Türkiye'de Dolar 2.83'den 9.02 Liraya Fırlamıştı. Tarih Tekerrür mü Ediyor? - Son Dakika
Ekonomi

Türkiye'de Dolar 2.83'den 9.02 Liraya Fırlamıştı. Tarih Tekerrür mü Ediyor?

Türkiye\'de Dolar 2.83\'den 9.02 Liraya Fırlamıştı. Tarih Tekerrür mü Ediyor?

Milliyet yazarı Güngör Uras Türkiye'deki devalüasyonları hatırlattı. 1958 Menderes Hükümeti devalüasyonunda dolar 2.83 TL'den 9.02 TL'ye yükseltildi.

24.08.2015 11:31  Güncelleme: 11:47
Twitter'da Paylaş Facebook'da Paylaş WhatsApp'da Paylaş

Dolardaki yükseliş, büyük bir devalüasyon. Ayşe Hanım Teyzemin alım gücü 2 yılda yüzde 53 eridi. Bizde dolar çıkmaya başladı mı, ortalama yüzde 150 artar. Devalüasyon başlangıcı olarak 1.50 TL esas alınırsa, dolar 3.75 TL'ye kadar gidebilir. Zarar kaçınılmaz ama, gereği yapılsın ki, kaldırılamaz boyuta ulaşmasın...

"RESMEN DEVALÜASYON"

Doların 1.40 TL'den 2.80 TL'ye fırlaması, şimdilerde de 3.00 TL'nin üzerine çıkmaya çalışması "devalüasyon"dur, hem de büyük bir "devalüasyon"dur. Devalüasyon, bir devletin resmi para biriminin diğer bir ülke para karşısında değer kaybetmesidir.

"DOLAR OLMASI GEREKENDEN FAZLA ARTIYOR"

Doların küresel piyasalardaki değer kazanmasına ek olarak bizim kendimize özgü sorunlarımız (hükümet kurulamaması, terör, komşu ülkelerdeki karışıklıklar, ekonominin sahipsiz kalması) döviz arz ve talebini bozduğu için bizde dolar fiyatı, olması gerekenden fazla artıyor.

OLAN AYŞE HANIM'A OLUYOR

Dolar fiyatının artması alt ve orta gelir grubunu, Ayşe Hanım Teyzem ve Ali Rıza Bey Amcamları çok, hem de çok üzer. Fakirleştirir. Ayşe Hanım Teyzem dolar 1.40 TL iken, 100 TL harcama yaparak karşılığında değeri dolar ile belirlenen 71 dolar kıymetinde mal alabiliyordu. Dolar 2.80 TL'ye satılmaya başlayınca 100 TL harcama karşılığı, fiyatı dolar ile belirlenen 35 dolar kıymetinde mal alabilir hale geldi. Dolar 3.00 TL olunca 100 TL karşılığı değeri dolarla belirlenen 33 dolarlık mal alabilecek. Sadece ithal mallarının değeri dolarla belirlenmiyor. Sadece doğalgaz, elektrik, dolmuş, otobüs harcamaları dolara bağlı değil. Buğday, domates, patates gibi tarım ürünlerinin maliyetinde dolar girdisi var. Sanayi ürünlerinin maliyetinin yaklaşık yarısı dolara bağlı.

EKONOMİK DENGE ALT-ÜST OLUR

Her devalüasyon sonunda ekonominin dengeleri alt-üst olur. Dengeler bozulur. Bizde geçmiş devalüasyonlarda, devalüasyon öncesi ve sonrası dolar fiyatının değişimi, bu devalüasyonda da doların nereye kadar gidebileceği hakkında fikir verebilir.

1946 devalüasyonunda dolar 1.32 TL'den 2.83'e yükseldi. Dolar fiyatındaki artış yüzde 116 oranında idi.

1958 Menderes hükümeti devalüasyonunda dolar 2.83 TL'den 9.02 TL'ye yükseltildi. Dolar fiyatı yüzde 218 oranında arttı.

1970 yılında dolar 9.00 TL'den 15.00 TL'ye yükseltildi. Artış yüzde 66 oranında. Ama sonunda dolar fiyatı küçük devalüasyonlarla 19.00 TL'ye getirildi. Artış yüzde 111 oranında.

