Selçuklu'nun Anadolu'daki mührü: 'Kümbetler' - Son Dakika
Güncel

Selçuklu'nun Anadolu'daki mührü: 'Kümbetler'

Selçuklu\'nun Anadolu\'daki mührü: \'Kümbetler\'

Selçuklu'nun Anadolu'daki mührü durumunda olan kümbetler devlet büyüklerinin, sultanların, dini şahsiyetlerin adına onların hatıralarını canlandırmak için yapılmış olmalarıyla devrinin en iyi mimari örneklerini yansıtıyor.

18.08.2019 11:45  Güncelleme: 11:46
Twitter'da Paylaş Facebook'da Paylaş WhatsApp'da Paylaş

Selçuklu'nun Anadolu'daki mührü durumunda olan kümbetler devlet büyüklerinin, sultanların, dini şahsiyetlerin adına onların hatıralarını canlandırmak için yapılmış olmalarıyla devrinin en iyi mimari örneklerini yansıtıyor. Anadolu Selçuklu Devletine yıllarca başkentlik yapan Konya, 'kümbet başkenti' olmasıyla da geçmişe ışık tutuyor. 12. ve 13. yüzyılda Selçuklu Türklerinin başkenti olan Konya'da, Anadolu Selçuklu medeniyetine ait taş işçiliğinin en görkemli eserleri, kültürel değerlerin gelecek kuşaklara aktarılması bakımından önemli rol oynuyor. Selçuklu'nun Anadolu'daki mührü durumunda olan kümbetler devlet büyüklerinin, sultanların, dini şahsiyetlerin adına onların hatıralarını canlandırmak için yapılmış olmalarıyla devrinin en iyi mimari örneklerini yansıtıyor. Mezar anıtları olarak da bilinen kümbetler, türbe, meşhet, ravza, makam, kubbe gibi isimlerle de anılıyor.

"SADECE KONYA'DA 50'NİN ÜZERİNDE TÜRBE KÜMBET VAR" Selçuk Üniversitesi (SÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Yaşar Erdemir, Selçukluların son derece zengin bir kümbet geleneği olduğunu söyledi. Konya başkent olduğu için en fazla kümbetin Konya'da olduğunu ifade eden Dr. Öğr. Üyesi Erdemir, " Erzurum, Sivas, Tokat, Akşehir, Kırşehir, Niğde, Kayseri'de de çok sayıda kümbet türbe örneği vardır. Bunların isimlerini saymakla bitiremeyiz. Yüzlerce isimden bahsetmek mümkündür. Sadece Konya'da 50'nin üzerinde türbe kümbet vardır" dedi.

"FARKLI ZAMANLARDA FARKLI İSİMLERDE TELAFFUZ EDİLMİŞ" Kümbetlere türbe, meşhet, ravza, makam, kubbe de denildiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Erdemir şöyle konuştu:

"Bunlar tanınmış şahsiyetler için yapılmış olan mimari yapılardır. Hepsinin temelinde bir mezar mimarisi gelir ama adı farklı zamanlarda farklı isimlerde telaffuz edilmiştir. Selçuklularda daha çok kümbet adıyla bilinir. Bunun sebebi de kümbet deyince çokgen gövdeli ya da silindirik gövdeli olup da üzeri külahla örtülü mezar anıtlarına kümbet, kare gövdeli olup üzeri kubbeyle örtülü olanlarına da türbe tabiri kullanılır. Ancak, türbe ile kümbet her zaman birbirleriyle eş anlamlıdır. Yani döner kümbet diye bildiğimiz Kayseri'deki yapının kitabesinde türbe yazılıdır. Dolayısıyla ille de kümbetle türbeyi nasıl ayıracağız diye çok fazla düşünmemek gerekir. Çünkü ikisi de aynı anlamlarda kullanılan Selçuklular'da daha çok telaffuz edilen tabirdir."

"KÜMBETİN İLK ÖRNEKLERİ ABBASİLER'DE" İlk kümbet ya da türbe örneklerinin Abbasilerde görüldüğünü anlatan Dr. Öğr. Üyesi Yaşar Erdemir, ilk kümbeti Abbasi Halifesi Mutasım'ın annesinin halife adına ilk defa Semerra'da yaptırdığını dile getirdi. Erdemir, "Kubbet-üs Süleybiye adı da 862 yıllarına tarihlenir. En eski olanı budur. Sonrasında arkadan Samanoğullarından İsmail Bey Türbesi, Karahanlılara ait Ayşe Bibi Türbesi, Ebru Fazıl Türbesi, Büyük Selçuklu'lara ait Sultan Sencer Türbesi gibi birçok örnek var. Fakat en çok zenginlik gösteren türbeler de Anadolu'da Selçuklu ve Büyük Selçuklulara ait türbelerdir. Hem tuğla hem taş malzemeden hem de sırlı tuğla ve çiniden yapılmış olan son derece zengin yapılardır bunlar" ifadelerini kullandı.

