Merkez Bankası Enflasyon Raporu

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya, Temmuz Enflasyon Raporu'nda yüzde 8 olacağını varsaydıkları 2016 sonu gıda enflasyonunu yüzde 6'ya güncellediklerini belirterek, "Gıda talebindeki turizm sektörü kaynaklı nispeten zayıf seyrin 2017 yılında da bir ölçüde devam etmesi ve Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme Komitesi kapsamında alınacak tedbirlerin etkisiyle 2017 yılında da gıda enflasyonunun tarihsel ortalamalarına göre düşük seviyelerde gerçekleşeceğini öngörmekteyiz. Bu çerçevede, 2017 yıl sonu gıda enflasyonu varsayımımızı yüzde 8'den yüzde 7'ye düşürdük." dedi.

Çetinkaya, bir dizi olumsuz şokun bir arada yaşandığı 2016'da ekonomideki büyümenin ılımlı bir oranda gerçekleşmesini beklediklerini bildirdi.

Murat Çetinkaya, yılın dördüncü Enflasyon Raporu'nun açıklandığı toplantıda yaptığı konuşmada, tüketici enflasyonunun, yılın 3. çeyreği sonu itibarıyla yüzde 7,28'e gerileyerek Temmuz Enflasyon Raporu tahminlerinin alt bandına yakın gerçekleştiğini, enflasyonda kaydedilen düşüşte temel mal ve işlenmemiş gıda enflasyonunun etkili olduğunu, tütün ve enerji gruplarında ise yıllık enflasyonun yükseldiğini söyledi.

Böylece işlenmemiş gıda ve tütün dışı enflasyondaki azalışın daha sınırlı olduğuna işaret eden Çetinkaya, bu kalemde Temmuz Enflasyon Raporu tahminlerinin üst bandına yakın bir gerçekleşme kaydedildiğini bildirdi.

Döviz kurunun birikimli etkilerinin azalması ve talep koşullarının zayıflamasının yanı sıra eylül ayı itibarıyla ılımlı seyreden ithalat fiyatlarının da enflasyon görünümüne olumlu katkı sunduğunu ifade eden Çetinkaya, "Üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskılar bu dönemde zayıf seyretti. Diğer taraftan tütün ürünlerindeki fiyat artışı ve akaryakıt ürünlerinden alınan vergi oranlarındaki düzenlemeler, enflasyondaki iyileşmeyi sınırlayan unsurlar olarak öne çıktı. Bu çerçevede, yılın 3. çeyreğinde tüketici enflasyonu dalgalı bir seyir izlerken, çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonundaki yavaşlama eğilimi sürdü." diye konuştu.

"Enflasyonun ana eğilimindeki iyileşme yılın 3. çeyreğinde de sürdü"

Murat Çetinkaya, bir önceki çeyrekte bir miktar yükselen gıda yıllık enflasyonunun, 3. çeyrekte belirgin oranda gerilediğini ve Temmuz Enflasyon Raporu'nda öngörülen patikanın oldukça altında gerçekleştiğini belirterek, şunları kaydetti:

"Gıda enflasyonundaki yavaşlamada turizm sektörü talebindeki gerileme, Rusya'ya yapılan ihracatta kaydedilen düşüş ve kırmızı ette alınan tedbirlerin etkileri hissedildi. Taze meyve ve sebze dışı gıda enflasyonu eylül ayı itibarıyla yüzde 4,78 ile son 5 yılın en düşük seviyesine geriledi. Diğer taraftan, iktisadi faaliyet ve gıda enflasyonundaki yavaşlamaya karşın hizmet enflasyonu özellikle reel birim iş gücü maliyetleri ve kira artışına bağlı olarak yüksek seyrini korudu. Yılın 3. çeyreğinde, döviz kurundaki ılımlı seyrin yanı sıra yurt içi talep koşullarındaki yavaşlamanın da etkisiyle enflasyonun ana eğilimi temel mal grubunda zayıflarken hizmet grubunda yükseldi. Böylelikle çekirdek göstergelerin ana eğilimleri önceki çeyreğe kıyasla yataya yakın seyretti.

