Türkiye'de en ucuz arsa bedeli Kayseri Serbest Bölgesi'nde

İhracata yönelik destek ve teşviklerin giderek arttığı, günümüzde serbest bölgeler de sahip oldukları birçok avantajları ile artık daha önemli.Tamamen üretime dayalı üstelik ülke geneli ile kıyaslandığında arsa bedeli en düşük ama arsa alanı en geniş serbest bölgesi Kayseri'de. Kayseri'nin konumunu da göz önünde bulundurduğumuzda Kayseri ihracat için bulunmaz bir üs olmaya aday.

Kayseri Serbest Bölge Genel Müdürü Mustafa Leba, Kent Başkan dergisinden Okan Geçgel'in sorularını yanıtladı. Leba, kendisiyle yapılan söyleşide serbest bölge ve ihracatın doğrudan ilişkisine ve Kayseri Serbest Bölgesi'ni cazip hale getiren olanaklara ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Serbest bölgeler hakkında genel bilgi verir misiniz?

Dünya üzerindeki 120 ülkede 2.000'den fazla serbest bölge bulunmaktadır. Tahmini olarak bu serbest bölgeler dünya ticaretinin %15'ini gerçekleştirmektedir.

Örneğin Dubai'deki Jebel Ali Serbest Bölgesi dünyanın en büyük kargo taşımacılığının yapıldığı bir havaalanına sahiptir. Serbest bölgelerden kazanılan başarıların ardından Dubai'de kümeleşme stratejisi çerçevesinde internet, medya, otomotiv, metal gibi alanlarda ihtisaslaşmış serbest bölgeler kurulmuştur. Dünyanın birçok yerinde ülkeler kendi stratejik hedeflerine göre yatırımcıya farklı vergisel avantajlar sağlamaktadır.

Genel olarak serbest bölgelerin kuruluş amaçları nelerdir?

Ülkelerin konumuna ve gelişmişlik durumuna göre bazı farklılıklar göstermesiyle birlikte Serbest Bölgelerin ortak amaçları;

İthalatı ucuzlatmak ve kolaylaştırmak,

Dış ticaret ve yatırımlarla ilgili bürokrasiyi azaltmak,

Yükleme, boşaltma, taşıma, kiralama, depolama, banka ve sigortacılık gibi çeşitli konularda hizmet gelirlerini çeşitlendirerek arttırmak,

Üretim maliyetlerini düşürerek dış pazarlarda avantajlı hale gelmek,

Daha çok yabancı sermaye yatırımı Know-How ve teknoloji transferini sağlamak,

Yerli yatırımcıların yurt dışına yapacakları yatırımları ikame etmek,

İthal edilen malların bir kısmını Serbest Bölgelerden iç pazara dönük olarak üreterek ithal ikamesini sağlamak, bu malların üretimini öğrenmek, bu sanayilere ara malı üreterek daha da ihtisaslaşmak,

Bankacılık Kambiyo Rejimi ve benzeri konularda alınan kararların, ülke genelinde uygulanmadan önce denenmesine imkan tanımak,

Serbest Bölgeleri kullanan ve bu bölgelerde yatırım yapan yabancı yatırımcılar aracılığıyla yeni ilişkiler kurarak, giderek dış dünya ile daha da bütünleşmek suretiyle, ev sahibi ülkenin istihdam ve refahını sağlamaktadır.

Bu kadar avantajlar arasında Kayseri Serbest Bölgesi'ni diğer bölgelerden ayıran avantajlar nelerdir?

Kayseri ve çevre illerin dış ticaretine katkı sağlanması, bölgede sağlanan teşvik ve avantajlar ile üretim maliyetlerinin düşürülmesi, firmalara rekabet üstünlüğü kazandırılması, bunların yanında, yoğun sanayileşme sonucu yörenin hızla artan dış ticaret potansiyeli sayesinde Kayseri Serbest Bölge olarak seçilmiştir.

