Yaşlandıkça insanların karakterleri nasıl değişiyor? - Son Dakika
Teknoloji
BBC

Yaşlandıkça insanların karakterleri nasıl değişiyor?

Yaşlandıkça insanların karakterleri nasıl değişiyor?

Bilim insanları, yaşlandıkça insanların kişilik özelliklerinin de değiştiğini ortaya koyuyor.

21.01.2021 07:02  Güncelleme: 11:23
Twitter'da Paylaş Facebook'da Paylaş WhatsApp'da Paylaş

Gazeteci Henry Trewhitt, gözlerini Başkan Ronald Reagan'a kararlıkla dikti ve "Sayın Başkan, birkaç haftadır düşündüğüm bir konuyu gündeme getirmek ve bunu da özellikle ulusal güvenlik açısından yapmak istiyorum" dedi.

Takvimler, 1984 yılının Ekim ayını gösteriyordu. Bir dört yıl daha başkanlık görevini sürdürmek için kampanyasına devam eden Reagan, rakibiyle canlı tartışma programında karşı karşıya gelmişti.

Birkaç hafta önce yapılan bir önceki canlı tartışmada kötü bir performans sergilemişti.

73 yaşında başkanlık için çok yaşlı olduğu kulaktan kulağa fısıldanıyordu.

Reagan, o dönem başkanlık koltuğunda oturan en yalı siyasetçiydi. Bu rekor, önce 74 yaşındaki Donald Trump tarafından, onun rekoru da 77 yaşındaki Joe Biden tarafından kırıldı.

Zor soruya zeki yanıt

Trewhitt, aslında Regan'ın stres altında çalışmaya devam edip edemeyeceğini anlamak istiyordu.

"Hiç de değil, Bay Trehwitt" diye cevapladı, Reagan gülümsemesini geri tutarak:

"Ve yaş meselesini bu kampanyanın gündemine getirmeyeceğimi ve siyasi kazanım adına rakibimin gençliğini ve deneyimsizliğini kullanmayacağımı bilmenizi isterim."

Verdiği bu yanıt, seyircilerden kahkaha ve alkış aldı. Birkaç hafta sonra yapılan seçimlerden de ezici bir galibiyetle çıktı.

Oysa Reagan'ın yaptığı espride sandığından daha çok gerçeklik payı vardı.

Sadece deneyim değil, aynı zamanda "olgun kişilik" faktörü de Başkan'ın yanındaydı.


Yaşlandıkça insanların karakterleri nasıl değişiyor?



Gizemli bir değişim

Yaşlanmanın getirdiği fiziksel dönüşümlere hepimiz aşinayız: Cilt esnekliğini kaybeder, diş etleri çekilir, burun uzar, saçlar tuhaf yerlerde çıkmaya, başka yerlerden ise dökülmeye başlar ve hatta boy da kısalır.

Bilim insanları, yaşlanmanın etkileri üzerine onlarca yıl süren araştırmaların ardından artık daha gizemli başka bir değişikliği daha ortaya çıkardı.

Edinburgh Üniversitesi'nden psikolog René Mõttus, "Bu araştırmadan elde ettiğimiz net sonuçlara göre, hayatımız boyunca aynı insan olmayız" diyor.

Çoğumuz kişiliğimizin hayatımız boyunca nispeten aynı olduğunu düşünmek isteriz. Ancak araştırmalar durumun pek de böyle olmadığını gösteriyor.

Karakter özelliklerimiz sürekli değişiyor ve 70 ile 80'li yaşlara gelindiğinde ise insanlar önemli bir dönüşüm geçirmiş oluyor..

Kişiliklerimizin kademeli olarak değişmesinin bazı olumlu yanları da var.

Daha vicdanlı, daha hoş ve daha az nevrotik olabiliyoruz.

Makyavelist yaklaşımlar, narsisizm ve psikopatiyi içeren ve "Karanlık Üçlü" olarak tanımlanan kişilik özellikleri, azalma eğilime girer ve böylece suç işleme ya da madde bağımlılığı gibi zararlı davranışlara bulaşma riski de azalır.


Yaşlandıkça insanların karakterleri nasıl değişiyor?



Araştırmalar, daha fedakar ve güven duygusu yüksek bireylere dönüştüğümüzü ortaya koyuyor. Yaşla birlikte irade gücünün arttığı ve mizah anlayışının da geliştiği görülüyor.

