Son dakika haber! Prof. Dr. Göl'den sellere karşı alınacak önlemlerle ilgili önemli öneriler

Çankırı Karatekin Üniversitesi (ÇAKÜ) Orman Fakültesi Havza Yönetimi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ceyhun Göl, sel ve taşkınlarla mücadele için havzaların aşağı ve yukarı kısımlarının ayrı ayrı ele alınmaması gerektiğini söyledi.

Göl, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Doğu Karadeniz'de sel ve taşkın sorunlarının yaşanmasının en büyük nedenlerinin yukarı havzada yanlış arazi kullanımı, aşağı havzada ise dere yataklarının bozulması olduğunu belirtti.

Karadeniz Bölgesi'nin özelliğini "yüksek eğim, sığ toprak ve büyük yağış" olarak sıralayan Prof. Dr. Göl, "Bunların üzerine yanlış insani uygulamalar eklendiğinde heyelan, sel ve taşkınlar meydana geliyor." diye konuştu.

Kısa süreli şiddetli yağışların artacağı göz önüne alınmalı

Küresel iklim değişikliğinin sonuçlarının da dikkate alınması gerektiğine işaret eden Göl, "Gelecek dönemde küresel iklim değişikliğinin etkileri şiddetlendikçe, uzun kurak dönemler ve kısa süreli şiddetli yağışların artacağı ifade edilmektedir. Buna uygun da çözümler üretmeliyiz. Sel ve taşkın riskine karşı erken uyarı sistemleri geliştirmeliyiz. Bu özellikle can kaybının önlenmesinde çok önemlidir." ifadesinde bulundu.

"Havzaların aşağı kısımlarına bakarak sorunları önleyemeyiz"

Prof. Dr. Göl, doğaya yanlış müdahalenin ağır sonuçları olabildiğini vurguladı.

Havza planlamalarında bütün dünyanın kabul ettiği temel bir kavramın "Ekosistem tabanlı bütünsel havza yönetimi" olduğunun altını çizen Göl, şöyle devam etti:

"Doğu Karadeniz'deki dere yataklarının imara açılması, daraltılmasının sel afetlerine neden olduğu söyleniyor. Sel ve taşkınlarla mücadele için havzaların aşağı kısımlarına bakarak sorunları önleyemeyiz. Ekosistem tabanlı bütünsel havza yönetimine göre bir havzanın bütün olarak ele alınması gerekmektedir. Yani yukarı havza ve aşağı havzanın birlikte ele alınması lazım, işte o zaman sel ve taşkın sorunları için çözüm yolları bulunabilir. Bütünsel havza yönetimi kapsamında, yukarı havzada yanlış ve aşırı arazi kullanımı önlenirken, aşağı havzada ise dere yatakları, yollar, altyapı tesisleri, köprüler, menfezler aşırı yağış sularını taşıyacak kapasitede yeniden planlanmalıdır. Orman, seli ve taşkını önleyen en uygun arazi kullanım türüdür fakat orman yapabileceğiniz ve ağacı yetiştirebileceğiniz alanlar farklıdır. Her yeri orman yapamazsınız. Bunun için doğru arazi kullanım şeklini benimsemelisiniz."

"Yanlış arazi kullanımı sele, taşkına, heyelana sebep olabilir.

Yapılan araştırmaların, iyi bir meranın da en az orman kadar toprağı koruduğunu ve seli önlediğini gösterdiğini anlatan Göl, "Bizim burada kastettiğimiz şey, iyi orman, iyi mera, iyi tarım ve iyi yerleşim. Yanlış arazi kullanımı sele, taşkına, heyelana sebep olabilir. Bölgede yanlış arazi kullanımı önlenmelidir. Bunun için ekosistem tabanlı arazi kullanım planları oluşturmalıyız. Yerel halk, yerel yönetimler, üniversiteler, STK'lar ve kamu kurumlarının birlikte çalışmasını sağlamalıyız. Unutulmamalıdır ki damlanın ilk düştüğü yer olan yukarı havzada, yağış suları toprağa infiltre olur ve yüzeysel akışa geçemez ise sel ve taşkın önlenmiş olacaktır." değerlendirmesinde bulundu.

Prof. Dr. Göl, doğa olayı, doğal olay, afet ve doğal afet kavramlarının birbirleriyle karıştırılmaması gerektiğini de aktardı.

Deprem veya aşırı şiddetli yağışların bir doğa olayı olduğunu ancak bu olayların can ve mal kaybına neden olmaya başladığı zaman afet haline geldiğini anlatan Göl, Doğu Karadeniz'de binlerce yıldır bu şekilde şiddetli yağışlar meydana geldiğini ve geleceğini, tıpkı deprem gibi, şiddetli yağış gibi doğal olaylarla birlikte yaşamanın yol ve yöntemlerinin bilinmesi gerektiğini sözlerine ekledi.