Saliha Sultan Çeşmesi'nde tahribat.... Varaklı madalyonun bir parçası altın sanılarak çıkarılmış - Son Dakika
Güncel

Saliha Sultan Çeşmesi'nde tahribat.... Varaklı madalyonun bir parçası altın sanılarak çıkarılmış

Saliha Sultan Çeşmesi\'nde tahribat.... Varaklı madalyonun bir parçası altın sanılarak çıkarılmış

İSTANBUL'un göbeğinde Lale Devri'nin temsil yapılarından biri olan Karaköy'deki Saliha Sultan Sebili ve Çeşmesi, tahribata uğradı.

20.04.2020 11:34  Güncelleme: 10:54
Twitter'da Paylaş Facebook'da Paylaş WhatsApp'da Paylaş
İSTANBUL'un göbeğinde Lale Devri'nin temsil yapılarından biri olan Karaköy'deki Saliha Sultan Sebili ve Çeşmesi, tahribata uğradı. İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanı Sanat Tarihçisi Mahir Polat,  bu gibi eserlerin korunması için önleyici koruma tedbirlerinin artırılması gerektiğini söyledi.

I.Mahmud'un annesi ve II. Mustafa'nın eşi Saliha Sultan adına 1732-1733 yıllarında Karaköy'de yaptırılan ve "Azapkapı Çeşmesi" ya da "Galata Çeşmesi" adlarıyla da bilinen çeşmenin varaklı  madalyonun bir parçası  İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanı Sanat Tarihçisi Mahir Polat'ın iddiasına göre muhtemelen altın görünümlü olması nedeniyle metal kesici bir alet ile parçalanarak çıkarılmış.

İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanı Sanat Tarihçisi Mahir Polat, tarihi çeşme ile ilgili konuştu.  Polat, "Gördüğümüz bu mimari eleman ( madalyon)  aslında pirinç bir eleman. Genellikle üstü de varaklandığı için bir çeşit vandalizme kurban olmuş. Görüyoruz zaten, bir metal kesici ile parçalanılarak, oradan bir bölüm çıkarılmış. Buraların rutin denetim ve bakımları ne yazık ki büyük oranda ihmal edilmiş. Etkin bir şekilde gözetmek ve korumak gerekir" dedi.

LALE DEVRİ'NİN TEMSİL YAPILARINDAN BİRİ

Çeşmenin tarihini ve önemini anlatan  Polat, şunları söyledi:

"Azapkapı denilen mıntıkadayız. Burası tarihi Ceneviz Surlarının bittiği noktalardan birisiydi. Hemen yan tarafımızda Azapkapı'ya adını veren, tarihi tersane binalarına açılan Azaplar kapısının olduğu noktadayız. Buranın cadde genişletmeleri sırasında ortadan kaldırılan bir yapıydı bu tabii. Bu arada semte ismini veren Azapkapı'nın bugün en önemli yadigarlarından birisi Azapkapı Sokullu Camii ve onun hemen önündeki bu Saliha Sultan Sebili ve Çeşmesi. Yanında bir de sübyan mektebi vardı yine Saliha Sultan tarafından yapılan. O yine 1930-40'lı yıllardaki imar faaliyetleri sırasında ortadan kalkmış bir yapı. Bugüne ulaşmadı ne yazık ki.  Bugün tek başına duran, bir sebil gibi görüyoruz. Saliha Sultan önemli bir figür, I. Mahmud'un annesi, II. Mustafa'nın da eşi. Lale Devri dediğimiz dönemin etkin siyasi isimlerinden bu insanlar. Bu dönem tabii Patrona Halil İsyanı'nın da olduğu yıllar. İstanbul'un Karakteristik olarak 18. Yüzyılın başındaki mimari, kültürel, estetik zevkini yansıtan bir örnek burası. Çok değerli bir çeşme ve sebil."