Kayseri Serbest Bölgesi'nin öne çıkan en önemli özelliği düşük fiyata arsa sahibi olma imkanı sunması ve elbette Kayseri'nin konumu. Başka herhangi bir serbest bölgede metrekare fiyatları 300-500 dolar iken Kayseri'de 17 dolar. Üstelik 7 milyon metrekare alana sahibiz.

Kayseri Serbest Bölgesi'nin sahip olduğu avantajları detaylandıracak olursak;

Stratejik lokasyon artısı (Dünya üzerinde Asya ve Avrupa'yı bağlayan köprü niteliğindeki ülkemizin ortasında yer alan Kayserimiz, milatlar öncesinden ticaret durağı olarak birçok kervana, İpekyolu güzergâhına, ticaret akımına ev sayılığı yaparak ne kadar önemli bir konuma sahip olduğunu göstermiştir.

Arazinin mülkiyeti özel sektöre ait olan Kayseri'de arazi ve işyerlerinin satılması da mümkün. (Satın alınabilen ve satılabilen mülkiyet hakkı)

İç Anadolu'nun kıtalara açılan kapısı, Rusya, Türkî Cumhuriyetler, Orta Doğu ülkeleri, Akdeniz ve Kuzey Afrika pazarlarına olan yakınlığı sebebiyle merkez konumundadır.

Ucuz maliyetli arsa temini söz konusudur. Arsa fiyatları emsallerine göre çok düşük fiyatlar ile satılmaktadır. Arsa satış sırasında yatırımcı firmanın talep ettiği m² oranında arsa bedellerine vade uygulanarak ilk yatırım esnasında firmalara destek olunup, yatırımcılarımıza kolaylık sağlanmaktadır.

Diğer serbest bölgelerde uygulanan birçok hizmet bedelleri Kayseri serbest bölgemizde uygulanmamakla birlikte bölge kullanıcılarımıza bu yönüyle de bir ayrıcalık sağlamaktadır.

Haberleşme ve ulaşım altyapısı eksiksizdir.

Yurt dışından bölgeye getirilen mallar için gümrük vergisi alınmamaktadır.

Bölgemiz her türlü hammadde kaynağına yakın konumdadır.

Kayseri 1. Organize Sanayi Bölgesi ile sınır komşusu konumundadır.

Serbest Bölgemiz Hava meydanına 14 km, D.D.Y. Yükleme Boşaltma rampasına 900 m, Uluslararası karayoluna 700 m ve Mersin limanına 330 km uzaklıkta bulunmasından dolayı her türlü yatırım için uygun bir arazi üzerindedir.

Türkiye'nin en geniş serbest bölge alanına sahip olan Türkiye'nin en büyük serbest bölgesidir.

Türkiye'deki en yoğun üretim ağırlıklı bölgedir.

KAY-SER AŞ. Yönetim Kurulu Türkiye'de hiçbir bölgenin yerli otomotiv için vermediği desteği vermektedir.

Kayseri sahip olduğu üç üniversite ve Teknoparkı ile yatırımcıya her an kalifiye eleman desteği vermeye hazırdır.

Yan sanayi ağı çok gelişmiştir.

Kayseri Serbest Bölgesi'nde yatırımcı firmaların faaliyet konuları nelerdir?

Kayseri Serbest Bölgesinin üretim konusundaki lokomotifini Alüminyum İletken Tel, Data Kablosu, Boru (Alt Yapı Borusu, Çelik Boru), Ofis Mobilyaları, Yatak Baza, Hastane Yatakları, Tekstil (İplik Denim Kumaş, Ev Tekstili Konfeksiyon), Oto Yedek Parça (Metal), Beyaz Eşya (Buzdolabı, Ocak, Fırın, Isıtıcı, Soğutucu), Araç LPG Tankları, Raylı Sistem Vagonları ve Demir Yolu Parçaları (Tekerlek ve Buji) oluşturmaktadır.

Serbest bölgenin avantajları nelerdir?