1972'de Ecevit hükümeti IMF anlaşmasından önce devalüasyon yaptı. Dolar 19 TL'den 25 TL'ye yükseldi. Artış yüzde 32 oranında.

Ecevit hükümeti 1979 yılında doları 47 TL'ye çıkardı.

Süleyman Demirel hükümeti döneminde Turgut Özal 24 Ocak kararları ile doları 47.10 TL'den 71.70 TL'ye yükseltti. Artış yüzde 51.5 oranında.

Buraya kadarki devalüasyonlar hükümet karar ve emri ile yapılan değer ayarlamaları.

DOLAR 3.75'E GİDEBİLİR

2003 yılından 2010 yılına kadarki dönemde 1.50 TL etrafında dolaşan dolar fiyatı 2011 yılında 1.90 TL, 2013 yılında 2.13 TL, 2014 yılında 2.31 TL olduktan sonra, bu yıl birden tırmanışa geçti. Şimdi önemli olan bu tırmanışın nerede duracağı. Geçmiş devalüasyonlara bakıyoruz. Dolar kıpırdadı mı yüzde 60 veya yüzde 150 dolayında artış gösteriyor. Bu defa devalüasyon başlangıcı olarak eğer uzun yıllar devam eden 1.50 TL'lik ortalama dolar fiyatını esas alınırsa, dolar fiyatı 3.75 TL'ye kadar gidebilir. Hesap yapılırken başlangıç fiyatı 1.50 TL'nin üzerine çıkarılır ise, fiyat artış sınırı daha da yükselir. Özetle, dolar fiyatının artışı ekonomi için önemli bir gelişmedir. Ayşe Hanım Teyzemi perişan eden ve edecek olan, 2000 yılından bu yana yaşanmamış "büyük bir devalüasyon" hareketidir. Büyük devalüasyonlar ekonomiyi sarsar, dengeleri bozar.

TÜRK LİRASI NE KADAR ERİDİ?

Devalüasyon (değer kaybı) Türk Lirası'nın yabancı bir para birimi karşısında (örneğin ABD doları karşısında) değer kaybetmesidir. Dolar fiyatının artmasıdır.

100 TL'ye 71 dolar alınabilirken, 100 TL'ye 33 dolar alınır hale gelmesidir.

Dolar 1.40 TL'dan 3.00 TL'ya çıkınca; TL, yüzde 53 değer kaybetmiştir. Devalüasyon oranı yüzde 53'tür.

İşte Ayşe Hanım Teyzemi ilgilendiren oran budur. Ayşe Hanım Teyzemin TL'si (dolara karşı satın alma gücü) iki yılda yüzde 53 erimiş, yok olmuştur. Vatandaşın ve iş adamının kafasını karıştıran budur. (Kaynak:Milliyet)

Son Dakika Ekonomi Türkiye'de Dolar 2.83'den 9.02 Liraya Fırlamıştı. Tarih Tekerrür mü Ediyor? - Son Dakika

Sizin düşünceleriniz neler ?

    Yorumlar (42)

