Ezan taşları teknolojiye yenik düştü (2)

GÖKMEN YÜCE - Elektriğin olmadığı ve teknolojinin henüz gelişmediği dönemlerde üzerine çıkılarak ezan okunması için cami bahçelerine konulan ezan taşları, artık pek fazla kullanılmıyor.

Eskiden minaresi olmayan küçük cami ve mescitlerin yanına ya da bahçesine konulan, üzerine çıkılıp ezan okunduğu için "ezan taşı" olarak anılan taşlar, elektriğin kullanımı ve teknolojinin gelişmesiyle işlevini büyük oranda yitirdi.

Burdur'un Gölhisar ilçesindeki camilerde bulunan 3 ezan taşı ise elektrik kesintilerine bağlı olarak nadir de olsa din görevlileri tarafından kullanılıyor.

İlçede 18. yüzyılda yapıldığı belirtilen Hacı Musa Camisi'nin bahçesinde bulunan yaklaşık 1,5 metre yüksekliğindeki ezan taşı da elektrik kesintisi yaşandığı zamanlarda kullanılanlardan biri.

Gölhisar Müftüsü Mehmet Nurlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Allah'a, dine, namaza ve Allah'ın birliğine saygı için ezanın yüksek bir yerden okunması gerektiğini söyledi.

Hz. Muhammed'in ilk müezzin Bilal-i Habeşi'ye ezanı Kabe'nin damından okutturduğunu hatırlatan Nurlu, "Hz. Peygamber'in yolunu izleyen Anadolu halkı, Selçuklu modelinde, Osmanlı modelinde ezanın daha yüksek yerden yüksek sesle okunması uygulamasını sürdürmüştür" dedi.

Hz. Peygamber'in Veda Haccı ve Veda Hutbesi'nde belli kitlelerin arasına sesi gür insanları görevlendirdiğini anlatan Nurlu, hutbenin daha geniş kitlelere yayılması konusunda insan unsurundan yararlanıldığını kaydetti.

Sözlük anlamı olarak "çağrı, ilan" anlamına gelen ezanın Hz. Peygamber'in Mekke'den Medine'ye göç ettikten sonra uygulanmaya başlandığını belirten Nurlu, ezan taşlarının ise elektriğin, hoparlörün yaygın olmadığı dönemlerde Anadolu Müslümanları tarafından sıkça kullanıldığını söyledi.

- Saygı gereği ezan, "ezan taşlarından" okuyor

Elektriğin bulunması ve teknolojinin gelişmesiyle ezan taşlarının eskisi kadar kullanılmadığını anlatan Nurlu, şöyle konuştu:

"Diyanet İşleri Başkanlığı son yıllarda merkezi ezan sisteminden yerinde ezan sistemi uygulamasına geçti. Artık tüm camilerimizde, merkezde, kasaba ve köylerde ezanın okunması öngörülüyor. Dolayısıyla elektrikler kesildiği zaman bu ihtiyaç, atalarımızın, Anadolu halkının kullandığı ezan taşlarına çıkılarak yapılıyor. Gölhisar'da elektrik özellikle kış aylarında birkaç kez kesiliyor. Müezzinlerimiz, din görevlilerimiz bu durumlarda ezanı, duydukları saygı gereği ezan taşlarına çıkarak okuyor."

Nurlu, günümüzde ezanın geniş kesimlere duyurulması için teknolojinin, hoparlörün kullanıldığını vurguladı. Hoparlörden gelen ezan sesini insanların evlerinde içselleştirebildiğine işaret eden Nurlu, "Elektrik kesildiğinde kullanılan ezan taşları bizi nostaljik anlamda ecdadımızın dünyasına götürüyor. Zaten ezan bağımsızlığımızın, hürriyetimizin, istiklalimizin de sembolüdür. İstiklal Marşı'mıza da taşınmıştır" diye konuştu.