Dolardaki yükseliş, büyük bir devalüasyon. Ayşe Hanım Teyzemin alım gücü 2 yılda yüzde 53 eridi. Bizde dolar çıkmaya başladı mı, ortalama yüzde 150 artar. Devalüasyon başlangıcı olarak 1.50 TL esas alınırsa, dolar 3.75 TL'ye kadar gidebilir. Zarar kaçınılmaz ama, gereği yapılsın ki, kaldırılamaz boyuta ulaşmasın...
"RESMEN DEVALÜASYON"
Doların 1.40 TL'den 2.80 TL'ye fırlaması, şimdilerde de 3.00 TL'nin üzerine çıkmaya çalışması "devalüasyon"dur, hem de büyük bir "devalüasyon"dur. Devalüasyon, bir devletin resmi para biriminin diğer bir ülke para karşısında değer kaybetmesidir.
"DOLAR OLMASI GEREKENDEN FAZLA ARTIYOR"
Doların küresel piyasalardaki değer kazanmasına ek olarak bizim kendimize özgü sorunlarımız (hükümet kurulamaması, terör, komşu ülkelerdeki karışıklıklar, ekonominin sahipsiz kalması) döviz arz ve talebini bozduğu için bizde dolar fiyatı, olması gerekenden fazla artıyor.
OLAN AYŞE HANIM'A OLUYOR
Dolar fiyatının artması alt ve orta gelir grubunu, Ayşe Hanım Teyzem ve Ali Rıza Bey Amcamları çok, hem de çok üzer. Fakirleştirir. Ayşe Hanım Teyzem dolar 1.40 TL iken, 100 TL harcama yaparak karşılığında değeri dolar ile belirlenen 71 dolar kıymetinde mal alabiliyordu. Dolar 2.80 TL'ye satılmaya başlayınca 100 TL harcama karşılığı, fiyatı dolar ile belirlenen 35 dolar kıymetinde mal alabilir hale geldi. Dolar 3.00 TL olunca 100 TL karşılığı değeri dolarla belirlenen 33 dolarlık mal alabilecek. Sadece ithal mallarının değeri dolarla belirlenmiyor. Sadece doğalgaz, elektrik, dolmuş, otobüs harcamaları dolara bağlı değil. Buğday, domates, patates gibi tarım ürünlerinin maliyetinde dolar girdisi var. Sanayi ürünlerinin maliyetinin yaklaşık yarısı dolara bağlı.
EKONOMİK DENGE ALT-ÜST OLUR
Her devalüasyon sonunda ekonominin dengeleri alt-üst olur. Dengeler bozulur. Bizde geçmiş devalüasyonlarda, devalüasyon öncesi ve sonrası dolar fiyatının değişimi, bu devalüasyonda da doların nereye kadar gidebileceği hakkında fikir verebilir.
1946 devalüasyonunda dolar 1.32 TL'den 2.83'e yükseldi. Dolar fiyatındaki artış yüzde 116 oranında idi.
1958 Menderes hükümeti devalüasyonunda dolar 2.83 TL'den 9.02 TL'ye yükseltildi. Dolar fiyatı yüzde 218 oranında arttı.
1970 yılında dolar 9.00 TL'den 15.00 TL'ye yükseltildi. Artış yüzde 66 oranında. Ama sonunda dolar fiyatı küçük devalüasyonlarla 19.00 TL'ye getirildi. Artış yüzde 111 oranında.
1972'de Ecevit hükümeti IMF anlaşmasından önce devalüasyon yaptı. Dolar 19 TL'den 25 TL'ye yükseldi. Artış yüzde 32 oranında.
Ecevit hükümeti 1979 yılında doları 47 TL'ye çıkardı.
Süleyman Demirel hükümeti döneminde Turgut Özal 24 Ocak kararları ile doları 47.10 TL'den 71.70 TL'ye yükseltti. Artış yüzde 51.5 oranında.
Buraya kadarki devalüasyonlar hükümet karar ve emri ile yapılan değer ayarlamaları.
DOLAR 3.75'E GİDEBİLİR
2003 yılından 2010 yılına kadarki dönemde 1.50 TL etrafında dolaşan dolar fiyatı 2011 yılında 1.90 TL, 2013 yılında 2.13 TL, 2014 yılında 2.31 TL olduktan sonra, bu yıl birden tırmanışa geçti. Şimdi önemli olan bu tırmanışın nerede duracağı. Geçmiş devalüasyonlara bakıyoruz. Dolar kıpırdadı mı yüzde 60 veya yüzde 150 dolayında artış gösteriyor. Bu defa devalüasyon başlangıcı olarak eğer uzun yıllar devam eden 1.50 TL'lik ortalama dolar fiyatını esas alınırsa, dolar fiyatı 3.75 TL'ye kadar gidebilir. Hesap yapılırken başlangıç fiyatı 1.50 TL'nin üzerine çıkarılır ise, fiyat artış sınırı daha da yükselir. Özetle, dolar fiyatının artışı ekonomi için önemli bir gelişmedir. Ayşe Hanım Teyzemi perişan eden ve edecek olan, 2000 yılından bu yana yaşanmamış "büyük bir devalüasyon" hareketidir. Büyük devalüasyonlar ekonomiyi sarsar, dengeleri bozar.
TÜRK LİRASI NE KADAR ERİDİ?
