Merkez Bankası Başkanı Çetinkaya Soruları Yanıtladı: (3)

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya, piyasa faizlerinde Merkez Bankası faizinin belirleyici olmakla birlikte tek faktör olmadığına dikkati çekerek, "Buradaki aktarımın belli bir gecikmeyle dönem dönem farklı ölçek ve şiddette gerçekleştiğinin anlatılması önemli diye düşünüyorum" dedi.

Çetinkaya, yılın ikinci enflasyon raporunu açıklamasının ardından, ekonomistlerin ve basın mensuplarının sorularını yanıtladı.

İletişim stratejisine yönelik planlarının sorulması üzerine Çetinkaya, fiyat istikrarının TCMB'nin kendisine yasa ile verilmiş temel bir görev olduğunu, bunun dışında finansal istikrara katkı sağlama görevinin de verildiğini söyledi.

İletişimin gelecek dönemde kendileri açısından en önemli unsurlardan birisi olacağını vurgulayan Çetinkaya, bu konunun bir kaç boyutu olduğuna işaret ederek, "Amacımız fiyat istikrarına herhangi bir yıl belirlenen hedefe ulaşmak biçiminde değil. Mesele fiyat istikrarına kalıcı olarak ulaşmak; kalıcı olarak ulaşıldığı inancını ekonomik aktörlerde oluşturabilmek. Bu yüzden biz Merkez Bankasına verilmiş görev ve sağlanılan araçlar çerçevesinde elimizden gelenin tamamını yapıyor olacağız" şeklinde konuştu.

Çetinkaya, hem konjonktürel hem de yapısal unsurlarla ilgili farkındalığı artırabilmek, hükümet ve ilgili kurumlar dahil tüm paydaşlarla yakın iletişimde olmak, fiyat istikrarının kazanımının ekonomik istikrar ve tüm aktörler açısından neler getireceğini iyi anlatabilmek, bunun dışında TCMB'nin var olan teknik kapasitesinin artırılması yönünde büyük adımlar attıklarını dile getirdi.

TCMB'nin bu anlamda yapısal konularla ilgili sağlayabileceği tüm çözüm önerilerini ilgili paydaşlarla paylaşabilmesinin iletişimlerinin bir boyutu olacağını anlatan Çetinkaya, "Bunu önümüzdeki dönem enflasyonla mücadelede stratejisinde çok önemli bir unsur olarak görüyoruz" ifadelerini kullandı.

Çetinkaya, klasik anlamda stratejilerine gelindiğinde tutanakların açıklanması dahil birçok konuyu daha önce tartıştıklarını anımsatarak, sözlerine şöyle devam etti:

"Bunların önümüzdeki dönemde yapılabilir olduğunu düşünüyoruz ama ne zaman gerçekleşir, bunu tartışabiliriz. Çoğunlukla TCMB Türkiye'de tek ses konuşuyor. Ama şunu söylemek isterim ki para politika kurulu üyeleri, her biri ciddi bir birikim ve tecrübe ile bu toplantılara büyük katkı sağlıyorlar. Biz farklı görüşleri ortak akıl etrafında birleştirmeye çalışıyoruz. İleride bu yapılırsa, ben bu zenginliğin daha rahat görülebilir olabileceğini düşünüyorum."

"Yatırımcı toplantıları konusunda bazen öneri, bazen de eleştiri aldık"

TCMB Başkanı Çetinkaya, yatırımcı toplantıları konusunda bazen öneri, bazen de eleştiri aldıklarını söyledi.

Aylık PPK toplantılarını takip eden günlerde eğer o ay Enflasyon Raporu sunumları yok ise yatırımcılarla bir araya geldiklerini hatırlatan Çetinkaya, bunun kararların daha kısa vadede ve daha iyi anlatılabilmesi bakımında iyi bir araç olduğunu gördüklerini kaydetti.

Çetinkaya, gelecek günlerde buradaki genel görüş ve değerlendirmeleri almaya çalışacaklarına, o çerçevede toplantılarla ilgili yeni düzenlemelere geçebileceklerine işaret ederek, gelecek birkaç ay iletişim araçları ve çerçevesine ilişkin bir stratejiyi oluşturup kamuoyu ile paylaşmayı düşündüklerini dile getirdi.

Para politikasının sıklığı ve gevşekliğini tahlil edebilmeleri için ekonomistlere verebilecek bir ölçütün olup olmadığının sorulması üzerine Çetinkaya, para politikasında duruş ile ilgili birçok faktör olduğunu, koridor çerçevesinde her bir faizin anlamının olduğunu ifade etti.

