SAMSUN Karadeniz'de ani ısınan deniz suyu tehlikesi sürüyor

Karadeniz'de ani ısınan deniz suyu tehlikesi sürüyor

Karadeniz'de son 40 yıldır haziran ayı ortalaması 19 derece civarında olan deniz suyu sıcaklığının bu yıl aniden 26 dereceye yükselmesi sonucu ısınan suyun atmosferin dengesini bozduğu ve oluşan lokal şiddetli yağışların sel ve heyelanları tetiklemesi endişeye yol açıyor. Bölgede mevsim normallerinin üzerinde seyreden deniz suyu sıcaklığı nedeniyle ani yağışların süreceğini belirten uzmanlar, bölgeye yeni uyarılar yapıyor.

Trabzon'un Araklı ilçesinde 8 kişinin hayatını kaybettiği, 2 kişinin de sel sularına kapılarak kaybolduğu sel felaketi sonrası gündeme gelen Karadeniz'deki ani deniz suyu ısı artışı tedirgin ediyor. Karadeniz'de son 40 yıldır haziran ayı ortalaması 19 derece civarında olan deniz suyu sıcaklığının bu yıl aniden 26 dereceye yükseldiği tespit edildi. Uzmanlar, mevsim normallerinin üzerinde seyreden deniz suyu sıcaklığı ile ısınan suyun yükselerek atmosferin dengesini bozduğu ve oluşan lokal şiddetli yağışlarla birlikte can ve mal kayıplarına neden olan sel ve heyelanları tetiklediğini belirtiyor. Bölgede mevsim normallerinin üzerinde seyreden deniz suyu sıcaklığı nedeniyle ani yağışların süreceğini belirten uzmanlar, bölgeye yeni uyarılar yapıyor.

'KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİMİ SÖZ KONUSU'

Samsun On Dokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yusuf Demir, son yıllarda maalesef dünyayı ve ülkeyi etkileyen küresel iklim değişiminin söz konusu olduğunu belirterek bunun etkilerini belli bölgelerde, belli zamanlarda gözlemlediklerini söyledi. Demir, Bizim bölgemiz için etkilediğimiz parametreler var. Bunlarda bizim bölgemizde oluşacak olan hem küresel iklim değişimini tetikleyen hem bölgemizdeki yağış rejimini ve buna bağlı olarak iklimi etkileyen parametreler var. Bunların başında bölgemizde yapılan hidroelektrik santrallerin (HES) kontrolsüz ve düzensiz olmasından tutun da, bölgemizdeki su kaynaklarının doğru kullanılamamasına kadar pek çok parametre varö dedi.

'YAZ DÖNEMİ KOLAY GEÇMEYECEK'

Küresel iklim değişikliğine bağlı olarak son yıllarda maalesef özellikle Karadeniz'de deniz suyu sıcaklığında artışlar gözlemlediklerini dile getiren Demir, Bu artışların zaman içerisinde artarak devam etmesi elbette bölgemiz için çok ciddi bir tehdittir. Deniz suyu sıcaklığının artması hem bölgedeki ortalama sıcaklığın hem de buharlaşma etkisine, hem de buna bağlı olarak hidrolojik çevrim dediğimiz dönüşüme etki ediyor. Yani suyun ani buharlaşması ve buna bağlı olarak tekrar yağış olarak Karadeniz'in dağlarından geri dönmesi demek. Ayrıca deniz suyu sıcaklığı Karadeniz'in dağlarının tepesinde oluşturulan yüzey su gölleriyle birleşince oralarda da ani buharlaşmalar oluyor, bunların sonucu olarak ani sellerin yaşanması doğal bir süreç. Buna bağlı olarak da önümüzdeki, yine beklemediğimiz yüksek kuraklık tehlikesine de dikkat çekmek lazım. Son zamanlarda alınan veriler bizi fazlasıyla tedirgin ediyor. Elimizdeki veriler yaz döneminin çok kolay geçmeyeceğini gösteriyor. Elimizdeki veriler, ani sellerin ve bunun beraberinde de ani kuraklıkların yaşanacağını gösteriyor. Biz eğer bir damla suyun döngüsünü değiştirirsek, bir damla suyun yaşam olduğu bilincini kaybedersek o zaman o suyun getireceği felaketleri ve susuzluğun getireceği felaketleri hep birlikte yaşarızö şeklinde konuştu.

'KARADENİZ'İ YEŞİL TUTAN PINARLAR KURUMAYA BAŞLADI'

Karadeniz Bölgesi'ne 400'ün üzerinde HES yapıldığını ve yapılmaya da devam edildiğini söyleyen Demir, Bu HES'lerin hepsi için olumsuz görüş bildirmek doğru değil. Faydalı olanları var, zararlı olanları var. Şunu net olarak ortaya koymalıyız ki eğer bir HES doğasına, çevresine, doğal ekosisteme zarar veriyorsa bunu savunmak mümkün değil. Karadeniz Bölgesi'nde yapılan HES'lerinde maalesef yüzde 70-80'i bu şekilde plansız veya yanlış planla yapılan HES'ler. HES'leri asıl problemi bulundukları bölgelerde oluşturdukları yüzey suları. Her yapılan HES, o bölgede yeni bir yüzey göleti oluşturuyor. Dağların tepesinde oluşturulan bu göletler güneşlenme ile buharlaşma oluşturacaktır. Buharlaşmada bölgedeki hidrolojik döngüyü etkileyip değiştirecektir. Başından beri ihmal edilen bu. Siz Karadeniz'in dağlarının tepesine 400 tane yeni su göleti yaparsanız, bu göletlerin oluşturacağı buharlaşma bu bölgede ani selleri ve ani kuraklıkları tetikleyebilir. Şu anda Karadeniz'in yaşadığı en büyük problemlerde birisi Karadeniz'i yeşil tutan pınarlar kurumaya başladı. Bu pınarların kurumasındaki ana sebeplerden birisi HES'lerin yapıldığı yerdeki suların farklı yerlerde toplanması. Ekosisteme verilen zarar, pınarları da etkiliyor. Karadeniz dağlarında akan pınarları yavaş yavaş kaybetmekteyiz diye konuştu.