TOKAT ULU CAMİ, İKİ SON CEMAAT YERİ VE KUŞ EVİ İLE DİKKAT ÇEKİYOR

TOKAT'ta 13'ncü yüzyılda Danişmedliler tarafından yapılan fakat tahrip olmasından dolayı 1679 yılında yenilenen Ulu Cami doğu-batı yönünde iki son cemaat yeri olan Anadolu'daki tek cami olma özelliği taşıyor. Caminin güneydoğu köşesinde ise taşa oyulmuş kuş evi bulunuyor.

Kent merkezinde bulunan Ulu Cami, Danişmendliler döneminde 13'ncü yüzyılda yapıldı. Fakat zamanla tahrip olduğu için 1679 yılında, 4'üncü Mehmed zamanında yenilendi. Dikdörtgen planlı olarak inşa edilen Ulu Cami, doğu ve batı yönünde yer alan iki son cemaat yeri ile dikkat çekiyor. Bu özelliği ile Anadolu'da tek olma özelliği taşıyan caminin her iki tarafında da devşirme sütun ve sütun başlıkları bulunuyor. Harimi ahşap tavan ile örtülen caminin tavanı kırmızı ve yeşil renklerin hakim olduğu fonlar arasında yalancı kündekari tekniğini yansıtıyor. Kare tavan göbeği üzeri altın yaldız ve kalem işi bitkisel bezemelerle dönemin sanatsal güzelliklerini yansıtıyor. Ayrıca caminin güneydoğu köşesindeki taşa oyulmuş bir de kuş evi bulunuyor.

'DİĞER CAMİLERDE RASTLANMAZ'

Tokat Vakıflar Bölge Müdürlüğü, Hayır İşleri Şube Müdürü ve Sanat Tarihçisi Mehmet Aykun, "Tahminen 13'ncü yüzyılda ve Niksar Ulu Cami gibi 5 nefli bir cami olduğunu tahmin ediyoruz. Daha sonra sebebini bilmediğimiz bir nedenle tahrip olmuş. 1679 yılında bina yeniden yapılarak bu şeklini almış. Bu şekliyle cami 8 ayak üzerine oturan 3 nefli bir yapıdır. Yapının en büyük özelliği doğu ve batı tarafında son cemaat yerlerinin bulunmasıdır. Bu diğer camilerde pek görmediğimiz bir husustur. Bu camide 2 tane son cemaat yeri olmuş oluyor. Bu da buranın konumuna özgü bir şey. Çünkü kuzey tarafında son cemaat yeri olması gereken yerde kot farkından dolayı yapılması biraz imkansız. Bu nedenle Osmanlı dönemindeki bu yapıda 2 tane cemaat yeri ilave edilmiş" dedi.

'KUŞLAR DA GÖZETİLMİŞ'

İslamiyet'in Anadolu'da yayılmaya başlamasından sonra yerleşim yerlerine Ulu Camilerin yapıldığını söylen Aykun şöyle konuştu, "Ulu camiler İslamiyet'in kutsal toprakların dışında yayılmaya başlamasından itibaren yerleşim yerlerinde cuma ve bayram namazlarını o belde de oturanların tamamının birlikte kılabilmesi için tasarlanmış tek camilerdir. Her beldede bir tane büyük bir cami oluyor. Cemaati ne kadar fazla alırsa o kadar önemlidir. Bu camimizde Tokat'ta tek. Anadolu'nun bir çok yerinde bir tane Ulu Cami var. Bu camimizin bir özelliği de kuş evlerinin olmasıdır. Bizim önemli büyük camilerimizde kuşların da durumları gözetilerek, camilere kuş evleri yapılmıştır. Taştan veya ahşaptan yapılabiliyor. Burada da bunun bir örneği var. Bu bakımdan da önemli. Camimizin içerisindeki işlemeler de orijinaline uygun olarak işlenmiştir" diye konuştu.