Kapalıçarşı Restorasyonunda Tartışma: Şark Kahvesi'nde Yapılan Müdahale Tepki Çekti

Erdi DEMİR/ İSTANBUL, KAPALIÇARŞI'daki restorasyon çalışmalarında 'Şark Kahvesi' olarak bilinen bölümde, yaklaşık 1 ay önce restorasyon ekiplerince duvarlar delinerek, kalın putrel demirleri yerleştirildi. Kapalıçarşı esnafı, duvarların tahrip olduğunu ve yerleştirilen demirlerin çirkin bir görüntü oluşturduğunu belirterek tepki gösterdi. Kapalıçarşı'daki restorasyonun bilim kurulu üyesi Yüksek Mimar İhsan Sarı; alandaki eski gergi demirlerinin kesili halde olduğunu, yerleştirilen yeni putrel demir ekipmanlarının alandaki statik risk ve olası depreme karşı hazırlık kapsamında geçici olarak mecburen yerleştirildiği bilgisini verdi. Kapalıçarşı'da esnaflık yapan Zekai Şahin, "3-4 hafta kadar önce duvara delikleri deldiler; biz depreme dayanıklılık için diye biliyorduk ama meğer elektrik düzeneklerini de üstünden dizmişler, dükkanın da cephesini kapattı." dedi. Esnaf Ömer Yeniköy ise, "Bu tarihi yarımadaya yakışacak cinsten bir şey değil." dedi.

DUVARLAR YAKLAŞIK 1 AY ÖNCE DELİNDİ

Kapalıçarşı restorasyonunun büyük bir kısmı sona ererken; çarşının belirli bölümlerinde işlemler devam ediyor. Yaklaşık 4 binden fazla dükkanın bulunduğu 563 yıllık tarihi yapıda; altyapı, tesisat, zemin ve ana duvarlarda yürütülen çalışmaların büyük kısmı tamamlandı. Yapıda deprem riskine yönelik çalışmalar da gerçekleştirildi; tarihi duvarlardaki çatlaklar özel solüsyonlarla güçlendirildi; statik olarak risk bulunan alanlarda uzmanların belirlediği yöntemlerle güçlendirme çalışmaları yapıldı. Yakın dönemde tamamının sona ermesi beklenen restorasyonda, 'Şark Kahvesi' olarak bilinen bölümde yapılan müdahale ise tartışma konusu oldu. Esnafın iddiasına göre bölümdeki yapının duvarları restorasyon ekibi tarafından yaklaşık 1 ay önce delindi, takip eden haftalarda ise delinen noktalarda karşılıklı duvarlar arasına "Putrel demir' ismi verilen kalın destek ekipmanları monte edildi. Kapalıçarşı Restorasyon Programı Bilim Kurul Üyesi Yüksek Mimar İhsan Sarı'dan, yerleştirilen demir destek ekipmanların alandaki statik risk sebebiyle olası depreme karşı mecburen yerleştirildiği bilgisi edinildi. Esnaf ise ekipmanların görsel kirlilik yarattığını ve tarihi yapının duvarlarında tahribat oluştuğunu iddia ederek, duruma tepki gösterdi.

"TARİHİ YARIMADAYA YAKIŞACAK BİRŞEY DEĞİL"

Esnaf Ömer Yeniköy, "Bunları yeni yaptılar 4 senedir restorasyondayız ama restorasyon maalesef bir türlü bitmedi. Burası meydan diye belki ekstra bir özen gösterdiler. Ne temizleniyor ne yıkılıyor. Bu demiri yaklaşık 10 gün önce yaptılar, 10 gün sonra da tamamladılar kablo aksamı geçmek için. Bu, Tarihi Yarımadaya yakışacak türden birşey değil"  ifadelerini kullandı.

Yeniköy, "Buraları delmişler. Bunların hepsi neredeyse 1453'ten beri burada bu sütun. Ben turistlerin elini değdirmesine bile izin vermemeye çalışıyorum. Ben burada 22 yıldır esnafım, buradaki direklerin hepsini tek tek deştiler. Bir kişi de bir yetkili de 'Dur' demiyor. Bize diyorlar ki  'Anıtlardan izin aldık', ama bize gelecek olursa Anıtlar diyor ki 'Bireysel, özel mülkünüzü izinsiz boyatamaz, fayansını değiştiremezsin'. Maalesef, dışarıdaki tablo ortada"  diyerek tepkisini dile getirdi.

"YAPARKEN DÜKKANA DA ZARAR VERMİŞLER"

Esnaf Zekai Şahin ise, " 3-4 hafta kadar önce duvara delikleri deldiler; biz depreme dayanıklılık için diye biliyorduk ama meğer elektrik düzeneklerini de üstünden dizmişler, dükkanın da cephesini kapattı. Mal sahibine çekip yolladım o ilgilenecek büyük ihtimalle. Zaten bizim dükkanın cephesi oldukça küçük, illa ki bir kot farkı da vardı. Fakat böyle bir düzen hiçbir yerde yok. Bakın, dükkanların hep üzerinden geçen ekipmanlar bizim dükkanın burada aşağı inmiş. Bizim burası iki defa delinmiş. 1 ay önce  yapıldı bu, elektrik düzenlemesi ise 1-2 hafta içinde yapıldı. Yaparken dükkana da zarar vermişler, dükkanın bazı yerleri devrilmişti" ifadelerini kullandı.