  • ali : ULAN HALA AKP TEK BASINA IKTIDAR OLMADIGINDAN BOYLE OLUYOR DIYENLER VAR ULAN AKP NIN 13 YILLIK ESERI BUNLAR HEEEEYYYYY 51 11 Yanıtla
  • 8 mühendisi: 90 li yıllarda çalışmamış koalisyon görmemiş kriz nedir devalüasyon nedir bilmeyen adamlar bilhassa 35 yaş altı smartphone donkisotlari burada ahkâm kesmesin. Söyler ve giderim 42 2 Yanıtla
  • Mert: Hak etti bu memlekette rahatlık battı 5olur inşallah önümüzde ki secimde akıllı olalım ak parti diyelim 10 25 Yanıtla
  • ilyas : acilen akp tek başına iktidar olması lazım piyasaların rahatlaması için 12 22 Yanıtla
  • hilmi: Serefsizce yapilmis bir haber. Kriz olmasi insanlarin ac olmasi hosunuza mi gidecek? Bu yaptiginiz haber alcaklik 14 14 Yanıtla
  • lazoli: aman uzun adam kaybetmesin dendi ve ülke kaybetti.akp ye oy atanlar kinasini yaksinlar simdi 13 11 Yanıtla lazoli: malkarali alcak lozoli cokkk guzel yazmis ayrica benim rahatim yerimde sukur cunku akp ile isim olmaz amma makarnacilara sor simdi. 0 0
  • trabz61: recep simdi kutudaki dolarlari bozduruyor oy atanlarda 3 tl ye tavuk döneri almak icin arayista 12 7 Yanıtla
  • Abuzer kadayıf: Eminim hükümet üyeleri ve onlara yakın iş çevreleri paralarını döviz olarak tutuyodur.adam kendi menfaati için ülkeyi çıkmaza sokup seçime gidiyor oluşan maddi hasarları bile dikkate almıyor.vatandaşta hala pkk yada diğer partileri suçluyor.bunların kendi menfaatleri için ülkeye kaybettirdikleri milyar dolarları görmüyorlar.vatandaşta kör.körükörüne parti yada örgüt peşine düşülürmü kardeşim.ağlamayıda fakirliğide hakediyosunuz.pkk da ak partide ülke şu yaşananlarla aynı biri cana zarar diğeri cebe,ikiside menfaatinin peşinde.boşuna ağlanmayın evladımız gitti,dolar şu fiyat diye.vatandaş olarak siz oy verdiniz.hepinizin sorumluluğu var. 18 0 Yanıtla
  • OKU : Hani ekonomik istikrar için AKP ye oy veriyorum diyenler nerde çıkıp konussunlar yiyosa 15 3 Yanıtla
  • Tüm yorumlar için tıklayınız
  • FTX Kurucusu Sam Bankman-Fried 25 Yıl Hapis Cezasına Çarptırıldı
    03:15 FTX Kurucusu Sam Bankman-Fried 25 Yıl Hapis Cezasına Çarptırıldı

    Dünyanın en büyük kripto para borsalarından biri olan FTX’in kurucusu Sam Bankman-Fried, iflas eden firmasının müşterilerini ve yatırımcılarını dolandırmaktan 25 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Bankman-Fried, yatırımcılara ve borç verenlere yalan söylemekten ve milyarlarca dolarlık kripto para çalmaktan suçlu bulunmuştu. Mahkemede konuşan Bankman-Fried, yatırımcılardan ve çalışanlardan özür diledi.

  • Kahramanmaraş'taki deprem etkileri nedeniyle elektrik dağıtım şirketlerinin avans ödemeleri ertelendi
    00:29 Kahramanmaraş'taki deprem etkileri nedeniyle elektrik dağıtım şirketlerinin avans ödemeleri ertelendi

    Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), 6 Şubat 2023'te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin etkilerinin devam etmesi nedeniyle bölgede faaliyet gösteren 4 elektrik dağıtım şirketinin avans ödemelerinin fatura son ödeme tarihine kadar ertelenmesine karar verdi. EPDK'nın kararı Resmi Gazete'de yayımlandı.

  • SGK, Emeklilere Promosyon Tutarlarını Belirleyen Protokol İmzaladı
    00:11 SGK, Emeklilere Promosyon Tutarlarını Belirleyen Protokol İmzaladı

    Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), 19 bankayla emeklilere ödenecek promosyonların tutarını belirleyen yeni bir protokol imzaladı. Protokolle promosyonlar 8-12 bin lira arasında değişecek. Emekli aylığı alanlara 8-12 bin lira, ölüm aylığı alanlara ise 5 bin lira promosyon ödeneceği açıklandı. Bankaların kendi uygulamaları doğrultusunda promosyon miktarlarını artırabileceği belirtildi.

