Sizin de aklınızda o soru mu var? Aşı olacağım ama hangisi

Bundan bir yıl önce koronavirüse karşı etkili bir aşının ne zaman bulunabileceğini konuşuyor, aşı çalışmalarının tamamlanacağı tarihle ilgili uzmanların tahminlerini ilgiyle dinliyorduk. Bugün, bilimin bir zaferi olarak milyonlarca insanın aşılanması sürüyor, üstelik elimizde birçok aşı çeşidi mevcut... 20 Nisan itibariyle dünya genelinde 920 milyon kişi, acil kullanım onayı almış 14 farklı aşıyla aşılanmış durumda... Ülkemizdeyse aşılama programı, Sinovac ve BioNTech olmak üzere iki ayrı seçenekle devam ediyor.

Birçok kişi, randevu alırken kararsız kaldı, seçimini neye göre yapacağını bilemedi. Belki siz de onlardan birisiniz... Uzmanlara danıştık, bu iki aşının yan etkilerini, etkililik oranlarını ve riskli gruplarının nelere dikkat etmesi gerektiğini sorduk. 'En iyi aşının en hızlı ulaşılabilen aşı' olduğunu vurguluyor, riskli grupların dikkat etmesi gereken hususlar olduğunun altını çiziyorlar. Peki, kimler Dr. Özlem Türeci ve Prof. Dr. Uğur Şahin'in mucidi olduğu BioNTech (Pfizer) aşısını olmalı, kimler Çin menşeli Sinovac (CoronaVac) aşısını tercih etmeli? İşte ayrıntılar...

HER İKİ AŞI DA TERCİH EDİLEBİLİR, ÖNEMLİ OLAN HIZLICA AŞILANMAK

Dr. Sevgi Salman Ünver (Genomedis Biyoteknoloji kurucusu)

Gerek Sinovac gerekse BioNTech, faz-3 klinik çalışmalarıyla etkin ve güvenilir olduğu ortaya konmuş aşılar. Her ikisi de, Dünya Sağlık Örgütü'nün acil kullanım onayı için aşı etkisinde sınır olarak koyduğu yüzde 50 etkililik değerinin üzerinde. Kişiler hangi aşıya en hızlı şekilde erişebileceklerse o aşıyı tercih etmeliler. Aşılar bireyi virüsten korurken çevresindeki kişilerin korunmasına da yardımcı olacaktır.

Herhangi bir kronik hastalıkla, kanser de dahil aşının özel bir etkileşimi veya olumsuz bir etkisi yok. Kanser hastaları  BioNTech de Sinovac da olabilir.

BİONTECH AŞISININ KORUYUCU ANTİKOR OLUŞTURMA ÖZELLİĞİ DAHA YÜKSEK AMA BU AYRINTILARA DİKKAT!

Prof. Dr. Mustafa Altındiş (Sakarya Üniversitesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı)

Klinik çalışma ve verilere dayanarak anlatır mısınız, kimler hangi aşıyı tercih etmeli?

Günümüzde yeterince aşının olamayacağını düşünerek "Hangisine ulaşabiliyorsanız onunla aşılanın" önerisini yineliyoruz. Ama BioNTech aşısının varyant etkinlik çalışmaları ve klinik çalışmaları daha fazla, aşılama sonrası koruyucu antikor oluşturma etkinliğinin de daha yüksek olduğu bildiriliyor. Ama bazı istisnalar olabilir...

Estetik yaptıranlar: Dolgu, ip askı, silikon vs. yapılan bireylere Sinovac öneren uzmanlar var.

ABD'li ilaç firması Moderna'da birkaç ödem ve alerji olgusu bildirildi, bu alerjiler ciddi boyutta yaşandı. Aynı risk BioNTech için de geçerli olabilecektir. Bünyesi alerjik olanlar, BioNTech tercih etmeyebilir.

Pıhtılaşma öyküsü olanlar: Bazı yeni teknoloji aşılar (AstraZeneca/ J&J) sonrası pıhtı atma olayları bildirildi. Kanama, pıhtılaşma, tromboembolik atak öyküsü olanların Sinovac aşısını seçmesinin iyi olacağı söyleniyor.

Bağışıklık sistemi baskıda onlar: Bağışıklık sistemi yetmezlikleri olan, kronik, dejeneratif hastalığı olanlar, kortikosteroid ilaç (bağışıklık sistemini baskılar) kullananlar ve organ nakli olanlara BioNTech aşısı önerilebilir. Gıda ve ilaç alerjisi olanlar da tedbir olarak Sinovac aşısını tercih edebilir.

Sinovac ve BioNTech aşıları, mutasyonlardan nasıl etkilenir?

Sinovac gibi inaktif aşıların mutant virüslerinden daha az etkilenmeleri beklenir. Diğer tekniklerle üretilen aşılarsa (mRNA, VLP aşısı, viral vektör aşısı...) mutasyonlardan daha fazla etkilenebilir. Özellikle mRNA aşısı yeni bir teknoloji olduğu için uzun vadede tüm etkilerini kestirebilmek zor.

- Aşıdan sonra antikor testi öneriyor musunuz?

Genelde önerilmiyor. Bazen farklı nedenlerle yeterince antikor oluşmayabilir, insanlar ciddi kaygı taşıyabilir. Kaygıya gerek yok. Bellek T hücreleri koruyucu özellik gösterebilir.

GEBELİK VE EMZİRME DURUMUNDA

Klinik çalışmalarda gebelik ve emzirme verileri bulunmuyor. Kullanım onayında risk yarar dengesi gözetilerek kişisel tercih le aşı olunabiliyor. Gerçek hayat verilerinde herhangi bir olumsuzluk bulunmuyor. Gebelik ve emzirme sırasında aşılamanın bebeği de koruduğuna dair veriler bulunuyor.

Hazırlayan: Dr. Sevgi Salman Ünver