Hindistan'da 60 yaşındaki Milind Ketkar, Covid-19 tedavisi için hastanede geçirdiği yaklaşık bir ayın sonunda kötü günlerin geride kaldığını düşünüyordu.
Yaşadığı apartmanda asansör olmadığı için üçüncü kata kadar birilerinin yardımıyla çıkabildi.
Birkaç günü zayıf, zor nefes alarak geçirdi. Durumu iyiye gitmeyince Mumbai'de tedavi gördüğü PD Hinduja Hastanesi'nde görevli doktor Lancelot Pinto'yu aradı.
Covid-19'u atlattığını düşünen Ketkar, doktorun söylediklerini duyunca şok yaşadı.
Dr. Pinto, Covid-19 nedeniyle akciğerlerinde oluşan iltihabın ven trombozuna neden olduğunu söyledi. Ven trombozu, genelde bacaklarda oluşan kan pıhtılarından kaynaklanıyor.
Dr. Pinto, parçaların ayrılıp vücut içinde hareket ederek akciğerlere kadar ulaşabildiğini ve kan damarlarını tıkayabildiğini anlattı. Zamanında teşhis konamadığında ve tedavi edilmediğinde bu rahatsızlık hayati tehlike oluşturabiliyor.
Sonraki bir ayı evinde kalarak, ilaçlar alarak geçiren Ketkar, "Çok fazla hareket edemiyordum. Bacaklarım sürekli ağrıyordu ve günlük işleri halletmekte zorlanıyordum. Kabus gibiydi" diyor.
Hala ilaç alıyor ama iyileşmeye başladığını söylüyor.
Ketkar, dünyanın dört bir yanında Covid-19 tedavisi sonrası komplikasyonları yaşayan on binlerce kişiden biri.
Tromboz yaygın bir rahatsızlık. Uzmanlara göre ağır koronavirüs hastalarının %30'unda görülüyor.
Bu sorunlar genelde 'uzatmalı Covid' olarak tanımlanıyor.
Covid sonrası bakıma dair farkındalık ve bilinç kritik önemde. Hala koronavirüsün yayılmasını kontrol almakta zorlanan Hindistan'da ise Covid sonrası bakıma henüz yeteri kadar odaklanılamıyor.
Hindistan, dünyada koronavirüs vakasının en çok görüldüğü ikinci ülke. Son haftalarda günlük vaka sayısı ortalama 90 bindi.
ABD'deki Indiana Üniversitesi'nde araştırma görevlisi Dr. Natalie Lambert, Covid-sonrası komplikasyonlara dair uyarıları yapan ilk uzmanlar arasındaydı.
Sosyal medyada binlerce kişiyi inceleyen Dr. Lambert, aşırı yorgunluk, nefessizlik ve hatta saç dökülmesi gibi Covid-sonrası komplikasyonlardan şikayetçi olanların sayısının kaygı verici boyutlara ulaştığını tespit etmişti.
ABD Salgın Hastalıklar Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) de birkaç hafta sonra kendi araştırma sonuçlarını açıkladı. Rapora göre incelenen bu hastaların en az %35'inin Covid öncesi sağlıklarına kavuşamadıkları görüldü.
Covid sonrası komplikasyonlar hastalığı ağır geçirenlerde daha yaygın. Ama Dr. Lambert, hastaneye kaldırılmalarına gerek olmayan çok sayıda Covid hastasının da tamamen iyileşemediğini söyledi.
Ama dünya genelinde uzmanlar, Covid-19'un uzun vadedeki etkilerine ilişkin değerlendirme yapmanın henüz erken olduğu uyarısını yapıyor.
Liverpool Tropik Tıp Enstitüsü'nden Dr. Paul Garner, aylardır Covid-sonrası komplikasyonlardan şikayetçi. Deneyimlerini British Medical Journal adlı tıp dergisine yazdı.
Yaşadığı kronik yorgunluğun kendisini 'aşırı derecede kaygılandırdığını' söyleyen Dr. Garner, "Covid-19'a yakalanmak zaten yeterince şok ediciydi, o zamanlar aylarca bununla uğraşacağımı bilmiyordum" dedi.
Dr. Garner, çalışanların durumu anlayışla karşıladıkları ve işle ilgili kaygılanmasına gerek kalmadığı için 'şanslı' olduğunu söyledi.
Ama, başta işçi sınıfı olmak üzere herkesin böyle bir seçeneği olmadığını ifade eden Dr. Garner "İşe dönmek, sofraya yemek getirmek zorundalar. Birçok kişi yorgunluğu uzun çalışma saatlerine bağladığı için semptomların farkında bile olmayabilir" dedi.
Suresh Kumar da bu durumda olanlardan. Devlet hastanesinde gördüğü tedavi sonrası Covid-19'u atlatan Kumar satış elemanı olarak çalıştığı işine geri döndü.
Ama bacaklarındaki ağrı nedeniyle işine odaklanamıyordu. Ama işini kaybetme tehlikesi olduğundan birkaç gün izin alma gibi bir seçeneği de yoktu.