Devalüasyon (değer kaybı) Türk Lirası'nın yabancı bir para birimi karşısında (örneğin ABD doları karşısında) değer kaybetmesidir. Dolar fiyatının artmasıdır.
100 TL'ye 71 dolar alınabilirken, 100 TL'ye 33 dolar alınır hale gelmesidir.
Dolar 1.40 TL'dan 3.00 TL'ya çıkınca; TL, yüzde 53 değer kaybetmiştir. Devalüasyon oranı yüzde 53'tür.
İşte Ayşe Hanım Teyzemi ilgilendiren oran budur. Ayşe Hanım Teyzemin TL'si (dolara karşı satın alma gücü) iki yılda yüzde 53 erimiş, yok olmuştur. Vatandaşın ve iş adamının kafasını karıştıran budur. (Kaynak:Milliyet)
Son Dakika › Ekonomi › Türkiye'de Dolar 2.83'den 9.02 Liraya Fırlamıştı. Tarih Tekerrür mü Ediyor? - Son Dakika
Dünyanın en büyük kripto para borsalarından biri olan FTX’in kurucusu Sam Bankman-Fried, iflas eden firmasının müşterilerini ve yatırımcılarını dolandırmaktan 25 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Bankman-Fried, yatırımcılara ve borç verenlere yalan söylemekten ve milyarlarca dolarlık kripto para çalmaktan suçlu bulunmuştu. Mahkemede konuşan Bankman-Fried, yatırımcılardan ve çalışanlardan özür diledi.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), 6 Şubat 2023'te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin etkilerinin devam etmesi nedeniyle bölgede faaliyet gösteren 4 elektrik dağıtım şirketinin avans ödemelerinin fatura son ödeme tarihine kadar ertelenmesine karar verdi. EPDK'nın kararı Resmi Gazete'de yayımlandı.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), 19 bankayla emeklilere ödenecek promosyonların tutarını belirleyen yeni bir protokol imzaladı. Protokolle promosyonlar 8-12 bin lira arasında değişecek. Emekli aylığı alanlara 8-12 bin lira, ölüm aylığı alanlara ise 5 bin lira promosyon ödeneceği açıklandı. Bankaların kendi uygulamaları doğrultusunda promosyon miktarlarını artırabileceği belirtildi.
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Bilim Eğitim Vakfı tarafından yürütülen AB destekli proje kapsamında, gençlerin dijital sektörlerde istihdamının arttırılması hedefleniyor. Projenin açılışı Diyarbakır Gastro İnovasyon Merkezi'nde gerçekleştirildi. DTSO Başkanı Mehmet Kaya, gençlerin ve kadınların işgücüne katılımının düşük olmasının önemli bir sorun olduğunu belirterek, projenin bu soruna çözüm üretmeyi hedeflediğini ifade etti. Proje kapsamında gençlere eğitimler ve işletmelerle eşleştirme çalışmaları yapılacak.
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi Valisi Erkin Tuniyaz ile bir araya geldi. Görüşmede, Özbekistan ile Çin arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi ve işbirliğinin daha da genişletilmesi konuları ele alındı. Taraflar, karşılıklı menfaatlere dayalı işbirliğinin geliştirilmesi, ortak projelerin hayata geçirilmesi ve kültür/turizm alanlarında ilişkilerin geliştirilmesi konularında görüş alışverişinde bulundu.
Xiaomi, 2023 yılında 271 milyar RMB gelir elde ederek tarihinin en yüksek ikinci karlılık seviyesine ulaştı. Şirket, akıllı ekosistemini genişletirken akıllı telefon satışlarında da büyük başarı elde etti. Ayrıca internet hizmetleri segmentinde rekor seviyelere ulaşan Xiaomi, araştırma ve geliştirmeye de önemli yatırımlar yaptı.
Fiat, mikro elektrik araç sektörüne yeni bir soluk getirmek için Topolino modelini tanıttı. Aracın başlangıç versiyonu 449 bin 900 TL, Plus donanımı ise 479 bin 900 TL olarak belirlendi. Tamamen elektrikli olan aracın motor gücü 6 kW, maksimum hızı 45 km/h ve sürüş menzili 75 kilometre olarak açıklandı. Fiat Topolino, Türkiye'de Citroen Ami'ye alternatif bir seçenek olarak değerlendiriliyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Uşak'ın Banaz ilçesinde düzenlenen Banaz İlçe Buluşması'na katıldı. Bayraktar, Türkiye'nin ekonomisinin 3 kat büyüdüğünü ve itibarlı bir ülke haline geldiğini vurguladı. Ayrıca, doğal gaz kullanımının artması ve yapılan çalışmalarda siyasi istikrarın önemine değindi. Bayraktar, yerel seçimde AK Parti Banaz Belediye Başkan adayı Mehmet Cevizci'ye destek istedi.
Jeoloji Mühendisi Fahri Çelik, yaptığı araştırmalar sonucunda Türkiye'de 2 sene içinde günlük 1 milyon varil petrol üretimine ulaşılacağını iddia etti. Çelik, Türkiye'nin petrol ve doğalgaz çıkarılmamasının en büyük sorun olduğunu belirtti ve ülkenin zengin yer altı kaynaklarının kullanılmasıyla Türk parasının değer kazanacağını söyledi.
Yorumlar (42)