Çetinkaya, enflasyon görünümü ile finansal koşullara ilişkin beklentiler gibi birçok faktörün duruşu gösterdiğini belirterek, "Şu an için bu kompozisyona dair ya da net bir, tek bir veriye indirgemem zor. Bizim genel duruşumuz, geçmiş iletişimimizden gelen süreklilik çerçevesinde piyasada okunabiliyor diye düşünüyorum. Ama zaten sadeleşmedeki temel amacımız bu soruları olabildiğince ortadan kaldırabilmek. Yani bunu yapabilirsek o zaman duruşun daha sade ve anlaşılabilir olduğunu görmüş oluruz diye düşünüyorum" şeklinde konuştu.

"Gıda komitesinin çalışmaları somut sonuçlar üretmeye başladı"

Çetinkaya, enflasyon tahminlerini revize etmediklerini söyledi. "Edebilmemiz için şartlar var mıydı? Evet vardı" diyen Çetinkaya, gıda enflasyonu ile geçmiş yıllarda yüksek oynaklıklar ve sürprizlerle karşılaştıklarını anımsattı.

Çetinkaya, şöyle devam etti:

"Gıda enflasyonu ile ilgili şunu söyleyebilirim; gıda komitesinin çalışmalarının somut sonuçlar üretmeye başladığını görüyoruz. Yapısal konularda kısa vadede çözüm üretebilmek kolay değil. O yüzden ilk alınan tedbirlerin bazı eleştirilerle karşılaştığını da görmüştük; tavan fiyat uygulaması gibi. Ancak şunu söylemek isterim; bunların bir kısmı konjonktürel tedbirlerdir. Kısa vadeli sonuç üretir, sinyal verir. Ama bunun dışında yapısal faktörlere dair çok yoğun bir çalışma devam ediyor. Biz TCMB olarak ciddi katkı sağlıyoruz. Önümüzdeki dönemde gıda fiyatlarındaki oynaklığın azaltılabilmesi için orta vadeye yayılmış ama net somut adımlar içeren bir eylem planının oluştuğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Buradan gıda enflasyonu tarafında bizim de işimizi kolaylaştıracak katkılar gelmeye devam edecek. Çekirdek enflasyonla ilgili gelişmeleri ve oradaki patikayı takip ediyoruz. Dalgalı bir seyir olmakla birlikte, yıl sonu itibariyle manşet ve çekirdek enflasyonun birbirine oldukça yakınsamasını bekliyoruz."

"Sadeleşmede takvim vermedik"

Çetinkaya, sadeleşme süreci ve sonrasında atılabilecek adımlara ilişkin soru üzerine, sadeleşmeyi "tek bir politika faizine geçiş, etrafında dar ve simetrik bir koridor" olarak tanımladıklarını söyledi.

Geçen yıllarda geliştirdikleri araç setinin gelecek dönemde de riskleri yönetmek için kendi açılarından kullanılabilir olduğunu gördüklerini kaydeden Çetinkaya, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Sadeleşmede şu an beklentimiz ilk hedefimizle aynı doğrultuda olmak üzere para politikası çerçevesini sadeleştirebilmek. Ama bunun dışında kullandığımız diğer araçlarla ilgili de önümüzdeki dönemde ihtiyaç olursa o araçlarda da sadeleşme düşünülebilir. Bugün itibariyle gündemimizde böyle bir şey yok. Sadeleşmede belli bir zaman telaffuz etmedik biliyorsunuz. 'Şu tarihe kadar para politikası çerçevemiz sadeleşecek ve şu noktaya varacağız' diyebilirdik. Bunu yapmadık. Koşullara bağlı bir iletişim yaptık ve bu iletişim devam ediyor. Söyleyeceğim tek şey; 'Sadeleşme hedefimiz net. Sadeleşmenin kazanımları konusunda para politikası kurulu üyelerinin ortak ve güçlü bir kanaati var."

Çetinkaya, sadeleşme ve iletişimin birbiriyle bağlantılı olduğuna dikkati çekerek, sadeleşme gerçekleştiği ölçüde bir merkez bankası için en kritik iletişim unsurlarından biri olan para politikası ve duruşuna dair iletişimin daha da kolaylaşacağını dile getirdi.

"Buradan 'geçmiş dönem veya mevcut durumumuz anlaşılmaz' demek istemiyorum" ifadesini kullanan Çetinkaya, piyasanın, piyasa aktörlerinin kendilerini anladığını söyledi.