Çalışmaya devam etti, ta ki uzun bir çalışma günü sonrası yere yığılana kadar. Karısı Kumar'ı yakındaki bir kliniğe götürdü ve klinik çalışanları Kumar'a bazı vitaminler verdi ve dinlenmesi gerektiğini söyledi.
İki gün sonra işe geri döndü. Bacaklarındaki ağrı devam etti, her geçen gün daha zayıf hissetti.
Karısı daha sonra hastaneye götürdü. Doktorlar tromboz olduğunu söyledi ve durumunun hayati tehlike oluşturduğu uyarısında bulundu.
Kumar şaşkınlığını ve sonrasını şöyle anlatıyor:
"Çok şaşırmıştım. Covid-19'u atlattığımı düşünmüştüm. Dört hafta dinlenmem gerekti, işimi kaybettim. Hala zayıf hissediyorum ama neyse ki seyahat etmemi gerektirmeyen başka bir iş buldum."
Kumar'ın yaşadıkları, kayıt dışı istihdamın çok geniş olduğu Hindistan'da yaygın görülen bir durum. Milyonlarca kişi günlük yevmiyeyle çalışıyor. Bu işler genelde ağır fiziksel işçilik gerektiriyor ve dinlenmeye pek fırsat tanımıyor. Bu da özellikle Covid-sonrası komplikasyonlar yaşayanların çalışmasını zorlaştırıyor.
Göğüs hastalıkları uzmanı Dr. Susheel Kumar Bindroo, Mumbai'deki Jaslok Hastanesi'nde tedavi ettiği çoğu hastanın işlerine hemen geri dönmek istediklerini söylüyor.
Ama birçoğunun testleri negatif çıkmasına rağmen, Covid'in neden olduğu akciğer rahatsızlıkları nedeniyle nefes alma zorlukları yaşadıklarını anlatıyor ve "Ayrıca pıhtılaşma tehdidi de sürekli mevcut" diyor.
Dr. Bindroo, şehirlerdeki büyük hastanelerin hastaların tedavi sonrası takiplerini yapmakta daha başarılı olduklarını ama 'daha küçük şehirlerdeki hastaneler için aynı şeyin geçerli olmadığını' söylüyor.
Dr. Bindroo, bilim insanları Covid-19'un uzun vadeli etkilerini anlamaya çalışırken olağanüstü dikkat gösterilmesi gerektiği uyarısını yapıyor.
Uzmanlar da Hindistan'daki sağlık yetkililerinin Covid-sonrası bakıma daha fazla önem göstermeleri gerektiğini ifade ediyor. Koronavirüsü atlatanların sayısı giderek arttıkça sonun da giderek daha yaygınlaşacağı düşünülüyor.
CDC son araştırmasında Covid-19'un 'uzatmalı hastalıklarla' sonuçlanabileceğini söylemişti. Hatta bu sorunların mevcut kronik sağlık sorunları olmayan gençlerde bile görülebileceği uyarısını yaptı: "Bu grupların odağa alındığı etkili kamu sağlığı mesajları verilmesi gerekir."
Delhi, Covid-sonrası komplikasyonların tedavisi için tesisler açan az sayıdaki vilayetten biri.
Dr. Pinto, daha fazla çaba gösterilmesi gerektiğini belirtip "tedavi protokolleriyle ilgili ulusal uzlaşı ve kamuoyunda farkındalık yardımcı olacaktır" diyor.
Dang humması ve sıtmaya yakalananların da iyileşmelerinin daha uzun sürdüğünü ifade eden Dr. Pinto, bu hastalıklara kıyasla farkın, bilim insanları ile doktorların hala Covid-19 ve uzun vadedeki etkileri hakkında her geçen gün yeni bilgiler öğrenmeye devam etmeleri olduğunu söylüyor:
"Dolayısıyla bu sorun daha fazla büyümeden sürekli bu konuya odaklanmak ve bu konuyu tartışmak çok önemli."
Son Dakika › Teknoloji › 'Uzatmalı' koronavirüs: 'Covid-sonrası' komplikasyonlar vakaların en çok görüldüğü ikinci ülke olan... - Son Dakika
MediaTek, yüzde 10 daha güçlü olduğu iddia edilen Dimensity 6300 işlemcisini duyurdu. İki adet 2.4 GHz hızında ARM Cortex-A76 ve altı adet 2.0 GHz hızında ARM Cortex-A55 çekirdeklerinden oluşan işlemci, 108 Megapiksel sensörü ve 16 Megapiksel çözünürlüğünde iki sensörü destekliyor. Ayrıca 5G, Wi-Fi 5, Bluetooth 5.2 ve GPS bağlantıyı destekliyor.
OpenAI tarafından geliştirilen ve Microsoft'a ait Copilot, en popüler yapay zeka sohbet botları arasında yer alıyor. Copilot, GPT-4'ü ücretsiz sunuyor, ücretsiz şekilde internete erişebiliyor, popüler hizmetlere entegre edildi, Copilot ile DALL-E ücretsiz ve Windows 10 üzerinden kullanılabilir.