Diğer taraftan, çekirdek göstergelere ilişkin yayılım endekslerine göre fiyat artırma eğilimi bir önceki çeyreğe kıyasla azaldı ve TCMB bünyesinde takip ettiğimiz alternatif temel enflasyon göstergelerindeki yavaşlama belirginleşti. Özetle, eğilim ve fiyatlama davranışına ilişkin takip edilen göstergeler bir arada değerlendirildiğinde, enflasyonun ana eğilimindeki iyileşmenin yılın 3. çeyreğinde de sürdüğünü belirtmek isterim."

"Sanayi ve hizmet kollarında katma değer artışları sınırlandı"

TCMB Başkanı Çetinkaya, 2016'nın ikinci çeyreğinde iktisadi faaliyetin Temmuz Enflasyon Raporu'ndaki öngörüleriyle uyumlu bir şekilde yavaşladığını belirterek, bu dönemde Gayrisafi Yurt içi Hasıla'nın (GSYH) bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,3, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla da yüzde 3,1 arttığını hatırlattı.

Yıllık büyümenin temel sürükleyicisinin, nihai yurt içi talep olduğuna işaret eden Çetinkaya, turizm sektöründeki daralmaya bağlı olarak net ihracatın büyümeye olumsuz katkı verdiğini söyledi.

Çetinkaya, nihai yurt içi talebin büyümeye katkısının, hem kamu hem özel kesim kaynaklı olarak tüketim harcamalarından geldiğini, yatırımların ise zayıf seyrini sürdürdüğünü ifade ederek, "Kamu tüketiminin ilk çeyrekte olduğu gibi, bu dönemde de büyümeye 1,7 puan gibi yüksek bir katkısı var. Öte yandan turizm bağlantısı güçlü sanayi ve hizmet kollarında katma değer artışlarının sınırlandığını görüyoruz." dedi.

Yılın 3. çeyreğine ilişkin göstergelerin, iktisadi faaliyetteki ivme kaybının sürdüğüne işaret ettiğini kaydeden Çetinkaya, turizmdeki daralmanın derinleşmesine ek olarak temmuz ayı ortasındaki yurt içi gelişmeler ve bayram tatiline bağlı iş günü kayıplarının da üretim faaliyetlerini olumsuz etkilediğini anlattı.

Çetinkaya, bu doğrultuda temmuz ayı sanayi üretiminde gözlenen sert düşüşün, ağustos ayındaki hızlı toparlanmayla telafi edildiğini, buna karşın 3. çeyrek genelinde üretimin 2. çeyrek düzeyinin altında kalacağını tahmin ettiklerini söyledi.

Temmuz ayında olduğu gibi, eylül ayında da bayram tatiline bağlı iş günü kayıplarının, üretimdeki ana eğilimin takibini güçleştireceğine dikkati çeken Çetinkaya, "3. çeyrekte iç talepteki yavaşlamaya karşılık Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin talebindeki artışın ihracat üzerindeki olumlu etkisi sürdü. Dış talep üzerindeki jeopolitik gelişmeler kaynaklı olumsuz etkilere karşın dış piyasalarda pazar çeşitlendirme esnekliği ihracatı desteklemeye devam ediyor." diye konuştu.

