Ticaret savaşları, opioid bağımlılığı ve fentanil gerçeği

Giderek artan opioid bağımlılığıyla mücadele eden ABD, bu maddenin yerine kullanılan fentanil için Çin'i suçluyor ancak sentetik bir uyuşturucu olan fentanil, dünyanın birçok yerinde küçük bir laboratuvarda bile üretilebiliyor. Bu konuyu işleyen The Straits Times gazetesinde yayımlanan Leslie Fong imzalı makalede "ABD'nin ülkesindeki opioid ilaçların kötüye kullanılması krizinin sorumluluğunu Çin'e yüklemesi ikiyüzlü bir davranış" deniyor…

ABD Başkanı Donald Trump temmuz ayında Osaka'da yaptığı ve tüm dünyaya 'olumlu geçti' mesajını verdiği Çin lideri Xi Jinping ile görüşmesinin ardından şaşırtıcı bir tweet attı. Trump, Çin ürünlerine yeni gümrük vergisi konulacağını belirterek "Çin'den ABD'ye hala fentanil akıyor ve ABD'liler sokaklarda ölmeye devam ediyor" demişti.

Fentanil, ABD'de oldukça yaygın olan opioid bağımlılarının kullandığı bir sentetik uyuşturucu madde… ABD'de opioid bağımlılığının en büyük nedeni ise ilaç şirketlerinin bu maddeyi kullanarak ürettikleri ilaçlar. Haşhaştan elde edilen opioid içerikli ilaçlar, çoğunlukla güçlü ağrı kesicilerin üretilmesinde kullanılıyor ancak 20'den fazla ilaç türünde kullanılıyor. Bu ilaçların çok büyük bir bölümünü de ABD'li şirketler üretiyor. Opioid bağımlılığı da büyük oranda tıbbi tedavi sırasında bu ilacı kullananlarda görülüyor.

Trump'ın fentanili öne sürerek Çin'e ticari baskı yapması dünya basınında da geniş yer buluyor. Konuyla ilgili ilginç bir analiz, Singapur merkezli The Straits Times gazetesinde yer aldı. Gazetenin eski başeditörü Leslie Fong'un "Tarife, opioid ilaçlar ve afyon arasında tuhaf ilişki" başlıklı makalesi tarihsel bir gerçeğe de işaret ediyor. Fong makalesinde "ABD Başkanı Donald Trump'ın ülkesindeki opioidlerin kötüye kullanılması krizinin, dünyanın iki büyük ekonomisi arasındaki ticari sorunlarla ilişkilendirilmesinin anlaşılmaz olduğuna" işaret ediyor.

Opioid bağımlılığını ABD'li ilaç şirketleri yarattı

Tüm dünyanın Çin-ABD ticaret müzakerelerinde ilerleme beklerken, Trump'ın 1 Eylül'de yeni tarifeler ekleneceğini açıkladığını anımsatan Fong, "Çin fentanil ürünlerinin ABD'ye akmasını engellemiyor" iddiasının, ticaret savaşının konusu yapılmasının anlaşılmaz olduğunu vurguluyor. Yazar, Trump'ın bu müzakere stratejisinin işe yaramadığını, Çin'in "kafasına silah dayanmış halde" müzakere yapmayacağını savunuyor.

Makaleye göre, ABD'deki opioid ilaç krizi ,aslında ilgili ilaç üretim şirketlerinin bağımlılık konusunda yeterli uyarıda bulunmamaları, hatta doktorların bu ilacı reçetelerinde yazmalarının teşvik edilmesinden kaynaklanıyor. "Opioid ilaçlara bağımlılık göz ardı edilemeyecek hale geldiğinde, ABD hükümeti bu ilaçları kısıtlamaya başladı. Böylece opioida bağımlı olanlar fentanil gibi yasadışı alternatif ilaçlar aramaya başladı" denilen makalede, fentanil sentezinin üretilmesi ve elde edilmesinin kolaylığına da vurgu yapılıyor.

Fong, "Sentetik hammaddeler mevcut olduğu sürece, bir ecza laboratuvarında sentezlenebilir. Sentetik fentanilin ana bileşenleri, Hamburg veya Haydarabad'daki küçük ticari laboratuvarlardan kolayca temin edilebilir. Küçük miktardaki fentanil paketle ABD'ye her yerden gönderilebilir" diyor.

"ABD'li şirketler Çin'e afyon satarak dev karlar elde etti"

ABD'nin ülkesindeki opioid ilaçların kötüye kullanılması krizinin sorumluluğunu Çin'e yüklemesinin ikiyüzlü bir davranış olduğuna işaret edilen makalede, Çin'in fentanil konusunda yeterince çaba gösterdiğine, ABD'nin eleştirisinin asılsız olduğuna vurgu yapılıyor.

ABD'nin fentanil konusundaki sıkıntısının tarihsel bir ironi taşıdığına değinen makalede dikkat çekici tarihsel bilgilere de yer veriliyor. Fong, 19. yüzyılda İngiltere'nin yanı sıra ABD şirketlerinin de Çin'e yönelik afyon ticaretinden dev kar elde ettiğini belirterek, "ABD'li tarihçi Stephen Platt, Çin ve afyon savaşını anlattığı 'Imperial Twilight' eserinde aralarında Russell adlı bir ABD'li şirketin Çin'e afyon satışının beşte birinden aşkın pay aldığını yazıyor. Salem'deki Elias Hasket Derby ve New York'taki John Jacob Astor de Çin'e afyon satışı yaparak ABD'deki ilk milyonerler haline geldi" bilgisini veriyor.

Fong, makalesinde "200 yıl sonraki günümüzde ABD, ülkesindeki ilaç üretim şirketleri ve doktorlar arasında çıkan ilaçların kötüye kullanılması krizinin sorumluluğunu Çin'e yüklüyor. Acaba ABD'de ilaçların kötüye kullanılması, afyon savaşı döneminin doğal bir geri dönüşü mü?" sorusunu da soruyor.