Serbest Bölgenin sağladığı avantajlar çok kapsamlı ve tek tek üzerinden geçilerek ayrıntılandırılması gereken konulardır. Avantajları sıralamak gerekirse;

1. Üretici Kullanıcılar için Vergi Avantajlarından Yararlanma İmkânı

Üretim konulu Faaliyet Ruhsatı kapsamında faaliyet gösteren Serbest Bölge kullanıcılarının imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları, Avrupa Birliği üyeliğinin gerçekleşeceği yılın vergileme dönemi sonuna kadar Gelir veya Kurumlar Vergisinden istisnadır.

Serbest Bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az % 85'ini yurtdışına ihraç eden kullanıcıların istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler gelir vergisinden müstesnadır. Bu oran Bakanlar Kurulu tarafından yüzde 50'ye kadar indirilebilir.

Üretim faaliyetinde bulunan Serbest Bölge kullanıcılarının, Serbest Bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili olarak yapılan işlemleri ve düzenlenen kağıtları damga vergisi ve harçlardan müstesnadır.

Üretim faaliyeti dışındaki konularda 06/02/2004 tarihinden önce Ruhsat almış olan kullanıcıların Gelir veya Kurumlar Vergisi Muafiyeti, Faaliyet Ruhsatı süresi sonuna kadar devam edecektir. 06/02/2004 tarihinden itibaren diğer konularda düzenlenen Faaliyet Ruhsatları kapsamında vergi muafiyeti bulunmamaktadır.

2. Orta ve Uzun Vadede Geleceği Planlayabilme İmkanı

Hazır işyeri kiralayan kiracı-kullanıcı firmalar için 15 yıl,

Hazır işyeri kiralayan üretici-kiracı-kullanıcı firmalar için 20 yıl,

Kendi işyerini inşa eden yatırımcı-kullanıcı firmalar için 30 yıl,

Kendi işyerini inşa eden üretici-yatırımcı-kullanıcı firmalar için 45 yıl, süreli faaliyet ruhsatı düzenlenmektedir.

Diğer taraftan, yatırımcı kullanıcılara Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan arazi, arsa ve binalar kiralanabilir veya bunlar üzerinde 49 yıla kadar irtifak hakkı tesis edilebilir.

3. Kar Transferi İmkanı

Serbest Bölge faaliyetlerinden elde edilen kazanç ve gelirler, hiçbir izne tabi olmaksızın yurt dışına veya Türkiye'ye serbestçe transfer edilebilmektedir.

4. Ticaret Kolaylığı İmkanı

Serbest Bölgeler ile Türkiye'nin diğer yerleri arasında yapılan ticarette Dış Ticaret Rejimi hükümleri uygulanır.Başka bir deyişle, Türkiye'den Serbest Bölgeye satılan mallar ihracat rejimine, Serbest Bölgeden Türkiye'ye satılan mallar ise İthalat Rejimine tabi olup, Serbest Bölge kullanıcıları Türkiye'den ihraç fiyatına (KDV'siz) mal ve hizmet satın alabilirler. Diğer taraftan, Serbest Bölge ile diğer ülkeler ve diğer serbest bölgeler arasında Dış Ticaret Rejimi Hükümleri uygulanmaz.

Ayrıca, bölgelerde sarf malzemelerinin en kısa sürede teminini sağlayabilmek amacıyla bedeli 5000 ABD Doları veya karşılığı Yeni Türk Lirasını geçmeyen Türkiye mahreçli mallar, isteğe bağlı olarak ihracat işlemine tabi tutulmayabilir.