"HATIRALARI CANLANDIRMAK İÇİN YAPILIYOR" Kümbetlerin üç bölümden oluştuğunu kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Erdemir, "Birincisi altta cenazelik ya da mumyalık dediğimiz yerdir. Selçuklularda mumyalama geleneği vardır bilindiği gibi. Cenazenin konulduğu toprak altında kalan kısımdır. Zaten türbe adı da buradan gelir. 'Türb' Arapçadan gelir. Toprak ya da toprağa vermek anlamından gelir. Altta cenazelik kısmı onun üstünde gövde üstte de kubbe ya da külahla örtülü bir sistem vardır. Dolayısıyla türbeler böyle bir şemaya sahip olup devletin önemli insanları için, örneğin Alaaddin Keykubat'ın Alaaddin Tepesinde yattığı, Sultan Kılıçarslan'ın yaptırdığı Sultanlar Türbesi dediğimiz türbesi vardır. Onun yanında İzzettin Keykavus'un türbesi vardır. Bunların hepsi kümbet tipindedir. Çokgen gövdeli üzeri külahla örtülü yapılardır" diye konuştu. Kümbetlerin neden yapıldığını da anlatan Erdemir, " Sadreddin Konevi'nin, Celaleddin Karatay'ın, Sahip Ata Fahreddin Ali'nin, Mevlana'nın türbeleri de dini şahsiyetlerin türbeleridir. Demek ki ortaya şu çıkıyor, topluma mal olmuş olan önemli şahsiyetler adına yapılmış olan mezar anıtları onların hatıralarını canlandırmak, onları unutturmamak için yapılmış olan mimari yapılardır. Bu bakımdan bizim mimarimizde Selçuklularda, beyliklerde, Osmanlılar'da, Karahanlılar'da, Gazneliler'de, Samanoğulları'nda ve İslam dünyasında son derece önem kazanmış son derece önemli mimari anıtlardır" şeklinde konuştu.

(Ramazan Çetin/İHA)

Kaynak: İHA

Son Dakika Güncel Selçuklu'nun Anadolu'daki mührü: 'Kümbetler' - Son Dakika

Sizin düşünceleriniz neler ?

  • Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler: Terör belasını tamamen ortadan kaldırmak için kararlıyız
    23:35 Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler: Terör belasını tamamen ortadan kaldırmak için kararlıyız

    Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, "Kazandığımız başarıları daha geliştirmek ve nihayetinde terör belasını tamamen ortadan kaldırmak için kararlıyız. Kahraman Mehmetçiğin yürüttüğü operasyonlar, teröristlerin bu coğrafyadan tamamen yok olması için aralıksız sürecek.

  • Uluslararası Adalet Divanı, Gazze'de kıtlık başladığını belirtti
    23:30 Uluslararası Adalet Divanı, Gazze'de kıtlık başladığını belirtti

    Uluslararası Adalet Divanı, Gazze Şeridi'ndeki Filistinlilerin gıda ve diğer temel ihtiyaçlardan mahrum bırakılması nedeniyle artık bölgede kıtlık başladığını belirterek, İsrail'in engelsiz insani yardım konusunda gerekli ve etkin önlemleri bir an önce alması gerektiğine karar verdi. Mahkeme, İsrail'in BM ile koordineli bir biçimde Gazze'ye insani yardım konusunda gerekli ve etkili önlemleri bir an önce alması gerektiğini vurguladı.

  • Karşıyaka Taraftarları Yıkılan Stadyumun Yeniden Yapılması İçin Miting Yaptı
    23:27 Karşıyaka Taraftarları Yıkılan Stadyumun Yeniden Yapılması İçin Miting Yaptı

    İzmir'in Karşıyaka ilçesinde bir araya gelen taraftarlar, 10 yıl önce yıkılan stadyumun yeniden yapılması için miting düzenledi. Taraftarlar, Karşıyaka İlçe Stadı ve Yalı Tesisleri arazisinde bir araya gelerek meşale yaktı ve çeşitli sloganlar attı. Karşıyaka Spor Kulübü Başkanı İlker Ergüllü, taraftarın yıllardır yapılmayan Karşıyaka Stadı için yaptığı etkinliğe kulüp yönetimi olarak destek verdiklerini belirtti. Etkinliğe siyasi parti adayları ve kulüp yöneticileri de katıldı.