"BİR ÇEŞİT VANDALİZME KURBAN OLDU"

"Ne yazık ki bu çevrede Saliha Sultan Sebili ve etrafındaki yapılar İstanbul genelinde, bir kültürel miras vandalizmden yüksek sayıda olayla etkileniyorlar" diyen Polat, şöyle devam etti:

"Bu çevrede 2000'li yılların başından itibaren zaten bir mutenalaşma ya da benzeri bir etki gözleniyordu. 2005 yılında burada etkili bir restorasyon çalışması yapıldı. O dönemde cepheler temizlendi, sistem yenilendi, büyük oranda bakımı, restorasyonu yapıldı ve çeşmeye lüleler de takılarak su da alınabilir bir hale gelmişti. Fakat ne yazık ki bu aradan geçen süre içinde, şehrin merkezindeki bu yapı istenildiği gibi korunmadı. Sürekli insanın etkisinde kirletildi, tahrip edildi ya da belirli aşamalarda aşındı. Lokal ölçekli tahripler sürekli oluyor zaten, burada görebilirsiniz çevredeki kararmalar ve benzeri etkiler aslında ateş yakılması ve ısınılmasıyla ilgili bir sosyolojik vakadır. Evsiz insanların burayı barınma amacıyla kullanması ile alakalı bir şey bu. Bu tahrip olma durumunun dışında bir de böyle açık vandalizm etkilenme durumu var. Bugün konu olan bu rozetin tahrip edilerek, muhtemelen bir kesici aletle alınması gibi. Gördüğümüz bu mimari eleman aslında pirinç bir eleman. Genellikle üstü de varaklandığı için bir çeşit vandalizme kurban olmuş. Görüyoruz zaten, bir metal kesici ile parçalanarak, oradan bir bölüm çıkarılmış. Buraların rutin denetim ve bakımları ne yazık ki büyük oranda ihmal edilmiş. Etkin bir şekilde gözetmek ve korumak gerekir. Fakat geçtiğimiz dönemlerde bu büyük oranda bir sistematiğe kavuşmamış bir yapı. Bu tür tahripler de dolayısıyla süreklilik içinde gözlenemiyor. Muhtemelen son 1 yıl içinde olmuş bir tahrip ile karşı karşıyayız. ve genellikle de halkın dikkat çekmesiyle ortaya çıkabilir durumlar oluyor. Biz rutin kontroller ile, bakımlarla fark ediyoruz. Görebildiğimiz 2008 sonu itibarıyla alanda sürekli bir yanma ya da cephede ısınmaya dayalı kararmayla ilgili bir tahrip olduğunu biliyorduk fakat bu yeni fark ettiğimiz bir şey."

"ÖNLEYİCİ KORUMA TEDBİRLERİ ARTIRILMALI"

Polat, bu gibi eserlerin korunması için önleyici koruma tedbirlerinin artırılması gerektiğini belirterek,  "Aslında 15 yıl içinde restorasyon işleminin bu kadar hızlı geriye düşmesi bir önleyici koruma meselesinin Türkiye'de etkin olmaması ile ilgili bir şey. Çok rahatlıkla daha etkili korunabilir yapılar. Önleyici koruma tedbirlerimiz artırmamız gerekiyor. Rutin bakımların yapılması gerekir. Restorasyondan önce bakım faaliyetleri daha önemlidir. Yani restorasyon sürecine gelmeden de bu eserleri bakım ve koruması yapılabilir. Çevresel etkiler değerlendirilebilir, tahribat en aza indirilebilir. İnsan faktörünün riskleri önceden belirlenip daha sıkı tedbirler alınabilir. Tabii ki bu sosyal fenomen. İstanbul'da evsiz insanların barınması için bu tür tarihi yapıları kullanmaları bilinen bir gerçek. Bu konuda tedbirler almak gerekiyor. İnsanların da ihtiyaçlarını gözeterek tedbirler alınması gerekiyor. Evsiz insanların barınmalarıyla da ilgili sorunları çözmek gerekir, sadece eser odaklı koruma sorunun çözümü olmayacaktır. Önleyici koruma şunu kapsar, yapı iyiden iyiye tahrip olmadan ya da daha radikal bir müdahale noktasına gelmeden basitçe müdahale ederek onu koruma ve müdahale etmeyi kapsar. Bu kapsamda aslında tedbirleri tamamını gözlemek, yerinde yapı ile ilgili gözlem yapmak ve ona ilişkin müdahalelerde bulunmak büyük oranda bu durumları ortadan kaldırabilir." ifadelerini kullandı.

