Tik Deyip Geçmeyin !

Tik, dış uyaran olmaksızın istemli çalışan çizgili beden kaslarında istem dışı ortaya çıkan ritmik olmayan hareketlerdir.
Ani olarak ortaya çıkan tikler sıklıkla 3-4 yaşından sonra yüz ve boyun kaslarında görülür. Yüzün farklı bölümlerinde görünen tikler dudak emme, kaş kaldırma, göz kırpma, gerekmediği halde sıkı sık burun çekme şeklindedir. Herhangi bir amaca hizmet etmeyen tikler bedenin çeşitli bölgelerinde ise baş sallama, boyun bükme, omuz oynatma, sıçrama, adımların tekrar edilmesi biçimde de görülür. Çocukta bazen de"Tourette Sendromu" adı verilen aynı anda hem ses çıkarma hem de vücut hareketleriyle ilgili tikler gözlemlenebilir. Konuşma esnasında küfür etme, açık saçık sözcükler kullanma, ses, kelime ve hece tekrarları yine ses çıkarma şeklindeki tikler arasında yer alır.

Çocuklarda tik neden oluşur?

Erkek çocuklarda kızlara göre iki kat daha fazla görülen tikler tüm diğer davranış bozuklukları gibi ruhsal sebeplerle ortaya çıkar. Tiklerin oluşmasında çocuğun duygusal durumu, duyarlılığı ve sosyal ilişkilerin büyük etkisi vardır. Ebeveynleri tarafından yeterli sevgiyi göremediği için duygusal yoksunluk içinde olan, yetenekleri üzerinde zorlanan, sürekli kardeşi ya da akranlarıyla kıyaslanan çocuklarda tik ya da tikler gözlemlenir. Bazen de anne babanın aşırı titiz, kontrolcü, baskıcı olması çocuğun uzun süre aşırı korku, öfke, yorgunluk ve acı gibi duygular yaşaması tiklerin ortaya çıkmasını sağlayan unsurlar arasındadır. Aslında çocuk bize her boyun silkişte ya da gözlerini oynatışında iç yaşamında onu rahatsız eden bir durumdan kurtulma çabası içinde olduğu mesajını verir.

Ruhsal nedenlerle ortaya çıkan tikler ilk etapta hareketlerin istem dışı tekrarlanmasından ibaret olabilir. Mesela göz kırpma bir göz rahatsızlığına tepki olabilir. İlk kez bu yolla örüntü haline gelen bu tepkiler zaman içinde otomatik olarak yinelenebilir. Bazen de çocukta önce göz kırpma, sonra boyun çevirme ve burun çekme gibi birden fazla tik aynı anda gözlemlenebilir. Tikler çocuğun duygusal durumu ile bağlantılı olduğundan aynı tikin sıklığı ve şiddeti zaman içinde azalabilir veya artabilir.

Basit ya da geçici olarak sınıflandırılan ve çocuklar arasında yaygın olan tikler çocuğun duygularını ifade edebilme becerisinin gelişmesiyle bir yıldan kısa bir sürede kaybolur. Bazen de tik bozukluğu olan çocuklarda dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu, öğrenme güçlüğü gibi nöropsikiyatrik bozuluk gözlemlenebilir.

Taklit Etme

Baş edilemeyen stres ve çatışmaların dışa vurumu olan tikler geçici ya da kalıcı olabilir. Küçük yaşlardaki çocuklar bazen anne, baba, öğretmen ya da oyun arkadaşlarını rol model alarak davranış kusurlarını da taklit ederler. Sonrasında bu bir alışkanlık haline dönüşür.

Tedavi

Çocuğunda tik olduğunu fark eden anne ve babalar genellikle endişeye kapılıp çocuğun davranışlarını kontrol etmeye çalışır. Oysaki çocuğa kaygılı ve kontrolcü bir tutumla yaklaşmak hakaret etmek, azarlamak ya da dayak atmak tiklerin seyri, şekli ve şiddetini arttırıyor. Yapılması gereken çocuğun yakın çevresinin tikler hakkında eğitilmesidir. Tik bozukluğunun genetik geçişli bir nöropsikiyatrik hastalığın etkisiyle oluştuğunu ve bu durumun genellikle ergenlik çağından önce düzeldiğinin anlatılması gerekiyor. Çocuğun davranışlarını kontrol etmeye çalışmak yerine ona destek olunmalı güven ve sevgi verilmelidir. Ailesi, öğretmeni ve okul arkadaşları tarafından sevildiğini hisseden çocuğun kendine olan güven duygusu artıyor bu da iyileşme sürecini çabuklaştırıyor. Çocuğun üzerindeki gerilimi azalmak için terapiye ek olarak doktor gerekli görürse ilaç tedavisine de başvurulabilir.