Macar Kralı Tökeli İmre, Kocaeli'de Anıldı

Macaristan tarihinde önemli yeri olan ve kaybettiği bir savaşın ardından Osmanlı'ya sığınıp İzmit'te ölen Macar Kralı Tökeli İmre, ölümünün 309. yıl dönümünde törenle anıldı.

Sekapark Kültür Alanı'nda bulunan Tökeli İmre Anıevi'nde düzenlenen tören, Türkiye ve Macaristan milli marşlarının okunmasıyla başladı.

Macaristan Ulusal Meclis Başkan Yardımcısı Marta Matrai, törende yaptığı konuşmada, dünyanın her tarafında Macar istiklali ve bağımsızlık için baskıcı iktidardan kaçmak zorunda kalan Macar kahramanların ayak izlerinin bulunduğunu söyledi.

İmre Tökeli'nin Erdel ve Yukarı Macaristan prensi olduğu dönemde, Macaristan'ın bölünmesinin devam etmesinin yurt dışındaki iktidarların da çıkarına olduğunu vurgulayan Matrai, "Prens tüm gücüyle Macar ulusunu bir bayrak altında toplamak istedi ama başaramadı. Büyük devletlere karşı olan mücadelede ittifak arayan Tökeli, çok cephede savaşmak durumunda kaldığı için kaybetti" şeklinde konuştu.

Matrai, Tökeli'nin 14 yıl boyunca Kocaeli'de sürgünde yaşadığını hatırlatarak, "Bedeni vatanından uzak burada huzur içinde yattı, ta ki ulusal hatırası onu ebedi huzur yerine götürene ve Kesmark'taki yeni Lüteryen kilisesinde ona layık bir törenle uğurlayana kadar" ifadesini kullandı.

Ulusal anı yerlerini koruduğu için Türk yetkililerine teşekkür eden Matrai, kendilerinin de aynı hassasiyetle Macaristan'daki Türk eserlerini koruduklarını kaydetti.

Matrai, Sekel kapısının Macar ulusunun vatanları için mücadele eden kahramanlarının anısını koruduğu anlamına geldiğini dile getirerek, "Sekel kapısı bir semboldür, her Macar onun mesajını bilir. Bir yere Sekel kapısı diktiğimizde orada hayatımızın sembolik yerini belirlemek isteriz" dedi.

Konuşmaların ardından, Matrai, Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Zekeriya Özak, Macaristan Fahri Konsolosu Alpaslan Kaya, Sekel kapısının kurdelesini kesti.

Tökeli İmre

Kesmark'ta 1657'de doğan Tökeli İmre, Avusturya yönetimindeki Protestan Macarların şefiydi. Protestanlar, Avusturya İmparatoru'nun Katolik mezhebine geçmeleri için yaptığı teklifi kabul etmeyerek imparatora karşı ayaklandılar.

Bunun üzerine Tökeli İmre, Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmed Paşa'ya başvurarak, Osmanlı himayesine girmek istediğini bildirdi. Avusturya ile barışı bozmak istemeyen Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmed Paşa, olumlu karşılık vermedi.

Buna rağmen savaşa devam eden Tökeli İmre, yukarı Macaristan'ı ele geçirdi. Fakat taraftarlarından çoğu kendisini terk edince Fazıl Ahmed Paşa'ya yaptığı teklifi, 1681 yılında Kara Mustafa Paşa'ya tekrarladı.

Böylece Tökeli İmre'ye Orta Macaristan Kralı ünvanı verildi. Türklerden aldığı kuvvetle birçok Avusturya kalesini ele geçirdi. Ancak İkinci Viyana bozgunundan sonra önceden aldığı kaleleri kaybetti. 1688 yılında teslim oldu ve Viyana'ya götürüldü.

Serbest kaldıktan sonra Osmanlı ordusunda görev aldı. Türk ve Tatar kuvvetlerin başında Transilvanya'ya girdi ve Germen Ordusu'nu yenilgiye uğrattı. Bu başarısından dolayı Tökeli İmre'ye Transilvanya Prensliği verildi. Zenta yenilgisinden sonra İzmit'e çekildi.

Karlofça barış görüşmelerinde Avusturyalılar, Tökeli İmre'nin kendilerine teslim edilmesini istedilerse de Osmanlı Devleti bunu kabul etmedi. Tökeli İmre, 1705 yılında İzmit'te öldü. İmre'nin mezarı 1906 yılında da Macaristan'a taşındı. - Kocaeli