İSMAİL ŞEN - Elazığ'ın Keban ilçesine bağlı Nimri köyünün sakinleri, yörede "kulluk" olarak adlandırılan ve yön bulmaya yardımcı olduğu belirtilen unutulmuş "obo" geleneğini yeniden canlandırıyor.
Bozkırlarda koni şeklinde toprak yığınından, dağlık alanlarda ise taşların üst üste konulmasıyla yapılan "obo", 2-3 metre yüksekliğinde, tepe noktasına genelde ölmüş bir hayvanın baş iskeleti yer alan dik yapılardan oluşuyor.
Eski çağlarda farklı medeniyetler tarafından mezar anıtı, merasim alanı, adak yeri, yön işareti olarak ya da dini ritüeller de kullanılan obolar, farklı toplumlarda ovo, ova, oba, inuksuk gibi isimlerle de anılırken Elazığ çevresinde "kulluk" olarak adlandırılıyor.
Nimri köyü sakinleri, 40 yıl öncesine kadar yolcuların ya da çobanların sert kış mevsiminde veya sisli havada yön bulması için kullandığı ancak zamanla yıkılan ve unutulan kullukları tekrar ayağa kaldırmak için çalışma başlattı.
Köylülerin el birliğiyle yaptığı kulluklar, görüntüsüyle dikkati çekiyor.
"Orta Asya'dan geldiğini tahmin ediyoruz"
Köy sakinlerinden Kemal Öztürk, AA muhabirine yaptığı açıklamada, geçmişte Nimri Dağı eteklerini süsleyen "kulluklar"ın insanların kırsalda yön bulmalarını sağladığını söyledi. Öztürk, "kulluk geleneği"nin köylerine Orta Asya Türkleri aracılığıyla geldiğini tahmin ettiklerini belirtti.
Öztürk, şunları kaydetti:
"Eskiden köyümüzde, hemen hemen her dağın tepesindeki önemli noktalarda kulluklar vardı. Bu kulluklar sayesinde karlı, puslu havalarda yolunu kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalanlar yönlerini bulurlardı. Özellikle Fırat Nehri ile köy arasındaki gidiş gelişlerdeki kaybolma tehlikesine karşın kullanılmışlardı ancak zamanla bakımsızlıktan yıkıldılar."
Öztürk, geçmişte köyün bir parçası olan ancak insanların kentlere göç etmesiyle unutulan geleneği yeniden gün yüzüne çıkarmak ve gelecek kuşaklara aktarmak amacıyla dağın eteklerini kulluklar ile süslemeye karar verdiklerini dile getirdi.
Bunun için köy çevresine yeni kulluklar yaptıklarını aktaran Öztürk, "Köyümüz Nimri'de ise 40 sene öncesine kadar kulluklar vardı. Bu yok olan kulluk geleneğini yeniden canlandırıyoruz." dedi.
"Gelenek ve göreneklerimiz kaybolsun istemiyoruz"
Nimri Dayanışma Derneği Başkanı Mine Tandehmen de gelenek ve göreneklerin bir milletin geçmişi ile gelecek nesiller arasında bağ kuran önemli unsurlar olduğuna işaret etti.
Unutulmaya yüz tutan kulluk geleneğini yeniden canlandırmaya karar verdiklerini dile getiren Tandehmen, şöyle devam etti:
"Bilim ve teknoloji çağında insanlarımız kentlere yerleşiyor, köyler terk ediliyor. Bununla beraber birçok gelenek ve göreneklerimiz ya unutuldu ya da unutulmaya yüz tuttu. Sadece yaşlılarımızda kaldı bazı eski bilgiler. Bizler de olabildiğince bunları kayıt alıp yeni kuşaklara aktarmaya çalışıyoruz çünkü bu gelenek ve görenekler bizi biz yapan değerlerimiz."
"Sanatsal çalışma olarak yapılıyor"
Mimar Özgül Öztürk de kullukların ilginç görüntüleriyle dikkati çektiğini belirtti.
Yaptıkları kulluklardan birinin tepe noktasını sembolik olarak öküz başı iskeleti ile süslediklerini anlatan Öztürk, bir kulluğun yapımında 1,5 ton taş kullanıldığını kaydetti.
Öztürk, Kanada, Portekiz ve İsviçre gibi ülkelerde kullukların sanatsal çalışma olarak da yapıldığını vurguladı.
