bir belge hazırlamaya, devletin yapısı ve bileşimine daha fazla katılmaya hazır." değerlendirmesinde bulundu.

Lübnan Hizbullahı'na yakınlığıyla bilinen siyasi analist Kasım Kasir de yeni hükümeti kurma sürecinin, Cumhurbaşkanı Avn ile Mikati'nin bakanlıkların dağılımı konusundaki anlaşmazlıkları sebebiyle ilerleyemediğini ifade etti.

Ülkedeki yönetim boşluğunun da tüm alanlara olumsuz yansıdığını dile getiren Kasir, "Hükümet kurulmazsa ve cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılmazsa Başbakan Mikati'nin dediği gibi Lübnan tımarhaneye dönecek." ifadelerini kullandı.

Gazeteci yazar Alan Serkis de "Lübnan'daki durumun sarsıcı olduğu ve art arda siyasi, sosyal ve ekonomik çöküşler yaşandığı ve hükümetin kurulamamasının bu sorunları artıracağı" konusunda uyardı.

Halihazırda Lübnan'daki hiçbir tarafın tansiyonu yükseltmekten yana olmadığına işaret eden Serkis, hatta tüm kesimlerin 1 Eylül'de başlayacak anayasal süreçle seçilecek yeni cumhurbaşkanının belli olmasını beklediğini vurguladı.

Serkis,"Geçici hükümetle ilgili Anayasa açıktır; geçici olarak görevini sürdürecektir ve bir cumhurbaşkanının seçilmesinden sonra yeni bir hükümet kurulana kadar acil konularda çalışabilir." diye konuştu.

Hizbullah'ın hazırlıkları

İran ve Suriye rejiminin müttefiki Hizbullahın yalnızca hükümetin oluşumunun başarısızlığında değil aynı zamanda cumhurbaşkanlığı boşluğunda da çıkarı olduğunu savunan Serkis, devlet kurumlarının bu şekilde çöktüğünü söyledi.

Serkis, Hizbullah ne kadar güçlenirse Lübnan devletinin o kadar zayıfladığının net bir şekilde ortaya çıktığını ifade ederek, şunları kaydetti:

"Hizbullah bir süredir kontrolünü genişletmek ve devletin yerine geçmek için devlet kurumlarını bunaltmaya çalışıyor. Devletin sahip olduğu kararları elinde tutan Hizbullah, kimseden izin almadan Suriye ve diğer bazı ülkelere savaşa gidebildiği gibi İsrail'e de savaş açabilir."

Sürecin ekonomiye etkisi

Lübnanlı ekonomist Mehasin Mursil de hükümetin kurulmasında yaşanan gecikmenin ekonomiye etkisini değerlendirdi.

Mursil, "Uluslararası Para Fonu (IMF) ile iş birliği programı, krizden çıkmak için gereken mali planı takip edebilecek bir hükümet gerektiriyor." dedi.

Lübnan'ın bu yıl için henüz genel bütçeyi onaylamadığına işaret eden Mursil, şöyle devam etti:

"Memur maaşlarındaki artış, dolar kuru ve devlet gelirleri meselesinin yanı sıra IMF'nin talepleri ile nasıl başa çıkılacak? Hükümet yürütme otoritesidir, öyleyse bir ülke küresel krizin ortasında tam yetkilere sahip bir hükümet olmadan nasıl hayatta kalabilir? Lübnan'da yeni bir cumhurbaşkanı seçilene kadar yürütme otoritesi boşlukta kalacak."