Palan ve Hamut Ustaları Farklı Çalışmalara Yöneldi

Niğde'nin Bor ilçesinde yük hayvanları için palan (semer) imalatı yapan 51 yaşındaki Duran Kılınç ile saraçlık mesleğini yürüten 62 yaşındaki Ali Diker, ürünlerine rağbet azalınca farklı çalışmalara yöneldi.

Kılınç, Orta Mahalle Belediye Caddesi'nde bulunan dükkanında, yük hayvanlarına ilginin azalmasıyla palan yapmanın yanında minder, köy yastığı ve şark köşesi üretmeye başladı.

AA muhabirine açıklama yapan Kılınç, teknolojinin yaygınlaşmasıyla artık palana ihtiyaç duyulmadığını, geçmişte mesleğinin revaçta olduğunu söyledi.

Niğde'de sadece palan ustası olarak kendisinin kaldığını ve baba mesleğini yürütmeye çalıştığını belirten Kılınç, şunları kaydetti:

"Çocukluğumdan bu güne bu mesleğin içindeyim. 1996 yılından bu yana tek başına bu işi yürütüyorum. Palana gereksinim azalınca köy yastığı, minder ve şark odası gibi malzemeler üretmeye başladım. Çünkü palan dönemi bitmek üzere. Palancılık mesleği son demlerini yaşıyor. Motorlu taşıtların yaygınlaşması, hayvanla ulaşım ve yük taşımayı bitirdi. Dolayısıyla bu işimizi sekteye uğrattı. Yaz mevsiminde 20 ile 30 palan satıyorum. 30 yıl önce palan satışları oldukça iyiydi. Bu çarşıda 7-8 palancı vardı. Yaklaşık 8 bin civarında palan üretilirdi, yetiştiremezdik. Niğde civarında 150 ile 200 palan anca satabiliyorum. Onu da günümüzde çobanlar, sürü peşinde giden yük hayvanı için kullanıyor."

Saraç ustası Ali Diker de Karaca Uğurlu Mahallesi Adana Caddesi'ndeki atölyesinde, arabaya koşulan atın boynuna takılan hamut ürettiğini ancak ilgi azaldığı için köpek tasması yapmaya başladığını belirtti.

Diker, yaptığı tasmaların, dikenli, boncuklu ve zilli olarak sattığını, fiyatının da 10 ile 90 lira arasında değiştiğini, ayda 20-30 tasma sattığını ifade etti.

Yaklaşık 50 yıldır saraçlık yaptığını aktaran Diker, geleneksel el sanatlarından olan mesleğinin artık ilgi görmediğini vurguladı.

Saraçlığın bitme noktasına gelmesinde teknoloji faktörünün öne çıktığına dikkati çeken Diker, "Bu, baba mesleğim. Atlar için hamut üretiyorum. Bu olmadan at ne çift sürebilir ne de arabayı çekebilir fakat teknoloji bu işleri bitirdi. Şimdi alan da yok satan da yok." dedi.

Geçmişte saraçlığın popüler olduğunu anlatan Diker, şöyle devam etti:

"Geçmişte bu iş çok iyiydi. Hamut, çift sürerken büyük önem taşır. Atın gemi ve dizgini bir nevi atın direksiyonudur. Bunlar olmazsa araba yürümez. Niğde çevresinde benden başka bu işi yapan yok. Sağlığım el verdiği müddetçe yapacağım ama satış yok. Önceden sezonda 150 hamut satardım, şimdi 2 veya 3 tane anca satıyorum. O zamanın taşıma aracı bunlardı. Hamut işi bitince köpek tasması üretmeye başladım. Kangal ve Aksaray malaklısı için dikenli, zilli ve boncuklu olmak üzere üç çeşit tasma üretiyorum. Bunları manda derisinden yapıyorum. Dikenli olanlar köpeği, kurt saldırısından korur."