ONARIM ÇALIŞMALARI BAŞLAYACAK

Onarım çalışmalarının başlatılacağını da ifade eden Polat, çeşmenin enteresan yapılış hikayesini ise şu sözlerle anlattı:

"Tabii çok nadide ve hassas bir parça. Sebilin dış yüzeyi gerçekten bir nakış gibi yapılmış. Özellikle bir kadın sultan tarafından yapılması, hakikaten buranın estetiğine bir değer katıyor. Saliha Sultan'ın burayı yaptırma hikayesi de çok anlamlıdır. Buraya su almaya gelen yoksul bir çocukken testi kırıp üzüldüğü ve dönemin valide sultanı tarafından şefkatle saraya alınmasından sonra bir kariyer hikayesine bağlanıyor bu çeşme. İstanbul'da bu tür yapıların geniş, folklorik hikayeleri de vardır. Bütünüyle baktığımızda buradaki bütün detaylar yapının kendisi de muazzam bir kültürel veri. İstanbul'un belleği ve tarihine göndermesi var. Tabii küçücük bir detay, restore edilebilir ve korunabilir. Zaten çalışmaları da başlatacağız ama böyle bir eserle kentlinin böyle bir ilişki kurması insanı gerçekten çok üzüyor. Çünkü koruma dediğimiz şey kriminal önlemlerle yürütülebilecek bir süreç değil. Kentlinin yoğun sahiplenmesi ile yapılabilecek bir şey. Buna basit bir bronz şebeke gözü ile de bakılabilir ama önemli bir kültürel veri gözü ile de bakılabilir ki gerçekten de Lale Devri'nin temsil yapılarından biridir. İstanbul'un bir Lale Devri dönemi varsa, bunlar hala onların tanıkları ve bize oradan gelen bir estetik done. Bunlara sahip çıkmamız gerekiyor."


- İstanbul
Kaynak: DHA

Son Dakika Güncel Saliha Sultan Çeşmesi'nde tahribat.... Varaklı madalyonun bir parçası altın sanılarak çıkarılmış - Son Dakika

Sizin düşünceleriniz neler ?

  • Dolar ve Euro Güne Yükselişle Başladı
    09:41 Dolar ve Euro Güne Yükselişle Başladı

    Dolar 32,3750 liradan, euro ise 34,9800 liradan güne başladı. İstanbul Kapalıçarşı'da dolar 32,3750 liradan, euro ise 34,9800 liradan alınıp satılıyor. Önceki kapanışta dolar 32,31 liradan, euro ise 34,91 liradan satılmıştı.

  • Ankara-Tatvan turistik tren seferi için istişare toplantısı düzenlendi
    09:39 Ankara-Tatvan turistik tren seferi için istişare toplantısı düzenlendi

    17 Nisan 2024 tarihinde gerçekleştirilecek olan Ankara-Tatvan turistik tren seferi ile ilgili Bitlis'in Tatvan ilçesinde istişare toplantısı düzenlendi. Toplantıda, turistik seferlerin bölgenin tanıtımına katkıları ele alındı ve hazırlıklar masaya yatırıldı. İl Kültür ve Turizm Müdürü ve TATSO Başkanı da seferlerin son durumu ve hazırlıklar hakkında bilgi verdi. Toplantıda yapılan istişarelerle birlikte organizasyon sona erdi.

  • AGD Kayseri Şubesi Gazze İftarı Düzenledi
    09:38 AGD Kayseri Şubesi Gazze İftarı Düzenledi

    Anadolu Gençlik Derneği (AGD) Kayseri Şubesi tarafından 'Gazze İftarı' düzenlendi. Programda hurma, çorba ve ekmek ile iftar yapıldı. AGD Kayseri Şube Başkanı Yusuf Şahin ve Saadet Partisi Kayseri Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Mahmut Arıkan da konuşma yaptı.

  • Samsun'da Mahalli İdareler Seçimleri İçin 4 Bin 634 Personel Görevlendirildi
    09:36 Samsun'da Mahalli İdareler Seçimleri İçin 4 Bin 634 Personel Görevlendirildi

    Samsun Valisi Orhan Tavlı, 31 Mart 2024 Pazar günü yapılacak olan Mahalli İdareler Genel Seçimlerinde 3 bin 118'i emniyet, bin 442'si jandarma ve 74'ü sahil güvenlik personeli olmak üzere toplam 4 bin 634 personelin görevlendirildiğini açıkladı. Seçim Güvenliği Toplantısı'nda seçim öncesi, seçim günü ve seçim sonrasına yönelik alınması gereken tedbirler görüşüldü.

