Oğuz Türkçesi ve Kadı Burhaneddin Çalıştayı

Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, "Kadı Burhaneddin Anadolu'da Türkçe'nin hem devlet dili, hem edebiyat dili, sanat dili, bilim dili olması yolunda çok önemli katkılarda bulunmuştur" dedi.

Prof. Dr. Akalın, TDK ve Cumhuriyet Üniversitesi (CÜ) işbirliğiyle, üniversitenin kültür merkezinde düzenlenen "Tarihsel Gelişimi İçindeki Oğuz Türkçesi ve Kadı Burhaneddin Uluslararası Çalıştayı"nın açılış bildirisini sundu.

Kadı Burhaneddin'in Anadolu'da Türkçe'nin gelişmesi açısından üzerinde önemle durulması gereken bir şahsiyet olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Akalın, "Ama ne yazık ki yeterince tanıtılamadı, başka birçok değerimizde olduğu gibi. Gölgede kaldığı da söylenebilir ne yazık ki. Oysa Türkçe'nin Anadolu'da devlet dili olarak, edebiyat dili olarak kökleşmesinde, yaygınlaşmasında çok önemli bir payı var. Kadı Burhaneddin Anadolu'da Türkçe'nin hem devlet dili, hem edebiyat dili, sanat dili, bilim dili olması yolunda çok önemli katkılarda bulunmuştur" diye konuştu.

"Nutuk"un ilk baskısının TDK'nın internet sitesinde yayınlanmaya başlanmasına da değinen Prof. Dr. Akalın, bunun TDK'nın sanal ortamındaki hizmetlerinden biri olduğunu söyledi.

Nutkun 1927 yılının ekim ayında Atatürk'ün tamamını okuduğu bir hitabet şaheseri olduğunu belirten Prof. Dr. Akalın, şöyle konuştu:

"O dönemde kullanılmakta olan Arap kaynaklı alfabe ile basılmıştır. 1934 yılında Atatürk'ün sağlığında Latin harfleri ile yeniden basılmıştır. 1934 yılında Türk Dil Kurumu kurulmuştu, dil devrimi başlamıştı. Ama Atatürk nutkun o baskısında dilini hiç değiştirmemiştir. 1934 yılındaki baskı 1927 yılındaki Arap harfli baskının aynen Latin harflerine aktarılmış bir biçimidir. Geçen zaman içinde dilimizde yaşanan gelişmelerle, değişmelerle birlikte nutkun ilk halinin okunması güçleşti. Sadeleştirmeleri yapıldı, özet biçimleri hazırlandı, kısaltıldı. Ama Atatürk'ün hitabet gücünü görebilmek için nutkun özgün biçiminin okunması gerekliliği ortaya çıktı. Neden? Çünkü her dönemde Türkçe'yi çok güzel kullanan Atatürk, Osmanlı Türkçesi döneminde de Türkçe'yi çok mükemmel bir biçimde kullanıyor. Biz istedik ki, nutkun bugün pek çok baskısı yapılıyor, sadeleştirilmiş biçimleriyle. Atatürk'ün ağzından çıktığı biçimde, temel olarak da 1934 yılında Maarif Vekaleti zannedersem onu yayınlayan, onun yayınladığı nüshayı esas alarak aynen sanal ortama aktardık. Tabii sanal ortamın getirdiği kolaylıklar var yazılımlarda. O arama motoruyla istediğiniz sözcüğü Nutuk'ta nerede geçiyorsa, herkes artık çok kolay görebilecek."

Prof. Dr. Akalın, sunumunda Türkçe'nin Anadolu'daki tarihi ve Kadı Burhaneddin'in bundaki yeri hakkında da tarihsel bilgiler sundu.

Çalıştayın açılış programında konuşan Sivas Vali Vekili Veysel Çiftçi ise Sivas'ın tarihi önemine değinerek, "Kadı Burhaneddin'in ömrünün son döneminde Sivas merkezde kurduğu beyliğin merkezinin burası olması ve Kadı Burhaneddin'in burada metfun olması bizim için, tarih şehri olmamıza, kültür şehri olmamıza artı bir değer katmaktadır" ifadelerini kullandı.

Belediye Başkan Vekili Orhan Demirok da böyle bir çalıştayın Sivas'ta düzenlenmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

CÜ Rektör Yardımcısı ve TDK Üyesi Prof. Dr. Recep Toparlı ise üniversite olarak Türkçe'ye verdikleri öneme değinerek, "Cumhuriyet Üniversitesi olarak Türkçe'ye çok önem veriyoruz. Türkçe'nin bayrağını burada dalgalandırıyoruz" dedi.

-"Nutuk" TDK'nın internet sitesinde-

Programda ayrıca yapılan açılışla, "Nutuk"un ilk baskısı TDK'nın internet sitesinde yayınlanmaya başladı.

Çalışma hakkında bilgi veren CÜ Rektör Yardımcısı ve TDK Üyesi Prof. Dr. Recep Toparlı, "Bu iş için 3 yıldır çalışıyorduk. Biz bunu Sivas'ta açmak isteyince Haluk bey memnuniyetle dedi. Gerçekten bunun Sivas'ta açılması gerekiyordu. Sivas buna layıktır, Sivas Cumhuriyetin temellerinin atıldığı bir yerdir" dedi.

Çalışmanın mimarlarından olduğu bildirilen, 2009 yılında hayatını kaybeden Dr. Yücel Dağlı için hazırlanan filmin izlenmesi sırasında salonda duygusal anlar yaşandı. Prof. Dr. Recep Toparlı'nın gözyaşlarına hakim olamadığı gözlendi.

Bu arada, çalıştayın açılış programından önce Kadı Burhaneddin'in kentteki Kadı Burhaneddin İlköğretim Okulu'nun arka kısmındaki parkta bulunan mezarı da ziyaret edildi.

- SİVAS