Ayrıca, ilerleyen yaşlarda insanlar duyguları üzerinde daha fazla kontrol sahib olmaya başlıyor.

Bu araştırmanın sonuçları aslında yaşlıların daha huysuz ve geçimsiz olduğu klişesinin de değişmesi gerektiğine işaret ediyor.

Daha değişken ve uysal kişilikler

Uzmanların yıllardır düşündüğünün aksine, insanların kişilik özelliklerinin çocuklukta ya da 30'lu yaşlarda sabitlenmek yerine, daha akıcı ve şekillenebilir olduğu anlaşılıyor.

Mõttus, "İnsanlar daha iyi ve sosyal olarak daha uyumlu hale geliyor. Yaşamla ilgili beklentileri ile toplumun talepleri arasında giderek daha iyi bir denge kurmaya başlıyor" diyor.

Psikologlar, yaşlandıkça meydana gelen değişim sürecini "kişilik olgunlaşması" olarak adlandırıyor.


Yaşlandıkça insanların karakterleri nasıl değişiyor?



Bu, gençlik dönemlerinde başlayan ve en azından 80'li yaşlara devam eden kademeli ve fark edilmesi güç bir değişim.

İlginç bir şekilde bu evrensel bir süre. Bu eğilim, Guatemala'dan Hindistan'a kadar tüm kültürlerde görülüyor.

Houston Üniversitesi'nde sosyal psikolog Rodica Damian, "Bu kişilik değişikliklerine değer yargıları koymak genellikle tartışmalı bir durum. Ancak bunun faydalı olduklarına dair bulgular mevcut" diyor.

Örneğin duygusal istikrarın düşük olması akıl sağlığı sorunları, yüksek ölüm oranları ve boşanma gibi olaylarla ilişkilendiriliyor.

Diğer yandan Damian, vicdanlı birinin bulaşıkları yıkamak gibi işlere yardımcı olma ya da aldatma eğiliminin düşük olmasından dolayı hayat arkadaşının daha mutlu olasılığının yüksek olduğunu belirtiyor.

Kişiliklerimizin daha istikrarlı yanı

Yaşlandıkça kişiliklerimiz belirli bir yöne doğru evrilirken, aynı yaş grubundaki insanlarla kıyaslandığında belli bir istikrar olduğu da gözlemleniyor.

Örneğin, yaşlandıkça bir kişinin nevrotiklik düzeyinin azalması beklenir. Bununla birlikte 11 yaşındayken yaşıtlarına göre daha nevrotik olan bir kişi, 80 yaşına geldiğinde de yine kendi yaş grubundaki en nevrotiklerden biri olabilir.

Damian, "Özümüz belli düzeyde aynı kaldığı için yaşıtlarımızla kıyaslandığında sıralamamızda fazla bir değişi olmaması normal. Ancak kendimize göre, kişiliklerimiz kesin değil, değiştirilebilir şeyler" diyor.


Yaşlandıkça insanların karakterleri nasıl değişiyor?



Kişilik değişiklikleri nasıl gelişir?

Kişilik olgunlaşması evrensel bir olgu olduğundan bazı bilim insanları kişilik değişiminin genetik etkenlerden ya da evrimsel güçlerden kaynaklanıyor olabileceğini düşünüyor.

Diğer yandan başka uzmanlar ise kişiliklerimizin kısmen genetik unsurlar tarafından şekillendirildiğine ancak yaşamımız boyunca sosyal baskılarla dönüştürüldüğüne inanıyor.

Örneğin, California Üniversitesi'nden psikolog Wiebke Bleidorn'un araştırması, insanların evlenmek, çalışma hayatına atılmak ve yetişkin sorumluluklarına üstlenmek gibi daha hızlı büyümelerinin beklendiği toplumlarda kişiliklerinin de daha genç yaşta olgunlaşma eğiliminde olduğunu ortaya koydu.

Damian, "İnsanlar davranışlarını değiştirmeye ve zamanla daha sorumlu olmaya zorlanıyorlar. Kişiliklerimiz hayatın zorluklarıyla başa çıkmamıza yardımcı olmak için değişiyor" diyor.

Peki ama çok yaşlandığımızda neler olur?

Yaşam süremiz boyunca nasıl değiştiğimizi incelemenin iki olası yolu var.

Birincisi, farklı yaş gruplarına mensup çok sayıda insanı ele almak ve kişilikleri arasındaki farkları incelemek.