  • Diyarbakır'da Gençlerin Dijital Sektörlerde İstihdamının Arttırılması Projesi Açıldı
    23:14 Diyarbakır'da Gençlerin Dijital Sektörlerde İstihdamının Arttırılması Projesi Açıldı

    Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Bilim Eğitim Vakfı tarafından yürütülen AB destekli proje kapsamında, gençlerin dijital sektörlerde istihdamının arttırılması hedefleniyor. Projenin açılışı Diyarbakır Gastro İnovasyon Merkezi'nde gerçekleştirildi. DTSO Başkanı Mehmet Kaya, gençlerin ve kadınların işgücüne katılımının düşük olmasının önemli bir sorun olduğunu belirterek, projenin bu soruna çözüm üretmeyi hedeflediğini ifade etti. Proje kapsamında gençlere eğitimler ve işletmelerle eşleştirme çalışmaları yapılacak.

  • Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi Valisi Tuniyaz ile görüştü
    22:41 Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi Valisi Tuniyaz ile görüştü

    Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi Valisi Erkin Tuniyaz ile bir araya geldi. Görüşmede, Özbekistan ile Çin arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi ve işbirliğinin daha da genişletilmesi konuları ele alındı. Taraflar, karşılıklı menfaatlere dayalı işbirliğinin geliştirilmesi, ortak projelerin hayata geçirilmesi ve kültür/turizm alanlarında ilişkilerin geliştirilmesi konularında görüş alışverişinde bulundu.

  • Xiaomi, 2023 yılında net karını yüzde 126,3 artırdı
    22:34 Xiaomi, 2023 yılında net karını yüzde 126,3 artırdı

    Xiaomi, 2023 yılında 271 milyar RMB gelir elde ederek tarihinin en yüksek ikinci karlılık seviyesine ulaştı. Şirket, akıllı ekosistemini genişletirken akıllı telefon satışlarında da büyük başarı elde etti. Ayrıca internet hizmetleri segmentinde rekor seviyelere ulaşan Xiaomi, araştırma ve geliştirmeye de önemli yatırımlar yaptı.

  • Fiat Topolino: Fiyatı ve Özellikleriyle Dikkat Çekiyor
    22:33 Fiat Topolino: Fiyatı ve Özellikleriyle Dikkat Çekiyor

    Fiat, mikro elektrik araç sektörüne yeni bir soluk getirmek için Topolino modelini tanıttı. Aracın başlangıç versiyonu 449 bin 900 TL, Plus donanımı ise 479 bin 900 TL olarak belirlendi. Tamamen elektrikli olan aracın motor gücü 6 kW, maksimum hızı 45 km/h ve sürüş menzili 75 kilometre olarak açıklandı. Fiat Topolino, Türkiye'de Citroen Ami'ye alternatif bir seçenek olarak değerlendiriliyor.

  • Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Uşak'ın Banaz ilçesinde partilerle bir araya geldi
    22:20 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Uşak'ın Banaz ilçesinde partilerle bir araya geldi

    Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Uşak'ın Banaz ilçesinde düzenlenen Banaz İlçe Buluşması'na katıldı. Bayraktar, Türkiye'nin ekonomisinin 3 kat büyüdüğünü ve itibarlı bir ülke haline geldiğini vurguladı. Ayrıca, doğal gaz kullanımının artması ve yapılan çalışmalarda siyasi istikrarın önemine değindi. Bayraktar, yerel seçimde AK Parti Banaz Belediye Başkan adayı Mehmet Cevizci'ye destek istedi.

  • Türkiye, 2 Sene İçinde Günlük 1 Milyon Varil Petrol Üretimine Ulaşacak
    22:08 Türkiye, 2 Sene İçinde Günlük 1 Milyon Varil Petrol Üretimine Ulaşacak

    Jeoloji Mühendisi Fahri Çelik, yaptığı araştırmalar sonucunda Türkiye'de 2 sene içinde günlük 1 milyon varil petrol üretimine ulaşılacağını iddia etti. Çelik, Türkiye'nin petrol ve doğalgaz çıkarılmamasının en büyük sorun olduğunu belirtti ve ülkenin zengin yer altı kaynaklarının kullanılmasıyla Türk parasının değer kazanacağını söyledi.


Advertisement