Venidik Bienali Türk Pavyonuna Uluslararası Medyadan Büyük Övgü

Venedik Bienali 56. Uluslararası Sanat Sergisi Türkiye Pavyonu'ndaki, günümüzün önemli kavramsal sanatçılarından Sarkis'in Respiro başlıklı yerleştirmesi, Defne Ayas küratörlüğünde İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) koordinasyonunda gerçekleştiriliyor. Açıldığı günden bu yana yoğun ilgi gören Respiro sergisi, dünyanın önde gelen pek çok yayınında geniş yer buldu.

Venedik Bienali 56. Uluslararası Sanat Sergisi Türkiye Pavyonu'ndaki Respiro sergisinden, The Independent, Le Monde, Le Figaro, Les Echos, Frankfurther Allgemeine Zeitung, Süddeutsche Zeitung, La Repubblica, Corriere della Sera, NRC Handelsblad gazeteleri; Art Review, Artdaily, Artribune, The Art Newspaper, Beaux Arts, Canvas, Connaissance des Arts, Frieze, Kunstbeeld, Le Quotidien de l'Art, Wallpaper* dergileri ile BBC, Metropolis ARD/ Arte, ZDF ve Rai II televizyonları gibi önde gelen uluslararası yayınlarda övgüyle söz edildi.

9 Mayıs 2015 tarihli İtalyan La Repubblica gazetesinin Venedik Bienali'ne ilişkin haberinde, Dario Pappalardo imzalı Türkiye Pavyonu yazısında, 36 vitray ile şekillenmiş bir katedrale benzeyen Respiro sergisinden bahsediliyor ve sergideki bütün işleri detaylı bir şekilde anlatılıyor. La Repubblica'nın çok okunan cumartesi sanat sayfasında yer alan haber, kapılarını açtığı ilk gününde bienalle ilgili gazetede yer alan tek haber de oldu.

Almanya'nın önemli gazetelerinden Frankfurter Allgemeine Zeitung yazarı Julia Voss, 8 Mayıs 2015 tarihinde yayımlanan Sarkis ve Defne Ayas ile gerçekleştirdiği röportajda, Türkiye Pavyonu'nu kutsal bir mekana dönüştürdüklerinden bahsediyor. Sarkis ve Defne Ayas ile Respiro üzerine konuşan Voss, Türkiye Pavyonu'nun izleyici üzerinde bir kutsal mekan hissiyatı yarattığını söylüyor. Haberde Sarkis'in şu sözlerine yer veriliyor: "Genelde bienal gibi sergi mekanlarında kendimi rahat hissetmiyorum ve rahatça eserlere bakabildiğim yerler kutsal mekanlar oluyor. Bir insanın sanatın potansiyelini geliştirmesi ve bir mekana ihtiyacı olduğunu anlaması için belirli bir inanca sahip olması gerekmiyor. Bu zor dönemde benim için temelde hep bu düşünce yatıyordu."

Le Monde, 7 Mayıs 2015 tarihinde Sarkis ve Respiro'ya iki tam sayfa ayırdı. Emmanuelle Lequeux imzalı, "Sarkis Venedik'te Türkler ve Ermeniler'i barıştırdı" başlıklı haberde, Sarkis'in bir müzeyi andıran ve objelerin arasındaki hiyerarşiyi yok ettiği stüdyosunda, objelerin her zaman canlılığını koruması ve hiçbir zaman dekorasyona dönüşmemesi için çabaladığından bahsediliyor. Lequeux, Sarkis'in işlerinin geçmişin ve tarihin yaralarını iyileştirmeye yardımcı olan katartik unsurlara sahip olduğundan bahsederken, Respiro'nun farklı görsel dilleri olduğu ve projenin tamamen sevgi temelli olup, negatiflikten her zaman uzak durduğu ve Sarkis'in projeyi kendinin yeniden doğuşu olarak gördüğü sözlerine yer veriyor.

