Sivil toplum kuruluşları, 935 kömür şirketinin "kara listeye" alınmasını önerdi

İklim değişikliğiyle mücadelenin başarıya ulaşması ve kömür kullanımının sonlandırılması için finans kuruluşlarının 935 şirketi "kara listeye" alması ve bu şirketleri portföylerinden çıkarması gerektiği bildirildi.

Uluslararası 30 farklı sivil toplum kuruluşu tarafından hazırlanan Küresel Kömürden Çıkış Listesi (GCEL) yayımlandı. Listede, gelirlerinin yüzde 20'sinden fazlasını kömürden elde eden termik santral işletmecileri ve üreticileri yer alırken, bu alanda faaliyetlerini genişletmeyi planlayan şirketler ve 14 trilyon doların üzerinde finansal varlığı yöneten finans kuruluşları incelendi. Listedeki şirketler, dünyanın elektrik üretim amaçlı kömür üretiminin yüzde 90'ını ve küresel termik santral kurulu gücünün yüzde 85'ini temsil ediyor.

GCEL'e göre, Paris İklim Anlaşması'nın imzalanmasından beri dünyadaki kömürlü termik santrallerin kurulu gücü 137 gigavat (GW) arttı. Bu rakam, Almanya, Rusya ve Japonya'da işletmede olan kömürlü termik santrallerin kurulu gücünün toplamına denk gelirken, 522 GW yeni kömürlü termik santral projesi planlama aşamasında bulunuyor.

Dünya çapında planlanan 522 GW yeni kömürlü termik santral proje stokunun yaklaşık yarısı Çin'de yer alırken, dünyanın en büyük 5 kömür santrali işletmecisinden 4'ünü Çinli şirketler oluşturuyor. Planlanan yaklaşık 14 GW kömürlü termik santral ile Hindistan'ın kamu enerji şirketi dünyanın en büyük 5'inci termik santral yatırımcısı pozisyonunda bulunuyor.

Listeye göre, iklim değişikliğiyle mücadelenin başarıya ulaşması için uluslararası finans kuruluşlarının 935 kömür ve maden şirketini "kara listeye" alması ve bu şirketleri portföyünden çıkararak kömür finansmanını sonlandırması gerekiyor.

Şu ana kadar 222 finans kurumu kömür finansmanını sonlandırma politikası benimsemiş olsa da bu kuruluşların çoğu hala iklim değişikliğiyle mücadele için yeterince etkin politikalar benimsemiyor. Diğer yandan, 211 finans kurumunun kömür finansmanını ve kullanımını sonlandırmaya yönelik herhangi bir politikası bulunmuyor.

Çalışmaya göre, küresel ısınmayı 1,5 dereceyle sınırlandırma hedefine ulaşabilmek için, kömürden elektrik üretiminin yıllık yüzde 11 düşmesi gerekiyor.

"Kömür sektörü, iklim değişikliği gerçeğini reddediyor"

Çalışmaya katkı sunan Almanya merkezli sivil toplum kuruluşu Urgewald Direktörü Heffa Schuecking, iklim değişikliğiyle mücadele için kritik bir dönemden geçildiğini belirterek, "Kömür kullanımının sonlandırılması her zamankinden daha acil ele alınması gereken bir konu. Finans sektörü, Paris hedeflerini gerçekleştirme konusunda ciddiyse, veri tabanımız bu kurumların kara listeye almasını gerektiren 935 şirketi belirliyor. Kömür şirketlerinin dönüşmesini beklemek, iklim krizini kaçınılmaz kılıyor. Zaman elimizden akıp gidiyor." ifadelerini kullandı.

Finans kuruluşları sektöre aktardıkları finansmanı sonlandırmadıkça, iklim değişikliğiyle mücadelenin temelini oluşturan kömürün terk edilmesi yolunda ilerlenemeyeceğine dikkati çeken Schuecking, şu bilgileri paylaştı:

"Bu yıl listedeki şirketlerin yaklaşık yarısı genişleme eğiliminde. Veri tabanında yer alan 935 şirketin 437'si yeni kömürlü termik santral, yeni kömür madeni veya kömür taşınması amacıyla kurulan altyapı yatırımları gerçekleştiriyor. Listedeki şirketlerin 25'inden azı kömür üretimini ve tüketimini sonlandıracakları tarihi belirlemiş durumda. Elimizdeki veriler, kömür endüstrisinin iklim gerçekliğiyle başa çıkmayı reddetmesinin korkutucu bir kanıtı niteliğinde. Kömür endüstrisi, faaliyet gösterdiği her alanda çatışma ortamı yaratıyor. Yöre halkları artık büyük ölçekli toprak ve su gaspları ile endüstri sebebiyle oluşan kirlilik ve sağlık etkilerini kabul etmeye istekli görünmüyor. Artan bir başarı oranıyla mahkemelerde ve sokaklarda kömürle mücadele ediyorlar. Yunanistan, Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye, Brezilya, Güney Afrika ve birçok ülkede kömür projeleri davalar yoluyla iptal ediliyor."

Schuecking, kömürün ekonomik olarak da geçerliliğini yitirdiğini savundu.

Avrupa İklim Eylem Ağı Türkiye İklim ve Enerji Politikaları Koordinatörü Özlem Katısöz ise Türkiye'de de birçok şirketin bu alanda yatırım yapmaya devam ettiğini ifade ederek, "Küresel finansın kömürden çıkışını hızlandırdığı bu dönemde, Türkiye'ye yabancı yatırım girişini artırmak için düşük karbonlu yatırımları çekme politikalarına yönelinmesi ülke ekonomisinin faydasına olacak. Ayrıca Avrupa Yeşil Mutabakatı ile ülkelerin karbon yoğunluğunun ticaret ilişkilerini etkileyeceğini öngörebildiğimiz bir dönemden geçiyoruz. Dolayısıyla kömüre yatırım yapan şirketlerin bir an önce kömürden çıkış planlarını hazırlamaları, sermayelerini ve varlıklarını atıl kalmaya karşı korumaları kendi çıkarlarına olacaktır." değerlendirmesinde bulundu.