Bu yöntemin sorunlarından birisi, belirli bir dönemin kültürü tarafından şekillendirilmiş kuşak özelliklerinin yanlışlıkla yaşlandıkça meydana gelen değişimlerle karıştırmanın kolay olması.


Yaşlandıkça insanların karakterleri nasıl değişiyor?



Uzun süreli bir çalışma

Bunun ikinci yolu ise bir grup insanının hayatları boyunca büyümelerini takip etmek.

İskoçya'da böyle bir çalışma yapıldı. Mõttus, Edinburgh Üniversitesi'ndeki meslektaşları ile birlikte yıllar boyunca yüzlerce kişinin kişilik dönüşümlerini izledi.

Mõttus, "İki farklı insan grubumuz olduğu ve her ikisi de aynı ölçümlere tabi tutulduğu için, her iki stratejiyi de aynı anda kullanabildik" diyor.

Bu araştırmada iki nesil arasında ciddi farklar olduğu anlaşıldı.

Genç gruptakilerin kişilikleri genel olarak aşağı yukarı aynı kalırken, yaşlılarda ise kişilik özelliklerinin değişmeye başladığı, daha az dışa dönük oldukları ve daha huysuzlaştıkları görüldü.

Mõttus, "Bence bu mantıklı, çünkü yaşlılıkta insanların başına gelenler de hızlanmaya başlıyor" diyor ve yaş ilerledikçe sağlığın bozulduğunu, hayatlarında önemli insanları kaybetmeye başladıklarına dikkat çekiyor.

Kişiliklerimizin hayatımız boyunca değiştiğini bilmek bunları takip edebilmek için de önem taşıyor.

Damian, "İnsanlar uzun süre böyle olmadığını düşündü. Artık kişiliklerimizin uyum sağlayabildiğini görüyoruz ve bu, hayatın bize getirdiği zorluklarla başa çıkmamıza yardımcı oluyor" diyor.

Kaynak: BBC

Son Dakika Teknoloji Yaşlandıkça insanların karakterleri nasıl değişiyor? - Son Dakika

Sizin düşünceleriniz neler ?

  • VEDAŞ Muş İl Müdürlüğü, Karlı Yolları Aşarak Elektrik Arızasını Giderdi
    14:33 VEDAŞ Muş İl Müdürlüğü, Karlı Yolları Aşarak Elektrik Arızasını Giderdi

    VEDAŞ Muş İl Müdürlüğü ekipleri, karlı yolları aşarak ulaştıkları enerji nakil hattındaki arızayı gidererek, bölgeye elektrik verilmesini sağladı. Olumsuz hava koşullarına rağmen çalışmalarını sürdüren elektrik arıza ekibi, vatandaşların mağdur olmaması için sahada canla başla çalışıyor. Kar ve tipi nedeniyle kırsal bölgelerde yaşanan enerji kesintilerine anında müdahale eden ekipler, kesintisiz enerji sağlamaya çalışıyor.

  • Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türkiye'nin savunma ve havacılıkta başarı hikayesini vurguladı
    14:09 Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türkiye'nin savunma ve havacılıkta başarı hikayesini vurguladı

    Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türkiye'nin son 20 yılda savunma ve havacılıkta büyük bir başarı hikayesi ortaya koyduğunu belirtti. Türk gençlerinin önündeki engeller kaldırıldığında dünyanın en iyi teknolojilerini geliştirebileceklerini gösterdiklerini vurgulayan Kacır, Türkiye'nin iftihar kaynağı projelerin genç mühendisler tarafından geliştirildiğini söyledi. Ayrıca, Bakan Kacır, Türk gençliğiyle birlikte yeni başarı hikayelerini sürdürmek istediklerini ve uzayda da daha geniş bir ekosistem inşa etmek için çalıştıklarını belirtti.

  • Kapadokya Üniversitesi İHA'sı tescil sertifikası ve sanayi sicil belgesi aldı
    13:39 Kapadokya Üniversitesi İHA'sı tescil sertifikası ve sanayi sicil belgesi aldı

    Kapadokya Üniversitesi (KÜN) İnsansız Hava Aracı Sistemleri Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından üretilen İHA, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nden tescil sertifikası ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'ndan sanayi sicil belgesi aldı. İHA'nın üretiminden seri üretime geçilmesi hedeflenirken, hava taksi ve kargo taşımacılığı gibi farklı uygulama alanları da planlanmaktadır.

