Uzayı Neden Karanlık Görürüz?

'Uzayla ilgili merak edilenler' köşesinde Betül Apaydın sordu, Ali Damra Baştanık yanıtladı.

Bu konudan tamamen alakasız olarak başka bir konu hakkında da soru sormak istiyorum. Evren içinde milyarca yıldızı ve gezegeni barındırmasına rağmen evreni neden karanlık görürüz?

Ali Damra Baştanık: I·lk olarak uzayı karanlık görme nedenlerimizin birçok paradoksa sahip oldugˆunu belirtmek isterim. Fakat en mantıklı ve açıklanabilir olanından bahsetmek gerekirse Doppler etkisi diyebiliriz.

Öncelikle görme kavramının ne oldugˆundan bahsedeyim; Görme kavramını, çevremizdeki nesnelerin yüzeyinden farklı s¸iddet, renk ve biçimlerde ıs¸ık yansımasıyla, gözdeki duyu hücrelerinin uyarılması sonucu beynimizdeki görme merkezine sinyal olarak gönderilmesi ve beynimizin bu sinyalleri yorumlaması olarak açıklayabiliriz. Uzaydaki bildigˆimiz ıs¸ık kaynakları ise Günes¸ gibi yıldızlardır.

Yıldızlardan çıkan ıs¸ık kaynakları uzay bos¸lugˆunda yansıma yapamadıkları için gözle görünür olarak beynimiz bir yorum yapamaz. Görünür ıs¸ık harici uzayda bir çok gözle görülemeyen ıs¸ınlar mevcuttur, örnegˆin Gamma ıs¸ınları, X ıs¸ınları, Kızılötesi Is¸ınlar (I·nfraret), Mor Ötesi Is¸ınlar (Ultraviyole) vb. Gözümüz bu ıs¸ınları da algılayamadıgˆı için uzay karanlık ve renksiz olarak görülür. Ayrıca evren genis¸ligˆi sonsuzlugˆa dogˆru oldugˆu için ıs¸ınları dünyamıza ulas¸amayan ıs¸ık kaynaklarda mevcuttur. Evren ile dogˆru orantılı olarak ıs¸ıkların dalga boyu uzamasının da paralel oldugˆu bilinir.

Is¸ın dalga boyu uzamasının sebebinin ıs¸ık kaynagˆı olan yıldızın, evren genis¸lemesi ile birlikte uzaklas¸masından kaynaklandıgˆı söylenir. Biz bu etkiye Doppler etkisi diyoruz.Olası paradoksların tamamını merak ediyorsanız Tübitak Bilim kaynaklarından bunları ögˆrenebilir ve merakınızı giderebilirsiniz.

ALİ DAMRA BAŞTANIK KİMDİR?

25 yaşındaki Baştanık Ankaralıdır.. Türk Hava Kurumu Üniversitesi Uzay Mühendisliği mezunu olan genç astronom, TÜBİTAK'ta 2 dönem staj yaptı. "Alanımda kendimi uydu yazılımı ve uzaktan algılama olarak geliştirerek sosyal ve teknik olarak birçok projede yer aldım" diyen Baştanık, "Bunlardan birkaçına örnek vermem gerekirse; Google Earth Engine üzerinden görüntüleme yazılımıyla uğraşıyorum. Aynı zamanda elektro optik olarak Tübitak bünyesinde teleskop projesinde GIQE hesaplamalarını yaptım" diyor.