Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması

İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) " Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2013 yılı araştırması sonuçlarına göre Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ) 2013'de 39 milyar 729 milyon 407 bin 44 liralık net üretimden satışla birinci olurken, TÜPRAŞ'ı 9 milyar 714 milyon 212 bin 513 liralık net üretimden satışla Ford Otomotiv  Sanayi AŞ izledi.

İSO'nun "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2013 yılı araştırması sonuçları düzenlenen toplantı ile açıklandı. Araştırma sonuçlarına göre, 2013 yılında 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun üretimden satışları, 2012 yılına göre yüzde 8,3'lik bir artışla 353 milyar 699 milyon liradan 383 milyar 36 milyon liraya çıktı. Ekonominin yüzde 4 oranında büyüdüğü bir yılda yaşanan bu büyüme rakamı "başarı" olarak değerlendirildi.

Net üretimden satışlar baz alınarak inceleme yapıldığında TÜPRAŞ, 2013'de 39 milyar 729 milyon 407 bin 44 liralık net üretimden satışla birinci olurken, TÜPRAŞ'ı 9 milyar 714 milyon 212 bin 513 liralık net üretimden satışla Ford Otomotiv  Sanayi AŞ izledi.

2012 yılında beşinci sırada bulunan Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) 2013 yılı sıralamasında üçüncü sıraya yükseldi. İlk 10 kuruluş arasına girebilen tek kamu kuruluşu olan EÜAŞ'ın üretimden satışları 9 milyar 263 milyon 860 bin lira olarak gerçekleşti.

Dördüncü sırada yine bir otomotiv şirketi olan Oyak-Renault yer aldı. 2012 yılına göre bir sıra gerileyen Oyak-Renault'un üretimden satışları 8 milyar 646 milyon 831 bin lira oldu. Son yıllarda beyaz eşya alanında gösterdiği başarıyla ilk 10'da yer alan Arçelik, 7 milyar 790 milyon 736 bin liralık üretimden satışlarıyla 2013'ün en büyük beşinci şirketi oldu.

Bir başka otomotiv şirketi TOFAŞ 5 milyar 818 milyon 911 bin lira ile altıncı sırada yer aldı. İlk 10 sıralamasında 2012 yılına göre iki basamak birden yükselen İçdaş Çelik, 5 milyar 640 milyon 702 bin liralık üretimden satışlarıyla yedinciliğe çıktı.

2012 yılındaki yerini koruyan Ereğli Demir Çelik 5 milyar 265 milyon 424 bin liralık üretimden satışıyla 2013 yılında sekizinci sırada yer aldı. Bir başka demir çelik şirketi, İskenderun Demir Çelik de 5 milyar 170 milyon 580 bin liralık üretimden satışıyla bir önceki yıla göre 2 basamak gerileyerek dokuzuncu oldu.

Bu grubun 2012'de 10. sırasında bulunan Aygaz, 2013 araştırmasında da yerini korudu. Aygaz'ın üretimden satışları 5 milyar 26 milyon 95 lira oldu.

Karlılıkta kamu kuruluşları önde

Araştırmaya göre, üretimden satışlarda ilk 10'da yer alan firmalar değişmezken, karlılığa gelindiğinde daha farklı bir tabloyla karşılaşılıyor. 2012'de en karlı 10 sanayi kuruluşu içerisinde, kamu sektöründe faaliyet gösteren iki kuruluş yer alırken, 2013'te bu sayı 3'e çıkmış durumda. Bu sıralamada asıl dikkati çeken ise kar şampiyonu şirketler arasında imalat sanayi şirketlerinin azlığı. İsmini açıklamayan bir şirket dışındaki 9 şirketten sadece üçü, Mercedes-Benz Türk, Philip Morris ve Soda Sanayii imalat sanayiyi temsil ediyor. Diğerleri enerji ve madenciliği temsil ediyor.

2013 yılında enerji kaynaklı iki sanayi şirketi kamu kuruluşu karlılıkta ilk iki sırada yer aldı. 2012 yılında en karlı firmalar arasında 12. sırada bulunan Elektrik Üretim AŞ, 2013'te 2 milyar 569 milyon 102 bin liralık karıyla birinci, 2012'nin en karlı şirketi olan Türkiye Petrolleri, 1 milyar 634 milyon 199 bin liralık karıyla, 2013 yılında ikinci oldu. Sıralamada üçüncü şirket ise isminin açıklanmasını istemedi.

Karlılıkta dördüncü sırada 842 milyon liralık karla Eti Maden İşletmeleri, beşinci sırada 805 milyon liralık karıyla Mercedes-Benz Türk bulunuyor. 761 milyon liralık karla altıncı sırayı alan Philsa Philip Morris'i yedi ve sekizinci sırada iki maden şirketi takip ediyor. Bu firmalar sırasıyla 669 milyon lira ve 543 milyon liralık karlarıyla Tüprag Metal ve Koza Altın.