  • Yeniden Refah Partisi Kurucular Kurulu Üyesi Yücel Mollaismailoğlu: Cumhur İttifakı'nın Desteklendiği Açıklanmalıdır
    23:27 Yeniden Refah Partisi Kurucular Kurulu Üyesi Yücel Mollaismailoğlu: Cumhur İttifakı'nın Desteklendiği Açıklanmalıdır

    Yücel Mollaismailoğlu, Milli Görüş'ün geleceği için Cumhur İttifakı'nda yer almanın önemine vurgu yaparak, destek çağrısı yaptı. Ayrıca, Türkiye'nin milli savunma sanayisi alanında kaydettiği gelişmeleri ve partilerinin tutarlılığını vurguladı.

  • Mersin Devlet Opera ve Balesi, 'Evita Müzikali'ni prömiyerini gerçekleştirdi
    23:25 Mersin Devlet Opera ve Balesi, 'Evita Müzikali'ni prömiyerini gerçekleştirdi

    Mersin Devlet Opera ve Balesi, Tim Rice'ın librettosunu yazdığı, Andrew Lloyd Webber'in müzikleri ile hazırlanan 'Evita Müzikali'nin prömiyerini Mersin Kültür Merkezi'nde gerçekleştirdi. Müzikalin rejisörlüğünü Caner Akın üstlenirken, orkestra şefliğini Aytuğ Ülgen ve Orkhan Hashimov yaptı. Eserde dekor tasarımı Özlem Topuz, kostüm tasarımı Olcay Engin Kaymaz ve koreograf tasarımı Emre Karaca imzası taşıyor. Müzikalde, eski Arjantin devlet başkanlarından Juan Peron'un eşi Eva Peron'un hayatı anlatıldı. Prömiyere, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Tan Sağtürk de katıldı.

  • Karşıyaka Taraftarı Stadyumunu Geri İstiyor
    23:25 Karşıyaka Taraftarı Stadyumunu Geri İstiyor

    Karşıyaka taraftarı, yıllar önce yıkılan stadyumlarını geri istemek için Türkiye'nin ilk taraftar mitingini düzenledi. Karşıyaka Spor Kulübü Başkanı ve diğer sporcular, camia ve taraftarlar, yeni stadyum için destek istedi.

  • Adalet Bakanı Yılmaz Tunç: Şehit Cumhuriyet Savcısı Mehmet Selim Kiraz'a sıkılan kurşun Türkiye'ye, adalete ve hukuka sıkılan kurşundur
    23:24 Adalet Bakanı Yılmaz Tunç: Şehit Cumhuriyet Savcısı Mehmet Selim Kiraz'a sıkılan kurşun Türkiye'ye, adalete ve hukuka sıkılan kurşundur

    Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, şehit Cumhuriyet Savcısı Mehmet Selim Kiraz'a sıkılan kurşunun Türkiye'ye, adalete ve hukuka sıkılan kurşun olduğunu belirterek, "Bundan sonraki hakim ve savcılarımız, yargı mensuplarımız şehidimizin emanetine sahip çıkma noktasında hep beraber mücadelemizi...

  • Kastamonu'da Camiye Giden Vatandaşlar Tarafından İnşaat Alanında Erkek Cesedi Bulundu
    23:24 Kastamonu'da Camiye Giden Vatandaşlar Tarafından İnşaat Alanında Erkek Cesedi Bulundu

    Kastamonu'nun Kuzeykent Mahallesi'nde yatsı namazı için camiye giden vatandaşlar, inşaat alanında bir erkek cesedi buldu. Olay yerine sağlık ve polis ekipleri sevk edildi. Yapılan incelemeler sonucunda cesedin İsmail Konukçu'ya ait olduğu ve baş bölgesinden darbe aldığı tespit edildi. İsmail Konukçu'nun intihar ettiği şüphesi üzerinde duruluyor.

  • Gaziantep'te kamyonetle çarpışan motosiklet sürücüsü hayatını kaybetti
    23:23 Gaziantep'te kamyonetle çarpışan motosiklet sürücüsü hayatını kaybetti

    Gaziantep'in Nurdağı ilçesinde Cemal Sönmez (62) idaresindeki motosiklet ile Kadir K. (29) yönetimindeki kamyonet çarpıştı. Motosiklet sürücüsü olay yerinde hayatını kaybederken, kamyonet sürücüsü gözaltına alındı.


Advertisement