Çetinkaya, daha sade bir politika setine geçmenin artılarının daha fazla olduğunu dile getirdi.

"Ekonomik aktörlerle iletişim kanallarını tekrar çalışabiliriz"

Genel ekonomik aktörlerle iletişim kanallarını tekrar çalışabileceklerini aktaran Çetinkaya, bir süredir çeşitli sebeplerle ara verdikleri reel sektörle bir araya geldikleri toplantılara devam edebilecekleri aktardı.

Çetinkaya, yatırımcılarla yaptıkları toplantıların formatını ve sıklığını gözden geçirebileceklerini kaydederek, çok atıfta bulundukları yapısal unsurlara dair görüş ve önerilerini daha açık iletişimde devam ettirebileceklerini bildirdi.

Çetinkaya, "Bunun gibi toplamda Merkez Bankasının ne yapmaya çalıştığını, hangi araçlarla bunu başarmaya çalıştığını ve fiyat istikrarının önemini aslında paylaşmaya çalışıyor olacağız. Buradaki farkındalık bizde oldukça kritik. İletişim çerçevemiz bu hedefimizde uyumlu bir biçimde şekillenecek" dedi.

"Mesele anlayabilmek"

Çetinkaya, "Reel sektörü anlamaya çalışacağız dediniz. Bunun için ne gibi bir planınız var? Çünkü reel sektör sürekli faiz indirimi istiyor. Onlar sizi, siz onları nasıl anlayacaksınız?" şeklindeki soruya karşılık, her merkez bankası gibi kendilerinin de aktarım mekanizmalarını, para politikasının etkinliğini, finansal istikrarları çerçevesinde piyasa gelişmelerini anlamaya çalıştıklarını söyledi.

Bunu anlarken bir yandan da kendi duruş ve politikalarını doğru bir dil ve iletişimde anlatmaya çalıştıklarını dile getiren Çetinkaya, reel sektöre bakışlarının da böyle şekilleneceğini bildirdi.

Çetinkaya, kamuoyu ile fazla paylaşmadıkları bir çalışmaları olduğu bilgisini vererek, şu şekilde devam etti:

"Birkaç yıldır arkadaşlarımız şubelerdeki çalışanlarımızla birlikte birkaç yüz sayıda farklı sektörlerden firmayı düzenli olarak ziyaret ediyor. Elimizdeki verilerin dışında birebir firmalardan elde edilen bilgiler, görüşmelerden elde edilen anektodal bilgiler olmak üzere bunları bize düzenli olarak raporluyorlar ve Para Politikası Kurulu üyelerimizle paylaşıyorlar. Kurul üyelerimizin ortak kanaati; bu çalışmanın nispeten dar kapsamlı olmakla birlikte bize önemli veriler sağladığını gördük. Bazı şeyleri erken görebilmemizi, bazı verileri daha iyi anlayabilmemizi sağladı.

Bu tarz çalışmaları genişletebiliriz. Mesele anlayabilmek, aktarım mekanizmasını, gelişmeleri anlayabilmek ve imkan ölçüsünde verilerin arkasındaki hikayeyi anlayabilmek. Çünkü sonuçta o hikayeyi ne kadar anlayabilirsek hem kendi alanımızda hem de diğer alanlarda muhtelif aktörlerle bunları paylaşmak konusunda daha başarılı olabiliriz diye düşünüyorum."

"Geçmiş dönemdeki başarıları daha ileriye götürmeye çalışacağız"

"Faizle ilgili tartışmaların olması çok doğal" diyen Çetinkaya, bunların birer maliyet unsuru olduğunu bildirdi.

Çetinkaya, "Önümüzdeki dönemde buradaki bileşenlerin belki daha iyi çalışılması, anlatılması, piyasa faizlerinde Merkez Bankası faizinin belirleyici olmakla birlikte tek faktör olmadığını, buradaki aktarımın belli bir gecikmeyle dönem dönem farklı ölçek ve şiddette gerçekleştiğinin anlatılması önemli diye düşünüyorum" diye konuştu.

Başkan Çetinkaya, gelecek dönemde "daha iyi anlayabilmek ve daha iyi anlatabilmek" konusunun öncelikleri arasında olacağını kaydetti ve geçmiş dönemde elde edilen başarıyı daha ileriye götürmeye çalışacaklarının altını çizerek sözlerini noktaladı.

(Bitti)