Sanayi Kenti "Biyolojik Çeşitlilik" Zengini Çıktı

ŞENGÜL OYMAK - Türkiye'nin biyolojik çeşitlilik haritasını oluşturulması amacıyla yürütülen "Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi" kapsamında Kocaeli'de yapılan ve yüzde 70'i tamamlanan çalışmalar, sanayi kentinin biyolojik çeşitlilik zenginliğini de ortaya koyuyor.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce, Kasım 2015'te 6 farklı araştırmacı grubuyla 43 farklı noktada sanayi kentinin biyolojik çeşitliliğinin ortaya çıkarılması için başlatılan çalışmalar devam ediyor.

Proje lideri ve Kocaeli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fazıl Özen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 11 kişilik bir ekip ve 6 farklı araştırma grubuyla çalışmalara devam ettiklerini bildirdi.

Vasküler bitki, iç su balıkları, sürüngenler, memeliler, kuşlar ve amfibiler alanlarında yaptıkları arazi ve omurgasız hayvanlar ile tohumsuz bitkiler alanlarında yaptıkları literatür çalışmalarıyla Kocaeli'nin biyoçeşitliliğini ortaya koymaya çalıştıklarını aktaran Özen, arazi çalışmalarında topladıkları örnekleri fotoğrafladıklarını belirtti.

Özen, şu ana kadar yaklaşık 20 bin civarında fotoğraf çektiklerine işaret ederek, şunları söyledi:

"İlk bulgulara göre, daha önce keşfedilmemiş bazı örnekler bulundu. Hem endemik hem de çok nadir bulunan bitkilerimiz var. Mesela 'İstanbul Nazendesi' olarak adlandırılan burçak türümüz var. Bunu toplamakla kalmıyoruz, çoğaltılması, doğaya kazandırılması için doku kültürü çalışmaları da yapıyoruz. Bunun dışında endemik olmamakla birlikte dünyada sadece Türkiye ve Bulgaristan'daki birkaç lokalitede yayılış gösteren 'sığırkuyruğu' var. 'Riva Sığırkuyruğu' olarak anılan bu bitki (Verbascum bugulifolium) Kocaeli'de daha önce hiç tespit edilmemiş. Bitkiler açısından Kocaeli'den daha önce literatüre geçmemiş yüzden fazla bitki türü tespit ettik. Aşağı yukarı da 5-6 tane de endemik bitki tespit ettik. Sığırkuyruğu gibi örneklerin ortaya çıkarılması ve koruma altına alınması da projenin önemli ayaklarından birini oluşturuyor."

"Cumhuriyet tarihinin en önemli projelerinden biri"

Türkiye'nin biyolojik çeşitliliğini öğrenmeye çalıştıklarını vurgulayan Özen, "Yer üstü zenginliğinizi bilirseniz, bu zenginliği nasıl kullanabileceğinizi de çok iyi ortaya koyabilir, korumasını da çok iyi yapabilirsiniz. Bu anlamda Bakanlık gerçekten cumhuriyet tarihinin en önemli projelerinden birine imza atmış durumda. 81 ilde gerçekleştirilen bu çalışmayla Türkiye'nin biyoçeşitlilik haritası ortaya çıkacaktır." ifadesini kullandı.

Kocaeli'de 11 yıldır yaşadığına değinen Özen, şunları kaydetti:

"Kocaeli'ni, gelip geçerken 'sanayi kenti ve sevimsiz kent' olarak bilirdim. Ancak yaşamaya başladıktan hele bir de bu projenin içine girdikten sonra doğası mükemmel bir şehir olduğunu anladım. Tahmin edemeyeceğiniz kadar mükemmel. İl sınırlarının yüzde 43'ü ormanlarla kaplı. Çok çok farklı canlı türleri mevcut. Kocaeli, evet ciddi bir sanayi kenti ama çok ciddi de doğa kenti. Biyolojik zenginlik açısından da korkunç zengin bir ilimiz."

KOÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Halim Aytekin Ergül de bu proje sayesinde ilk defa Türkiye genelinde canlı çeşitliliği alanında çalışma yapıldığını belirterek, ülke için son derece yararlı bir veri tabanı oluşturulduğunu bildirdi.

Bu projenin omurgalı hayvanlarla ilgili kısmında araştırma yaptığını vurgulayan Ergül, "Kocaeli sanayi bakımından yoğun aktivitenin gerçekleştiği bir il. Halbuki canlı çeşitliliği bakımından sona derece enteresan hazine aslında Kocaeli. Şimdiye kadar daha önce rapor edilmemiş 7 amfibi ve 1 balık türünü ülke literatürüne kazandırdık." diye konuştu.

- "Çok nadir bulunan türler Kocaeli'de yaygın"

Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Biyoloji Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Serhat Kaya da projede sürüngen uzmanı olarak görev yaptığına dikkati çekerek, sürüngenler, kaplumbağa, kertenkele ve yılanlar üzerinde çalışmalar gerçekleştirdiklerini anlattı.

Kocaeli'nin özellikle zengin bir biyoçeşitliliğe sahip olduğunu gördüklerini aktaran Kaya, şunları ifade etti:

"Ülkemizde nadir olarak değerlendirilen Avrupa kıtasında çok çok nadir bulunan türlerin Kocaeli'de yaygın bulunabildiğini görüyoruz. Bunda en önemli faktör, canlıların yaşam alanının zengin olması. Mesela sulak alanlar da bol, ormanlık alanlar da bol. Burada özellikle boynuzlu engerek adıyla bildiğimiz zehirli bir yılan türünü yakaladık. Onun dışında su yılanları, su kaplumbağalarından 2 tür, kertenkelelerden özellikle zor bulunan türlerden angulis fragilis, yılanımsı kertenkele yakaladık. Rana dalmatina adlı kurbağa da yakaladık. 'Çevik Kurbağa' adıyla biliniyor. Ülkemizde Trakya Gelibolu yarımadası ve Karadeniz sahil şeridi boyunca yayılan bir tür. Bu türün en önemli özelliği bir sıçrayışta 2 metre kadar gidebilmesi. Oldukça zor bulunan ve gece ortaya çıkan bir tür."

Doğa Koruma ve Milli Parklar Kocaeli Şube Müdürü İlyas Çiçek, 81 ilde ulusal biyolojik çeşitlilik envanter ve izleme çalışması yapıldığını belirterek, Türkiye genelinde 26 ilde çalışmanın tamamlandığını bildirdi.

Kocaeli'de kasım 2015 yılında başlayan çalışmanın yüzde 70'inin tamamlandığını vurgulayan Çiçek, şunları kaydetti:

"Kocaeli'de 43 paftanın tamamında 4 mevsim çalışma yapılıyor. Çünkü her türü, bütün mevsimlerde görme şansınız yok. İlimiz için çok iyi şeyler çıkacak. Örneğin bulunduğumuz alanda nesli tehlikede olan endemik bitki bulundu. Burayı koruma altına alıyoruz. Söz konusu bölgede biri taş ocağı açmak istediği zaman buna müsaade edilmeyecek. Çünkü endemik türler çok önemli. Genetik kaynaklarımız diğer doğal kaynaklarımız kadar önemli, hatta bence daha da önemli."