  • Trabzonspor Süper Lig'de Fair-play Sıralamasında İlk Sırada
    09:36 Trabzonspor Süper Lig'de Fair-play Sıralamasında İlk Sırada

    Trendyol Süper Lig'de geride kalan 30. haftada en centilmen takım Trabzonspor oldu. Trabzonspor, 1 kırmızı kart ve 45 sarı kartla ligin en az kart gören takımı oldu. Ayrıca, Trabzonspor Teknik Direktörü Abdullah Avcı da geçtiğimiz ay en centilmen teknik direktör olarak seçilmişti.

  • Çanakkale'de jandarmadan sahte alkol operasyonu
    09:35 Çanakkale'de jandarmadan sahte alkol operasyonu

    Çanakkale İl Jandarma Komutanlığı ekipleri, Çanakkale'nin Yenice ilçesinde bir evde yapılan operasyonda 450 litre sahte şarap, ayı postu, doldurulmuş karaca başı ve dağ keçisi boynuzu ele geçirdi. Gözaltına alınan şüpheli ise serbest bırakıldı.

  • Düzce'ye Uyuşturucu Getiren 3 Şahıs Yakalandı
    09:33 Düzce'ye Uyuşturucu Getiren 3 Şahıs Yakalandı

    Düzce İl Emniyet Müdürlüğü narkotik Suçlarla Mücadele ekipleri tarafından yapılan çalışmada, Düzce'ye uyuşturucu getiren 3 şahıs yakalandı. Şahısların üzerinde ve araçlarında yapılan aramada bin 582 adet sentetik ecza ve 13 gram metamfetamin ele geçirildi. Şüpheliler, uyuşturucu madde ticareti yapmak suçundan adli makamlara sevk edilecek.

  • Manisa'da Mahalli İdareler Genel Seçimleri İçin Seçim Güvenliği Toplantısı Yapıldı
    09:31 Manisa'da Mahalli İdareler Genel Seçimleri İçin Seçim Güvenliği Toplantısı Yapıldı

    Manisa Valisi Enver Ünlü başkanlığında 31 Mart Mahalli İdareler Genel Seçimlerinin huzurlu ve güvenli bir ortamda gerçekleşmesi amacıyla toplantı düzenlendi. Seçim öncesi, seçim günü ve seçim sonrasına yönelik alınması gereken tedbirler görüşüldü. Toplantıya ilgili kurumların yetkilileri katıldı.

  • Bitlis Hizan'da Seçim Güvenliği Toplantısı Yapıldı
    09:31 Bitlis Hizan'da Seçim Güvenliği Toplantısı Yapıldı

    Bitlis'in Hizan ilçesinde, 31 Mart 2024 Pazar günü yapılacak olan Mahalli İdareler Genel Seçimleri için İlçe Seçim Güvenliği Toplantısı düzenlendi. Toplantıda, seçimlerin güvenli ve huzur içinde geçmesi için alınacak tedbirler ve yapılacak çalışmalar ele alındı.

  • Eskişehir'de toz taşınımı nedeniyle yağmurla çamur yağdı
    09:31 Eskişehir'de toz taşınımı nedeniyle yağmurla çamur yağdı

    Eskişehir'de toz taşınımı nedeniyle sabaha karşı yağmurla bir süre çamurlu yağış etkili oldu. Bu durum park halindeki araçların kaporta ve camları ile binaların pencerelerinin hafif çamurla kaplanmasına neden oldu.

  • VİOP'ta BIST 30 endeksine dayalı kontrat yükselişle başladı
    09:31 VİOP'ta BIST 30 endeksine dayalı kontrat yükselişle başladı

    Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) nisan vadeli BIST 30 endeksine dayalı kontrat, güne yüzde 0,1 artışla 10.114,75 puandan başladı. Analistler, ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell'ın açıklamaları ve kişisel tüketim harcamaları verilerinin yatırımcıların odağına yerleştiğini belirtti.


Advertisement