Yorum: Guyana ve 20 Milyar Dolarlık Petrol

Önce biraz verilere bakalım. 1992 verilerini incelediğimizde Guyana adlı ülke o zaman 884 bin nüfus sahibiydi. Bugün ise nüfusu 800 binin bile altında. Yani azalmış. Güney Amerika'nın kuzeyinde olan Guyana, komşuları hemen batısındaki Venezuela ve de güneyindeki Brezilya ile karşılaştırılamayacak kadar küçük bir ülke. Aslında arazisi büyük ama deniz kenarındaki başkenti Georgetown bile 1992'de 187 bin kişilik bir başkentti. İnsanlar İngilizce konuşan protestan vatandaşlardı ama ülkede ne tarım ne de sanayi vardı. Ne de kullanılabilecek özellikte arazi vardı.

Bugün ise Guyana, 2020'den itibaren 20 milyar dolar üretim yapabilecek bir ekonomi patlaması gerçekleştirebilecek bir ekonomi durumuna gelmiş gibi. Son üç yılda Exxon Mobil, Venezuela gibi petrol için yatırım yaptı. Guyana'da petrol denizde. ve Exxon, 2020'de her yıl 20 milyar dolarlık petrol çıkarabileceğini düşündüğünden denizde ilk başta 8 kuyu açmış bulunuyor.

Guyana ilk 1966'da İngiltere'den bağımsız olmuştu ama pek bir kalkınma becerememişti. Ayrıca Venezuela'nın (1992 yılında) başkenti Caracas'ın nüfusu yüksekti. Başkan Chaves ise petrol üretimini zirveye getirmişti. Ama Chavez öldüğünden sonra yeni başkan Venezuela'yı belaya soktu. Ülkeyi siyaseten ikiye böldü ve itiş kakış başladı. 1992'de 14.6 milyon olan nüfus birkaç yıl evvel 30 milyona kadar çıkmıştı. Ama son birkaç yılda da nüfus azalmaya başladı, çünkü ülke Chavez sonrası sol sağ ayırımna girmiş, bölünmüştü. Son birkaç yılda dünyanın en zengin petrol ülkesi olan Venezuela, dünyanın toplam petrolünün yüzde 17 kadarını üretirken iyice teklemeye başladı. Siyasi bölünme petrol üretimini de engelliyordu. Vatandaşlar Venezuela'dan kaçmaya başladı, çünkü ülkede siyasi bölünme sonucu açlık başlamıştı.

Yani bugün Venezuela, Guyana'ya hem örnek olabilir hem de olamaz. Guyana eğer mantıklı davranabilirse şu anda 3.6 milyar dolar olan GNP sayısını beş yılda üç misline çıkarabilir deniyor. Ama Guyana daha evvel Çin tarafından yapılan yatırım girişimini de yönetememiş ve de kalkınamamıştı. Ama mesela Ortadoğu'daki Oman ülkesi petrol ve gazı sorunsuz çıkararak hızla kalkınmıştı.

Şu anda Guyana 17 kuyu yapmış durumda ve de planlanan ise, ileride 500 bin varil çıkarmak. Birkaç yıl içinde ne olacağını göreceğiz. İnşallah Guyana, Venezuela gibi zirveye çıkıp sonra yerlere serilmeyecek, ülke siyaseten bölünmeyecek.