İngiliz Art Review dergisinin Sarkis ile gerçekleştirdiği, 6 Mayıs 2015 tarihinde yayımlanan 'The Venice Questionnaire' başlıklı röportajda, Respiro projesinin detayları anlatılırken, Sarkis'in sergi alanına verdiği önemden bahsediliyor. Haberde, Sarkis'in mekanı tarihini, mimarisini, hafızasını ve içeriğini çok önemli olduğunun altını çizen sözlerine ve Respiro'nun her kültüre, inanışa ve ülkeye açık olduğunu da vurgulayan görüşleri aktarılıyor.

Sarkis'i Paris'teki stüdyosunda ziyaret eden Le Figaro yazarı Valerie Duponchelle, 4 Mayıs 2015 tarihli haberinde stüdyonun uygarlıkları birleştiren kutsal bir mekan olduğunu belirtiyor. Haberde, "Sarkis Respiro ile milletler arası bir bağ kurduğu bu projesiyle, insanlar ve fikirleri arasında, hatta sanat ve vermek istediği mesaj arasında bir bağ arıyor. Kainatın başlangıcına geri dönüp, geçmişin ve günümüzün güncelliğini sahipleniyor. Serginin değişken parçaları her izleyicinin kendi hikayesini okumasını sağlıyor" ifadelerine yer veriliyor.

Karen Wright imzalı, 23 Nisan 2015 tarihli The Independent haberinde, 1938 doğumlu Sarkis'in, sanatla ilk buluşmasının babasının kasap dükkanında olduğu anlatılıyor. Sarkis'in "Babamın et sarmak için kullandığı kağıdın üzerinde Munch'un Çığlık eserinin kopyasını gördüm ve gözümü ondan ayıramadım." sözlerine yer veriliyor. Ayrıca, Sarkis'in bu yılın önemini yansıtacak bir iş çıkarmaya çalıştığı ve izleyici için özel bir mekan yaratmayı amaçladığı aktarılıyor. Wright, Respiro projesinin detaylarını anlattığı haberinde, Sarkis'in dünyasında her şeyin mümkün olabildiğinin de altını çiziyor.

22 Nisan 2015 tarihli Fransız Art Presse dergisinin Jean Hubert-Martin imzalı eleştiri yazısında, Sarkis'in yerleştirmelerinin malzemesi ne olursa olsun, parçaları bir araya getirip, onlara hayat veren şeyin her zaman mekan olduğundan bahsediliyor. Azıcık bir melodram izi bile barındırmayan Respiro projesinin, sadece duygusal bir alegori olduğunun altı çizilen yazıda, bu yerleştirmenin zırhının, sanatçının anılarının ve metaforlarının birleşimi olduğunu söylüyor. "Sarkis'in şiirselliğinin kaynağı, iletişim ağının karmaşık, üstü kapalı ve gizli referanslarla dolu olmasıdır." diyen Hubert-Martin yazısını şu sözlerle tamamlıyor: "Sarkis'in ilhamı, Aya Sofya'nın kubbesinden, gökkuşağına uzanan cennetlerdedir. Türkiye Pavyonu'nun kutsal bir hale gibi Vatikan Pavyonu'nun üst katında yer alması da bir tesadüf olmasa gerek."

Türkiye Pavyonu'ndaki Respiro sergisi, 9 Mayıs-22 Kasım 2015 tarihleri arasında bienalin ana mekanlarından Arsenale'deki Sale d'Armi izlenebilir. Sergi, İKSV koordinasyonunda, Fiat'ın sponsorluğunda, TC Dışişleri Bakanlığı ile TC Kültür ve Turizm Bakanlığı himayesinde gerçekleştiriliyor. SAHA Derneği de prodüksiyon desteği veriyor. Türkiye Pavyonu, İKSV'nin girişimi ve 21 destekçinin katkılarıyla Venedik Bienali'nin iki ana mekanından biri olan Arsenale'de 20 yıllığına kiralanan uzun süreli mekanda yer alıyor. Türkiye Pavyonu'nun uzun süreli mekanı, bu yıl ilk defa sanat bienalinde kullanılıyor. - İstanbul