Dokuzuncu sırada kimya sektöründe faaliyet gösteren Soda Sanayii AŞ'nin 523 milyon lira kar ile önceki yıla göre büyük bir çıkış yaptığı görülüyor. Bir diğer madencilik firması olan Eti Bakır ise 442 milyon liralık karıyla 2013 sıralamasında onuncu sırada yer aldı.

TÜPRAŞ ihracatta da lider

Türkiye'nin en büyük şirketi TÜPRAŞ, üretimden satışlardaki liderliğini ihracatta da koruyor. Toplam 4 milyar 118 milyon dolarlık ihracatıyla listenin zirvesinde yer alıyor. Ardından gelen diğer iki şirket de sırasıyla 3 milyar 696 milyon dolar ve 3 milyar 523 milyon dolarlık ihracat tutarlarıyla Ford Otomotiv ve Oyak-Renault oldu.

TOFAŞ bu klasmanın dördüncüsü ve onu 2012 yılına göre bir sıra gerileyen Arçelik izliyor. 2012 yılının onuncusu olan Toyota Otomotiv, 2013'te altıncılığa yükseldi. Vestel Elektronik 2013 yılında bir sıra gerileyerek yedinci sırada yer aldı. OMV Petrol Ofisi listede sekizinci sıradaki yerini korurken, onu İçdaş takip etti. Bosch ise 2012 yılında on birinci sıradayken bir basamak yükselerek en büyük 10 ihracatçı sıralamasına onuncu sıradan girmeyi başardı.

En büyük 100 sanayi kuruluşu

İSO'nun "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2013 yılı araştırmasında ilk 100 sıralaması ve önceki araştırmadaki yerleri şu şekilde:

2013 Sıra No 2012 Sıra No Kuruluşlar Üretimden

Satışlar (Net)