Son Dakika › Kültür Sanat › Yön Bulduran Gelenek: Obo - Son Dakika
Beşiktaş Kültür Merkezi (BKM) tarafından düzenlenen 'Dragons and Mythical Beasts' kukla gösterisi, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı kapsamında Maximum Uniq Hall'de seyirciyle buluştu. Yazar ve yönetmen Derek Bond'un mitolojik hikayelere yer verdiği gösteri, çocukların zihnindeki canavar algısını değiştirmeyi hedefliyor. Seyirciler arasından seçilen çocuklarla interaktif bir oyun oynanan gösteride, oyuncu Ata Dirilgen çocuklara hem hikaye anlatıcısı hem de kahraman yetiştiricisi olarak eşlik ediyor. Gösterinin amacı, çocukların hayal güçlerini geliştirmek ve onlara cesaret vermek. İngiltere tiyatrosunun önemli ödüllerinden Olivier Ödülü'ne aday olan kukla şovu, devasa taş trol, gizemli Indrik, görkemli Griffin, tek boynuzlu at, diş perisi ve ejderha gibi birçok kukla ile çocukları fantastik hikayelerle tanıştırıyor. Gösteri, 20-23 Nisan tarihleri arasında sahnelenmeye devam edecek.
Başkentte çeşitli meslek gruplarından gönüllülerin oluşturduğu Cumhuriyet Korosu, 'Yüzyılın Başkenti Ankara' adlı Türk halk müziği konseri verdi. Yenimahalle ilçesindeki Nazım Hikmet Kültür Merkezi'nde düzenlenen etkinlikte, Ankara'nın türkülerinin yanı sıra Rumeli, Kütahya, Burdur, Kırıkkale, Sivas, Erzincan, Artvin yöreleri ile Kıbrıs ve Azerbaycan'dan ezgiler dinleyicilerle buluştu. Başkentteki, Ulusal Mimarlık akımlarına örnek teşkil eden tarihi yapı ve binaların da tanıtıldığı konserde, çeşitli halk oyunu gösterileri yapıldı. Şef Serdar Yasun yönetiminde 30 eserin seslendirildiği konsere Ankaralılar yoğun ilgi gösterdi.
Adana'da düzenlenen Uluslararası Portakal Çiçeği Karnavalı kapsamında şarkıcı Tuğba Yurt, Seyhan Nehri kıyısındaki Merkez Park'ta konser verdi. Konserde çok sayıda kişi şarkılara eşlik etti ve Yurt'un performansı büyük alkış aldı.
Bitlis'in Güroymak ilçesinde, Kaymakamlık tarafından başlatılan proje kapsamında Kaleli Köyü ve Köşk mezrasında yaşayan çocuklar için sinema etkinliği düzenlendi. Ahmet Mücteba Albayrak Bilgi Evi'ne getirilen çocuklar, yeni açılan sinema salonunda film izledi. Etkinlikle çocukların kültür ve sanatla buluşması hedeflendi.
Bingöl'de kış turizminin gözde tesislerinden biri olan Hesarek Kayak Merkezi, Cumhurbaşkanı kararı ile Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi ilan edildi. Bingöl Valisi Ahmet Hamdi Usta, bu kararın Bingöl'ün cazibe merkezi haline gelmesini sağlayacağını belirtti.
Van Kalesi'nin zirvesinde bulunan Süleyman Han Camisi, restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından ibadete açıldı. Van Valisi Ozan Balcı, caminin açılışında yaptığı konuşmada, Van'ın imarı ve inşası konusunda önemli çalışmalar yaptıklarını belirtti ve Van Kalesi'nin restorasyonunun tamamlanmasıyla birlikte Van'ın kültür, turizm ve ekonomisine büyük katkı sağlanacağını ifade etti.
Devlet sanatçısı Devrim Erbil'in 60. yılını kutlamak amacıyla düzenlenen Inspirations adlı karma sergi, İstanbul Sinema Müzesi'nde açıldı. Sergide, Erbil'in daha önce sergilenmemiş eserlerinin yanı sıra farklı sanatçıların da eserleri yer alıyor. Erbil, sergiyle birlikte sanat hayatının 60. yılını geride bıraktığını belirterek, sanata ve sanatın içinde olmaya doyamadığını ifade etti. Sergi, 30 Haziran'a kadar ziyaret edilebilecek.
Münih'te düzenlenen 35. Münih Türk Film Günlerinde Yeşilçam'ın usta oyuncusu Müjde Ar'a 50. Sanat Yılı dolayısıyla 'Yaşam Boyu Başarı Ödülü' verildi. Müjde Ar ödülünü aldıktan sonra yaptığı konuşmada kadınları desteklemeye adadığı hayatını anlattı ve kendisine verilen ödülün iki sahibi olduğunu belirtti. Ayrıca, Müjde Ar'ın Şener Şen ile başrolleri paylaştığı 'Şalvar Davası' adlı film restore edilerek festivalde gösterildi.
Sizin düşünceleriniz neler ?