SDN ekranlarının sevilen serisi Teknoloji Testi'nin bugünkü konuğu popüler şarkıcı Murat Boz oldu. Murat Boz, vivo V30'un tasarımını, kamerasını, pil ömrünü ve diğer özelliklerini beğendiğini söyledi. Ayrıca yapay zeka, sanal gerçeklik ve uzay teknolojileri gibi konulardaki görüşlerini de paylaştı. Videoda aksesuarlar ve yeni teknolojiler hakkında da sohbet edildi.
Tesla, Cybertruck modellerinde yaşanan hızlandırıcı pedalın sıkışma sorunu nedeniyle tüm araçları geri çağırdı. Tasarım hatasının sebep olduğu sorun, şirket tarafından giderilecek ve üretimde değişiklik yapılacak.
Samsung, bu yıl Galaxy Z Flip 6 ve Z Fold 6'yı piyasaya sürecek. Galaxy Z Flip 6'nın Geekbench raporuna göre cihazın 8 GB RAM, Android 14 işletim sistemi ve Snapdragon 8 Gen 3 işlemciye sahip olacağı görülüyor. Galaxy Z Flip 6'nın temmuz veya ağustos ayında duyurulması ve satışa sunulması bekleniyor.
Elektrikli araç piyasasında hem Tesla hem de Türkiye'nin yerli markası Togg'un modelleri, fiyatlandırma stratejileri ile dikkat çekiyor. Her iki markanın da farklı kullanıcı ihtiyaçlarına hitap edebilecek çeşitlilikte elektrikli araçlar sunduğu görülüyor.
Huawei'nin yeni akıllı saati Watch Fit 3'ün ilk görüntüleri yayınlandı. Watch Fit 3, Apple Watch Series 9'a oldukça benzer bir görünüme sahip. Yeni tasarımda ekran biraz daha kare şeklinde tasarlanmış ve sağ üst tarafta yeni bir fiziksel düğme eklenmiş. Huawei Watch Fit 3, daha ekonomik bir alternatif olacak şekilde geliyor ve tahmini olarak 100 euro civarında bir fiyat etiketine sahip olacak. Cihazın özellikleri arasında Bluetooth bağlantısı, bildirim gösterimi, ses dosyalarını saklama ve oynatma, spor aktivitelerini takip etme gibi temel akıllı saat özellikleri bulunuyor. Huawei'nin bu yeni modeli, Apple Watch'a yakın pratik özellikler sunarak uygun fiyatlı akıllı saat arayan kullanıcılar için cazip bir alternatif oluşturuyor.
OnePlus'ın yeni amiral gemisi modeli OnePlus Ace 3 Pro, Snapdragon 8 Gen 3 işlemcisi ve 16 GB RAM belleği ile dikkat çekiyor. Ayrıca 1,5K kavisli ekran, 6000 mAh pil ve 100W hızlı şarj desteği gibi özelliklere sahip olan cihaz, rakiplerine aman vermeyecek.
Geçen yıl tanıtılan Alfa Romeo Milano, hükümetin talebi üzerine isim değişikliğine giderek Junior adını aldı. İtalyan otomobil üreticisi Alfa Romeo, Milano'nun Polonya'da üretiliyor olması sebebiyle hükümetin eleştirilerine maruz kalmıştı. Ticaret ve Made in Italy Bakanı ise bu eleştirileri doğrulayarak isim değişikliğinin yasalara aykırı olduğunu belirtti. Şirket ise Milano isminin tüm yasal gerekliliklere uyduğunu savunsa da uzlaşmaya giderek Junior ismini seçti.
Son dönemin en çok konuşulan uygulamalarından Twitch, Türkçe dil desteği kararıyla gündeme geldi. Türk oyunseverleri çileden çıkaran bu kararın sebebi henüz bilinmiyor. Twitch'in Türkçe dil desteği sunmaması büyük tepki çekti. Twitch'in bu kararı, ülkeden istediği finansal getiriyi sağlayamamasından dolayı aldığı iddia ediliyor. Ayrıca Korece, Lehçe ve Rusça dilleri de Twitch'ten kaldırılacak. Oyuncuların bu karara nasıl tepki vereceği merak konusu.
Qualcomm, 24 Nisan'da önemli bir gelişme yaşanacağını duyurdu. Şirketin Snapdragon X Plus işlemcilerini tanıtabileceği tahmin ediliyor. Ayrıca, Snapdragon X Elite işlemcisinden güç alan ilk dizüstü bilgisayarın da tanıtılabileceği söyleniyor.
Netflix, önümüzdeki yıldan itibaren abone sayısını ve elde ettiği geliri açıklamayacağını duyurdu. Şirket, abone sayısının gelecek potansiyelini gösterme konusunda eskisi kadar önemli olmadığını belirtti. Finansal raporlarını sadece abone sayısında önemli başarılara ulaştığında yayımlayacak.
Sizin düşünceleriniz neler ?