Türkiye'nin turizm gelirlerinde gözü eski dostlarında

Türkiye artan döviz ihtiyacını karşılamak için turizmden umutlu. Ancak Rusya- Ukrayna krizi, enerji ve gıda fiyatlarındaki artış nedeniyle temkinli bir iyimserlik var. Gözler Almanya ve İngiltere gibi eski pazarlarda.Türkiye, uzun süredir beklediği hareketli yaz sezonu için 2022'den umutlu. İki yıldır pandemi etkisiyle beklentilerin uzağında turizm gelirlerinde kalan Türkiye, gelecek aylarda son zamanların en önemli zirvesi kabul edilen 2019'u yakalamayı hedefliyor. Ancak bu hedefin gerçekleşmesi için Türkiye turizminin Rusya-Ukrayna gerginliğinden de en az zararla çıkması lazım.

Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Sururi Çorabatır'a göre Türkiye turizmi olası bir olumsuz tablonun üstesinden gelebilir. Bodrum Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği Başkanı Serdar Karcılıoğlu ise Türkiye'nin 2019 istatistiklerini yakalaması için Rusya ve Ukrayna pazarında bir problem yaşanmaması gerektiğine dikkat çekiyor.

Turizmcilerin genel görüşü ise Türkiye'nin krize doğrudan müdahil olmaması halinde küçük bir kayıptan fazlası yaşanmayabilir şeklinde. Ancak iki ülke arasındaki gerginliğin genele yayılması, Türkiye turizminde ciddi kayıplara sebep olabilir. Turizmcinin en büyük endişesi, geçmişte yaşanan uçak krizinde olduğu gibi Rusya tarafından gelecek olası bir yaptırım. Ancak sektör temsilcileri işlerin şimdilik o boyuta ulaşmayacağını düşünüyor.

Uçak krizi ve ardından pandemi

Peki 2019'da ne olmuştu? Türkiye, Rusya ile 2015'te yaşadığı "uçak krizi" sonrasında en önemli pazarlarından biri olan Rusya'dan uzun süre mahrum kalmıştı. Daha sonra bu krizin aşılması ile turizm büyük bir ivme kazanmış ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2019'da Türkiye, 52 milyon turist ağırlayıp 34 milyar 500 milyon dolarlık turizm geliri elde etmişti.

Pandemi dönemi ile beraber 2020 yılında tüm dünya gibi Türkiye de turizmde olumsuz bir tablo ile karşılaştı. Türkiye, 2020'de yalnızca 15 milyon 800 bin turist ağırladı ve 12 milyar dolar gelir elde etti. 2021 yılında ise 29 milyor 300 bin turist ağırlanırken buradan elde edilen gelir 24 milyar 400 milyon dolar oldu.

Hükümetin gözü de turizm gelirlerinde

Turizm sektörü, Ukrayna krizine rağmen bu yıl 2020 ve 2021'deki düşük performansın aşılacağından emin. Buradaki olumlu tablo sadece turizmcinin radarında değil. Hükümetin de gözü turizm gelirlerinde. Geçtiğimiz haftalarda turizm gelirlerinin cari işlemler üzerindeki olumlu etkisine dikkat çeken Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, "Bu yıl Akdeniz'deki rakiplerimizi geride bırakacağız. Turizmde rekorları kıra kıra yolumuza devam edeceğiz" açıklamasını yaptı. Yani Türkiye, bu yıl turizmden 35 milyar doların üstünde bir gelir bekliyor.

DW Türkçe'ye değerlendirmelerde bulunan sektör temsilcileri de 2019'un altını çiziyor. Ama en fazla vurgulanan nokta, "eski dostlar' olarak nitelendirilen güçlü pazarlar. Türkiye'nin "eski dostlar" olarak nitelendirdiği pazarların başında Almanya, Fransa, Hollanda, İngiltere ve Polonya gibi ülkeler geliyor. Bu yıl bu pazarlardan gelecek turist sayısındaki artışın gelirlere de güçlü bir destek olması bekleniyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre Türkiye'yi 2021 yılında ziyaret eden yabancı turistlerin 4 milyon 700 bini Rusya'dan, 3 milyon 100 bini Almanya'dan, 2 milyonu Ukrayna'dan, 1 milyon 400 bini Bulgaristan'dan ve 1 milyon 100 bini İran'dan gelmişti. Rusya ve Ukrayna'dan gelenler ise toplam turistlerin içerisinde yüzde 27,3'lük bir paya sahip. Bu iki ülkenin 2019'daki toplam payı yüzde 19'du.

