Tiroid hormunu nedir?
Tiroid bir hormondur ve tiroid beşlerinden T4 (tiroksin) formunda salınır. T4 salınımı TSH (tiroid stimüle edici hormon) tarafından kontrol edilmektedir. Biyolojik olarak aktif hali T3 (triiyodotironine)'tür.
Tiroid hormonun en önemli görevleri metabolizmanın ve termogenezin (canlının ısı üretim işlemi) düzenlenmesidir. Tiroid hormonu enerji ve vücut kompozisyonu etkilemektedir. Büyüme ve gelişmede santral sinir sistemi gelişiminde etkilidir. İskelet sistemi gelişiminde etkilidir. Yapılan çalışmalarda tiroid hormon bozukluklarının kadınlarda erkeklere göre daha fazla görüldüğü bildirilmiştir.
Dünya'da 200 milyon bireyde tiroid hastalığı görüldüğü, ülkemizde ise her 10 kişiden 3'ünü etkilediği bildirilmiştir. Tiroid hormon testlerinde en birincil basamak laboratuvar testleridir. Genel olarak görülen semptomlar halsizlik, yorgunluk, çarpıntı, eklem ağrıları, kadınlarda mensturasyon düzensizliğidir.
TSH 0.27-4.20 IU/L,
T4 0.932-1.70 mg/dL,
T3 2.4-6.03 pmol/L'dir.
Tiroid hormonlarının yetersiz salgılanması sonucu oluşan klinik tabloya 'hipotiroidi' denilmektedir. Hipotiroidi laboratuvar bulgularında T4 referans aralıklarından düşük, TSH referans aralıklarından yüksektir.
Tiroid hormonunun fazla çalışması sonucu oluşan klinik tabloya 'hipertiroidi' denilmektedir. Hipertiroidi laboratuvar bulgularında T3 ve T4 referans aralıklarından fazla, TSH referans aralıklarından düşüktür. Genel olarak tiroid bezlerinin olduğu yerde nodül ve guatr oluşmaktadır.
Otoimmün hastalık durumunda D vitamini eksikliğinin görüldüğü ve bu durumda da hastalığın şiddetinin arttığı bildirilmiştir. Multiple Skleroz, tiroidi, Chron's hastalıklarında D vitamini eksikliği görüldüğü bildirilmiştir.
Tiroidi hastalarında antioksidan dengesinin bozulduğu bildirilmiştir. D vitamini vücutta hormon görevi görmektedir. D vitamini eksikliği görülen tiroidi hastalarında inflamasyonla ilişkilendirilmiştir.
Kalsiyum vücutta en çok bulunan beşinci mineraldir. İskelet sistemi başta olmakla birlikte yumuşak doku ve hücre sıvılarında bulunmaktadır. Hormon sekresyonunu dengelemektedir.
Hipertiroidemi de kalsiyum emilimi azalmakta ve kalsiyumun atımı artmaktadır. Kandaki kalsiyum değerinin sürekli takibi önerilmektedir.
Hipotiroidi beta-karotenin (A vitamini öncü maddesi) kanda birikmesine yol açar. Beta-karotenin kanda birikmesi A vitaminine dönüşümü engeller ve A vitamini eksikliği görülmesine yol açmaktadır. A vitamini vücutta depolanabildiği için eksikliğinin anlaşılması zordur.
Hipertiroidemi de A vitamini kanda azalmaktadır. Bundan dolayı bazı hastalarda gece körlüğüne neden olduğu bildirilmiştir.
Hipotiroidide E vitamini kanda artış göstermektedir. Eksikliği görülmemektedir.
Hipertiroidemide E vitamini ve koenzim Q10 düzeylerinde azalma görülmektedir. Gerekli durumlarda takviyesi önerilmektedir.
Tiamin (B1) vitamini tiroid yapımını azaltmaktadır. Bu nedenle takviye olarak alınmamalıdır. Riboflavin (B2) T4'den T3 oluşumunu artırmaktadır. Hipotiroidide azalmadan kaynaklı B2 vitamin eksikliği oluşabilmektedir.
Pridoksin (B6) vitamini tiroid hormon yapımı için gereklidir. Hipotiroidemide eksikliği görülebilmektedir. Hipertiroidemide tiaminin şikayetleri azalttığı görülmüş bu nedenle takviye olarak gerekli durumlarda önerilmektedir. Tiamin tiroid hormon yapımını azaltmaktadır.
Hipertiroidemide B grubu vitaminlerinin kanda azaldığı bildirilmiştir. Gerekli durumlarda takviye olarak önerilmektedir.
Hipotiroidemi durumunda C vitamini seviyesinde değişiklik olmadığı ancak hipertiroidemi durumunda C vitamini seviyesinin azaldığı bildirilmiştir.
Hipertiroidi durumunda iyotun kısıtlanması gerekmektedir. İyot T3 ve T4 yapımı için gereklidir. İyot barsaklardan emilir ve vücutta üretilmez. İyot tüketimi kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Etkisi de aynı şekilde değişiklik göstermektedir. İyot bazı bireylerde hormon üretimini azaltırken bazı bireylerde hormon üretimini artırdığı görülmüştür. İyotsuz tuz tüketimi önerilmektedir. İyotsuz tuzun yokluğunda alternatif olarak kaya tuzu önerilmektedir.
Tiroid hastalığı durumunda dikkat edilmesi gereken beslenme önerileri aşağıdaki maddelerde ayrıntılı olarak yer almaktadır. Ayrıca örnek tiroid diyeti listesine ve uzak durulması gereken (Guatrojenik) besinlere buradan ulaşabilirsiniz:
Hipotiroidi hastalığında TSH hormon salınımı yetersizdir. Soya ürünlerinin hormon üretimini azalttığına dair çalışmalar elde edilmiş bu nedenle soyalı ürünlerin tüketiminin kısıtlanması gerektiği bildirilmiştir.
Hipotiroidi durumunda bireyler genel olarak hazımsızlık problemi yaşadığı bildirilmiştir. Hazımsızlığı engelleyen lif içeriği yüksek sebze ve meyve tüketiminin artırılması önerilmektedir.
Meyvelerin yemeklerle birlikte tüketilmemesi önerilmektedir. Kepekli tuzsuz ekmek tüketimi önerilmektedir.
Turp, karnabahar gibi kök sebzelerin tiroid problemi olan bireyler için sakıncalı değildir. Beslenmede çeşitlilik önemlidir. Bu konu hakkında dengeli beslenme sürecinde beslenmeye dahil edilmelidir. Tüketim sıklığı önemlidir.
Vitamin ve mineral eksikliklerine göre öneriler doğrultusunda takviye alınması önerilmektedir.
Unlu ve şekerli gıdaların tüketiminin sınırlandırılması önerilmektedir.
Fiziksel aktivite yapılması ve bireyin su ihtiyacına göre su tüketmesi önerilmektedir.
Aşırı yağlı yiyecek tüketimi, tuz oranı yüksek sos tüketimi kısıtlanmalıdır.
Son Dakika › Kadın › Tiroid Diyeti: Tiroid Hastaları Nasıl Beslenmelidir? - Son Dakika
Sizin düşünceleriniz neler ?