  • Kırıkkale'de 9 Şüpheli Yakalandı, 7 İşlem Başlatıldı
    11:18 Kırıkkale'de 9 Şüpheli Yakalandı, 7 İşlem Başlatıldı

    Kırıkkale'de siber suçlarla mücadele çalışmaları kapsamında 9 şüpheli yakalandı ve 7 işlem başlatıldı. İl Emniyet Müdürlüğü ekipleri, sosyal medya hesaplarında suç unsuru tespit edilen 102 kullanıcıyı belirledi. Ayrıca, SİBERAY Projesi kapsamında düzenlenen etkinliklerde 160 vatandaş bilgilendirildi.

  • Türk Savunma Sanayisi Alt Yüklenicileri Kritik Görevler Üstleniyor
    11:03 Türk Savunma Sanayisi Alt Yüklenicileri Kritik Görevler Üstleniyor

    Türk savunma sanayisinin alt yüklenicileri, sahip oldukları teknolojik yetkinlikleriyle milli muharip uçak KAAN'dan milli fırkateyn TCG İstanbul'a Türkiye'nin kritik platformlarında önemli görevler üstleniyor.

  • iOS 18 ile Apple Watch'ta Topografik Haritalar Özelliği Geliyor
    10:34 iOS 18 ile Apple Watch'ta Topografik Haritalar Özelliği Geliyor

    Apple, iPhone'ların işletim sistemi iOS için geliştirme çalışmalarını sürdürüyor. Bu kapsamda şirket, önümüzdeki aylarda iOS 18 sürümünü yayınlamaya hazırlanıyor. Merakla beklenen yeni işletim sistemi, önemli yenilikler getirecek. Son iddialara göre bu yenilikler arasında Apple Watch'da yer alan Topografik Haritalar da yer alacak. iOS 18 ile birlikte kullanıcılar, yürüyüş gibi açık hava etkinlikleri sırasında patikaları, rakımı ve uğrayabilecekleri noktaları gösteren Topografik Haritalar özelliğinden faydalanabilecekler. Şu anda yalnızca Amerika Birleşik Devletleri'nde kullanılabilen bu özellik, iOS 18, macOS 15 ve visionOS 2 işletim sistemlerine de eklenecek ve iPhone, Mac ve Vision Pro gibi cihazlarda da kullanılabilecek. Apple, iOS 18'i WWDC 2024 etkinliğinde tanıtacak ve akabinde kullanıma sunacak. Ayrıca, etkinlikte iPadOS 18, macOS 15 ve watchOS 11 gibi diğer işletim sistemlerinin de tanıtılması bekleniyor.

  • Elon Musk, Grok AI'yı tüm X Premium kullanıcıları için yayınlayacak
    10:34 Elon Musk, Grok AI'yı tüm X Premium kullanıcıları için yayınlayacak

    Elon Musk, Grok AI teknolojisinin tüm X Premium kullanıcıları için yayınlanacağını açıkladı. Grok AI, yapay zeka araçlarına rakip olarak geliştirilmiş ve daha mizahi ve bilgi kaynağı açısından daha gelişmiş olarak tanıtılmıştır. Ayrıca Grok'a akıl almaz bir eğlence modu da eklenmiştir. Grok 1.0 modelinin bu hafta içerisinde tam olarak Premium kullanıcılarına sunulması beklenmektedir.

  • Türkiye'nin gözlem uydusu İMECE, Uluslararası Uzay İstasyonu'nu çekti
    10:33 Türkiye'nin gözlem uydusu İMECE, Uluslararası Uzay İstasyonu'nu çekti

    TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü tarafından tasarlanan İMECE gözlem uydusu, Uluslararası Uzay İstasyonu'nun fotoğrafını çekti. Uydu, Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezaravcı'nın da görev yaptığı ISS'yi görüntüledi.

  • Mercedes-Benz G-Serisi: Efsanevi Bir SUV
    10:33 Mercedes-Benz G-Serisi: Efsanevi Bir SUV

    Mercedes-Benz'in efsanevi SUV modeli olan G-Serisi, sağlam yapısı, benzersiz tasarımı ve üstün performansıyla dikkat çekiyor. Hem arazi tutkunlarının hem de lüks araç sevenlerin beklentilerini karşılayacak şekilde tasarlanmış bir otomobil olarak öne çıkıyor.

BBC

Advertisement