Rezarvasyonlar beklentileri artırdı Türkiye'de turizm sektörünün 2020 ve 2021'de çok önemli bir sınav verdiğini söyleyen Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Sururi Çorabatır, erken rezervasyonlar ve satılan ilk tatil paketlerinin bu yıl için beklentiyi yükseltiğini belirtiyor.

İngiltere, Polonya, Çekya, Romanya ve Arnavutluk pazarlarından gelen taleplerin kendilerini mutlu ettiğini belirten Çorabatır, "Ama bizim asıl beklentimiz pandemi döneminde aksamaların yaşandığı ve bizim 'eski dostlar' olarak adlandırdığımız Almanya gibi Avrupa ülkeleri. Şimdilik gidişat o pazarların da eskisi gibi olacağı yönünde. Bu da gelirler için çok önemli" ifadelerini kullanıyor.

"Hepsi gerçekleşmeyebilir"

Bodrum Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği Başkanı Serdar Karcılıoğlu ise daha temkinli. Karcılıoğlu, "Beklenti yüksek olabilir ancak bu rezervasyonların ne kadar gerçeğe dönecek ona bakmak lazım" diyor. Karcılıoğlu, pandemi döneminde yeni uygulamaların başladığına dikkat çekerek şu uyarıda bulunuyor:

"Son aylara ilişkin paylaşılan istatistiklerde pandemi dönemi ile karşılaştırmalar yapılıyor. Oysa biz 2019'a göre karşılaştırma yapmalıyız. Ayrıca pandemi döneminde tur şirketleri insanlara ödemesiz tatiller sattı. Bu ne demek? Siz Türkiye için rezervasyon yapıyorsunuz ve uçağa binene kadar ödeme yapmıyorsunuz. Şimdi bu rezervasyonların ne kadar gerçeğe dönecek onu beklememiz lazım. Hala 2019'un çok gerisindeyiz. Gelir olarak da turist sayısı olarak da."

"Maliyet zam olarak dönecek"

Şu anda İngiltere pazarında önemli bir hareketliliğin yaşandığını anlatan Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) Başkanı Erkan Yağcı da gelirlerde 30 milyar doların üstüne çıkılarak 2019'un yakalanacağı tahmininde bulunuyor.

Özellikle Mayıs ayı ile beraber dış pazarlarda önemli bir hareketin başlayacağını anlatan Yağcı'ya göre turizm sektörünün 2019'dan farklı bir süreç yönetmesi gerekiyor. Artan enerji ve gıda maliyetlerinin işletme giderleri oldukça arttıracağını belirten Yağcı, "Bu sürecin de oldukça dikkatli yönetilmesi gerekiyor. Önemli bir maliyet yükü var. Sürdürülebilir bir süreç olması gerekiyor" diyor.

Enflasyonun getirdiği yükü omuzlarında hissettiklerini söyleyen Bodrum Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği Başkanı Serdar Karcılıoğlu, özellikle son iki aylık enerji faturaları arasındaki farka dikkat çekiyor. Şimdiye kadar 2019'daki fiyatlara yüzde 30 zam yapıldığını anlatan Karcılıoğlu, çok yakın zamanda tüm otellerin fiyatları ikiye katlayacağını bildirdi. Karcılıoğlu'na göre bu artıştan hem yerli hem de yabancı turistler etkilenecek.

"Fiyatı talep şekillendirecek"

Türkiye için turizm gelirlerinde en hassas noktalardan biri de kişi başına yapılan harcama. TÜİK istatistiklerine göre 2014 yılında 828 dolar olan kişi başı turist harcaması 2019'da 666 dolara kadar gerilemişti. Bu 2020'de 762 dolara yükselirken 2021 yılında 834 dolar olarak gerçekleşti. Akdeniz Turistik Otelciler Birliği (AKTOB) Başkanı Erkan Yağcı, talebin güçlü olması halinde bu harcamaların daha da yükselebileceğine değinirken Bodrum Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği Başkanı Serdar Karcılıoğlu hem turist sayısında hem de turizm gelirlerinde gerçek bir iyileşmeyi görmek için gelecek senenin beklenmesi gerektiğini belirtiyor. Türkiye'ye 2019 yılında gelen turistlerin başlıca ülkelere göre dağılımı şöyleydi: Rusya (7 milyon 17 bin kişi), Almanya (5 milyon 27 bin kişi), Bulgaristan (2 milyon 713 bin) İngiltere (2 milyon 562 bin kişi), İran (2 milyon 102 bin), Irak (1 milyon 300 bin) Hollanda (1 milyon 117 bin kişi), Fransa (875 bin kişi).

Emre Eser

(c)