5. Gümrük Vergisi Prosedüründen Arındırılmış Ticari Faaliyet İmkanı

Serbest Bölgeye getirilen Türkiye veya AB menşeli ya da buralarda serbest dolaşımda bulunan malların, serbest dolaşımda bulunma statüsü değişmediğinden, Türkiye'ye veya AB üyesi ülkelere girişinde gümrük vergisi ödenmez. Ayrıca üçüncü ülke menşeli malların Serbest Bölgeye girişinde ve bu malların Türkiye veya AB üyesi ülkeler dışındaki üçüncü ülkelere gönderilmesi halinde de gümrük vergisi ödenmez. Ancak Serbest Bölgeden Türkiye'ye veya AB üyesi ülkelere gönderilen serbest dolaşım durumunda olmayan üçüncü ülke menşeli mallar için Ortak Gümrük Tarifesi'nde belirtilen oran üzerinden gümrük vergisi ödenir.

6. AB ve Gümrük Birliği Kriterlerinin Gerektirdiği Serbest Dolaşım Belgelerinin Temini İmkanı

Serbest bölgeler, "Türkiye-AB Gümrük Birliği"nin parçası sayıldığından, bölgelerden Türkiye veya AB menşeli ürünler ile Türkiye'de serbest dolaşım durumunda bulunan ürünlerin A.TR Belgesi düzenlenerek AB'ye gönderilmesi mümkündür. Üçüncü ülke menşeli ürünler ise Ortak Gümrük Tarifesi'nde belirtilen oran üzerinden Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğüne Gümrük Vergisi ödenerek serbest dolaşıma geçirildikten sonra A.TR Belgesi düzenlenerek AB'ye gönderilebilir.

7. Eşitlik Prensibi

Serbest Bölgede sağlanan teşvik ve avantajlardan yerli ve yabancı bütün firmalar eşit olarak yararlanır. İşleticiler ve kullanıcılar, yatırım ve üretim safhalarında Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek vergi dışı teşviklerden de yararlandırılabilir.

8. Zaman Kısıtlaması Bulunmaması

Mallar Serbest Bölgede süre sınırlaması olmaksızın kalabilir.

9. Pazar İhtiyaçlarına ve Şartlarına Göre Serbestçe Belirlenecek Ticari Faaliyet İmkanı

Gümrük ve Kambiyo Mükellefiyetlerine dair mevzuat hükümleri ile üretici işletmelerin talepleri hariç olmak üzere, fiyat, kalite ve standartlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına verilen yetkiler Serbest Bölgelerde uygulanmaz.

10. Gerçekçi Bir Enflasyon Muhasebesi İmkanı

Serbest Bölgelerdeki faaliyetlerle ilgili her türlü ödeme dövizle yapılır.

11. Yerli ve Yabancı Tüm Pazarlara Erişim İmkanı

Serbest Bölgelerden Türkiye'ye yönelik mal satışına ve Serbest Bölge ile diğer ülkeler arasında yapılacak ticarete kısıtlama getirilmemiştir. Serbest Bölgelerden yurt içine mal satışına, tüketim malları ve riskli mallar dışında, herhangi bir kısıtlama getirilmemiştir.

12. Azaltılmış Bürokratik Prosedür ve Dinamik İşletme Yönetimi

Başvuru ve faaliyet süresince her türlü bürokrasi en aza indirilmiştir. Serbest Bölgeler özel sektör şirketlerince işletilmektedir.

13. Stratejik Avantaj

Serbest Bölgelerimiz, AB ve Orta Doğu pazarlarının yakınında, Akdeniz, Ege ve Karadeniz'deki büyük limanlara, uluslararası havaalanlarına, karayolu ağlarına, kültür, turizm ve eğlence merkezlerine yakın yerlerde kurulmuştur.

14. Her Türlü Ticari ve Sınai Faaliyete Uygun ve Ucuz Altyapı İmkânı

Serbest Bölgelerin altyapısı gelişmiş ülkelerdeki benzerleri ile aynı standarttadır.

15. Tedarik Zinciri İmkânlarından Yararlanma Kolaylığı

Serbest bölgeler özellikle ihracata dönük üretim yapan firmalara, ara malı ve hammadde temininde, dünya fiyatları ve şartları ile kesintisiz tedarik imkânları sunmaktadır.