"Teşvik paketlerinin önümüzdeki yıl büyümeye olumlu katkı yapacağını öngörüyoruz"

Murat Çetinkaya, 2016'nın son çeyreğinde iç talep ve iktisadi faaliyetin toparlanma eğilimine gireceğini öngördüklerini aktararak, şöyle devam etti:

"Parasal koşulların daha destekleyici bir konuma gelmesi ve alınan diğer tedbirlerin etkisiyle tüketici kredilerinde son aylarda gözlenen toparlanma yılın son çeyreğine ilişkin iyileşme öngörülerimizi destekliyor. Bu görünüm altında, bir dizi olumsuz şokun bir arada yaşandığı 2016 yılında ekonomideki büyümenin ılımlı bir oranda gerçekleşmesini beklemekteyiz. Önümüzdeki dönemde belirsizliklerin azalmasıyla üretici ve tüketici güveninin yeniden tesis edilmesi, talep artırıcı politikaların tüketim harcamalarını desteklemesi ve net ihracatın olumsuz katkısının azalmasının ekonomideki toparlanmanın başlıca unsurları olacağını değerlendiriyoruz.

Normalleşme sürecinde gerek turizm gelirlerinde gerekse Rusya'ya yapılan ihracatta öngörülen kısmi iyileşmeye ek olarak son dönemde açıklanan teşvik paketlerinin önümüzdeki yıl büyümeye olumlu katkı yapacağını öngörüyoruz. Buna karşılık, küresel ekonominin büyüme hızı ve gelişmiş ülke para politikalarına ilişkin belirsizlikler, sermaye akımlarının seyri ve jeopolitik gelişmeler büyüme üzerinde aşağı yönlü risk oluşturuyor. Ayrıca, turizm sektöründeki daralmanın sürmesi ve emtia fiyatlarının olumlu etkisinin kademeli olarak azalmaya başlamasıyla cari işlemler açığında kısa dönemde bir miktar artış görüleceğini tahmin ediyoruz."

"Ham petrol fiyatları varsayımımızı 2017 için 54 dolara yükselttik"

TCMB Başkanı Çetinkaya, enflasyon tahminlerinde enerji, ithalat ve gıda fiyatlarının önemli rol oynadığına işaret ederek, söz konusu değişkenlere dair varsayımlarını aktardı.

Gelecek döneme ilişkin ham petrol fiyatları varsayımlarını, Temmuz Enflasyon Raporu'na göre yukarı yönlü güncellediklerini, dolar cinsinden ithalat fiyatları varsayımlarını ise bir miktar aşağı yönlü revize ettiklerini belirten Çetinkaya, "Yıllık ortalamalar itibarıyla ham petrol fiyatları varsayımımızı 2016 yılı için 44 dolarda sabit tutup, 2017 yılı için 54 dolara yükselttik." dedi.

Gıda fiyatlarına dair varsayımlarına da değinen Çetinkaya, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Yılın 3. çeyreğinde gıda enflasyonu, işlenmemiş gıda enflasyonu kaynaklı olarak, Temmuz Enflasyon Raporu'nda öngörülen düzeyin belirgin oranda altında kaldı. İşlenmemiş gıda enflasyonundaki mevcut eğilimin yanı sıra turizm sektöründeki daralmanın gıda talebini düşürücü etkisini de dikkate alarak, Temmuz Enflasyon Raporu'nda yüzde 8 olacağını varsaydığımız 2016 yıl sonu gıda enflasyonunu, yüzde 6'ya güncelledik. Gıda talebindeki turizm sektörü kaynaklı nispeten zayıf seyrin 2017 yılında da bir ölçüde devam etmesi ve Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme Komitesi kapsamında alınacak tedbirlerin etkisiyle 2017 yılında da gıda enflasyonunun tarihsel ortalamalarına göre düşük seviyelerde gerçekleşeceğini öngörmekteyiz. Bu çerçevede, 2017 yıl sonu gıda enflasyonu varsayımımızı yüzde 8'den yüzde 7'ye düşürdük."

Orta vadeli tahminler üretilirken vergi ayarlamaları ile yönetilen ve yönlendirilen fiyatların enflasyon hedefini aşmayacağı, otomatik fiyatlama mekanizmalarıyla uyumlu olacağı bir görünüm varsaydıklarını vurgulayan Çetinkaya, maliye politikasının orta vadeli duruşu için 2017-2019 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program projeksiyonlarını temel aldıklarını söyledi.

(Bitti)