(TL) 1 1 TÜPRAŞ-Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. 39.729.407.044 2 2 Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. 9.714.212.513 3 5 EÜAŞ Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü 9.263.860.001 4 3 Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. 8.646.831.598 5 4 Arçelik A.Ş. 7.790.736.897 6 6 TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. 5.818.911.878 7 9 İçdaş Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım Sanayi A.Ş. 5.640.701.549 8 8 Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. 5.265.424.361 9 7 İskenderun Demir ve Çelik A.Ş. 5.170.580.044 10 10 Aygaz A.Ş. 5.026.095.220 11 12 Çolakoğlu Metalurji A.Ş. 4.504.671.148 12 29 Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.Ş. 4.203.818.225 13 11 PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. 3.862.135.599 14 13 Mercedes-Benz Türk A.Ş. 3.512.714.226 15 14 Vestel Elektronik San. ve Tic. A.Ş. 3.501.412.952 16 17 Unilever San. ve Tic. T.A.Ş. 2.983.755.234 17 22 Tosçelik Profil ve Sac Endüstrisi A.Ş. 2.966.511.509 18 16 Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. 2.746.661.573 19 23 Er-Bakır Elektrolitik Bakır Mamülleri A.Ş. 2.403.830.933 20 21 Milangaz LPG Dağıtım Tic. ve San. A.Ş. 2.390.595.958 21 25 Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı 2.358.965.819 22 20 İpragaz A.Ş. 2.357.598.000 23 24 Kroman Çelik Sanayii A.Ş. 2.291.359.030 24 26 Sarkuysan Elektrolitik Bakır San. ve Tic. A.Ş. 2.267.423.163 25 37 Hyundai Assan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. 2.266.584.895 26 15 Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu 2.212.592.358 27 30 Vestel Beyaz Eşya San. ve Tic. A.Ş. 2.038.213.585 28 28 Borçelik Çelik San. Tic. A.Ş. 1.962.733.084 29 - - - 30 39 Bosch San. ve Tic. A.Ş. 1.927.316.697 31 33 Coca-Cola İçecek A.Ş. 1.903.033.713 32 73 Eti Gıda San. ve Tic. A.Ş. 1.854.392.895 33 43 Ak Gıda San. ve Tic. A.Ş. 1.837.840.136 34 32 Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş. 1.835.659.651 35 46 Aselsan Elektronik San. ve Tic. A.Ş. 1.833.875.752 36 31 Philsa Philip Morris Sabancı Sigara ve Tütüncülük San. ve Tic. A.Ş. 1.826.825.872 37 34 KARDEMİR Karabük Demir Çelik San. ve Tic. A.Ş. 1.792.772.890 38 36 AKSA Akrilik Kimya Sanayii A.Ş. 1.782.893.094 39 44 Konya Şeker San. ve Tic. A.Ş. 1.781.169.269 40 27 Diler Demir Çelik Endüstri ve Ticaret A.Ş. 1.706.694.195 41 38 İzmir Demir Çelik Sanayi A.Ş. 1.629.299.849 42 41 Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü 1.628.735.733 43 45 Yıldız Entegre Ağaç San. ve Tic. A.Ş. 1.621.740.410 44 58 Banvit Bandırma Vitaminli Yem Sanayii A.Ş. 1.582.405.302 45 35 Yolbulan Baştuğ Metalurji Sanayi A.Ş. 1.569.453.029 46 42 Kastamonu Entegre Ağaç San. ve Tic. A.Ş. 1.549.612.944 47 87 Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş. 1.535.199.242 48 40 Eren Enerji Elektrik Üretim A.Ş. 1.525.998.064 49 53 Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü 1.510.892.677 50 55 Sanko Tekstil İşletmeleri San. ve Tic. A.Ş. 1.506.235.134 51 56 SÜTAŞ Süt Ürünleri A.Ş. 1.482.822.194 52 60 Abalıoğlu Yem-Soya ve Tekstil Sanayi A.Ş. 1.396.691.739 53 54 Enerjisa Enerji Üretim A.Ş. 1.360.186.107 54 50 BRİSA Bridgestone Sabancı Lastik San. ve Tic. A.Ş. 1.336.904.285 55 57 Oltan Gıda Maddeleri İhr. İth. ve Tic. Ltd. Şti. 1.312.568.614 56 59 Assan Alüminyum San. ve Tic. A.Ş. 1.294.475.954 57 51 Toros Tarım San. ve Tic. A.Ş. 1.252.164.520 58 49 Borusan Mannesmann Boru San. ve Tic. A.Ş. 1.188.809.197 59 47 MMK Metalurji San. Tic. ve Liman İşletmeciliği A.Ş. 1.184.394.016 60 66 Yücel Boru ve Profil Endüstrisi A.Ş. 1.176.753.334 61 75 Akçansa Çimento San. ve Tic. A.Ş. 1.164.214.836 62 63 Hayat Kimya Sanayi A.Ş. 1.157.463.652 63 67 Tüprag Metal Madencilik San. ve Tic. A.Ş. 1.152.515.050 64 52 Yazıcı Demir Çelik Sanayi ve Turizm Ticaret A.Ş. 1.146.686.807 65 65 HES Hacılar Elektrik San. ve Tic. A.Ş. 1.142.948.125 66 74 Sasa Polyester Sanayi A.Ş. 1.141.043.743 67 69 Türk Pirelli Lastikleri A.Ş. 1.136.793.315 68 70 Siemens San. ve Tic. A.Ş. 1.136.649.500 69 78 Delphi Automotive Systems Ltd. Şti. 1.087.432.115 70 48 Kaptan Demir Çelik Endüstrisi ve Ticaret A.Ş. 1.085.246.183 71 62 Aksa Enerji Üretim A.Ş. 1.072.842.369 72 81 Soda Sanayii A.Ş. 1.071.959.226 73 71 Ekinciler Demir ve Çelik Sanayi A.Ş. 1.044.972.695 74 83 TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. 1.016.203.108 75 76 C.P. Standart Gıda San. ve Tic. A.Ş. 1.016.143.192 76 61 Nursan Metalurji Endüstrisi A.Ş. 1.003.097.632 77 77 S.S. Trakya Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği 992.124.239 78 90 Ülker Bisküvi Sanayi A.Ş. 966.017.975 79 86 Keskinoğlu Tavukçuluk ve Damızlık İşletmeleri San. Tic. A.Ş. 944.069.996 80 91 Tezcan Galvanizli Yapı Elemanları San. ve Tic. A.Ş. 942.545.924 81 93 Ülker Çikolata Sanayi A.Ş. 936.569.805 82 72 Koza Altın İşletmeleri A.Ş. 931.771.503 83 64 Ege Çelik Endüstrisi San. ve Tic. A.Ş. 909.299.167 84 68 Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayii A.Ş. 897.490.011 85 94 Gülsan Sentetik Dokuma San. ve Tic. A.Ş. 891.227.728 86 96 Şenpiliç Gıda Sanayi A.Ş. 890.311.048 87 88 Çimsa Çimento San. ve Tic. A.Ş. 884.345.009 88 128 Paşabahçe Cam San. ve Tic. A.Ş. 878.798.569 89 101 BEYPİ Beypazarı Tarımsal Üretim Pazarlama San. ve Tic. A.Ş. 869.182.275 90 79 Goodyear Lastikleri T.A.Ş. 859.517.125 91 110 Küçükbay Yağ ve Deterjan Sanayi A.Ş. 841.913.644 92 184 Karakaş Atlantis Kıymetli Madenler Kuyumculuk Telekomünikasyon San. ve Tic. A.Ş. 836.769.182 93 151 Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. 824.128.265 94 100 Türk Henkel Kimya San. ve Tic. A.Ş. 818.607.008 95 337 Genpower Jeneratör San. ve Tic. A.Ş. 818.260.079 96 104 Pınar Süt Mamülleri Sanayi A.Ş. 808.642.800 97 105 Trakya Cam Sanayii A.Ş. 807.951.976 98 84 Boytaş Mobilya San. ve Tic. A.Ş. 800.145.907 99 85 Besler Gıda ve Kimya San. ve Tic. A.Ş. 793.753.157 100 92 Erpiliç Entegre Tavukçuluk Üretim Pazarlama ve Tic. Ltd. Şti. 791.839.521 - İstanbul