Merkez Bankası Başkanı Başçı Soruları Yanıtladı: (2)

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Erdem Başçı, piyasaların enflasyon beklentisine ilişkin, "Beklentilerle olan uyumsuzluk buradaki çabanın görülmesi ile alakalı olacak. Bunu ben bir uzun mesafeli koşu olarak düşünüyorum. İsterseniz 'maraton', isterseniz 'bayrak yarışı' deyin. Burada ciddi kararlar, ciddi adımlar gerektiği zaman atılabilir ama burada önemli olan şey şu, attığınız adımın, enflasyonu, fiyat istikrarını destekleyici yönde olması için ideal kombinasyonu bulmanız gerekecek" ifadesini kullandı.

Başçı, TCMB Konferans Salonu'nda, bu yılın ilk enflasyon raporuna ilişkin bilgilendirme toplantısının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Üst üste 5 yıl enflasyonun, hedefin üzerinde gerçekleştiğine işaret edilerek, yüzde 5 enflasyon hedefinde bir revizyonun gündemde olup olmadığının sorulması üzerine Başçı, enflasyon hedeflerini üçer yıllık dönemler için açıkladıklarına dikkati çekti. Başçı, hedef revizyonu yapmadıklarını ifade ederek, "Bu yıl sonunda yüzde 7,5 demek, aslında 7'nin üzerinde olduğu için yine bir izahat gerektiren bir durum olacak. Yüzde 7,5 olursa yine bir mektup yazmak gerekecek" diye konuştu.

Bunun bir "hedef revizyonu" değil, bir "projeksiyon revizyonu" olduğunu ifade eden Başçı, enflasyonun yüzde 5'e ancak 3 yıllık dönemde gidebileceğinin görüldüğünü, onun da çaba ile mümkün olabileceğini söyledi.

Başçı, beklentilerle olan uyumsuzluğun buradaki çabanın görülmesi ile alakalı olacağını dile getirerek, "Bunu ben bir uzun mesafeli koşu olarak düşünüyorum. İsterseniz 'maraton', isterseniz 'bayrak yarışı' deyin. Burada ciddi kararlar, ciddi adımlar gerektiği zaman atılabilir ama burada önemli olan şey şu, attığınız adımın, enflasyonu, fiyat istikrarını destekleyici yönde olması için ideal kombinasyonu bulmanız gerekecek" ifadelerini kullandı.

Çok boyutlu para politikasının faydası ve zorlukları olduğunu anlatan Başçı, başka Merkez Bankalarının çözemediği problemlerin bu politika ile çözülebildiğini belirtti. Bunun iddialı bir söz olduğunu dile getiren Başçı, bunun hemen değil de zaman içerisinde olacağının görülmesi gerektiği vurguladı.

Oradaki adımların gerek hükümet gerek Merkez Bankası tarafından Para Politikası Kurulu toplantısında her zaman ele alındığına dikkati çeken Başçı, üç boyutta da neler yapılabileceğine dair önceden planlamalar yapılabildiğini bildirdi.

Enflasyon raporundaki risk senaryolarına işaret eden Başçı, küresel finansal koşullar sert bir şekilde sıkılaşmaya devam ederse, aynı zamanda döviz kurları üzerinde yukarı yönde baskı olursa ona göre risk senaryolarının olduğunu, bunun bankaların piyasaya ihtiyacını azaltıcı araçlar olduğunu söyledi.

Başçı, acele etmemek gerektiğini, ihtiyaç olan adımların atılabileceğini dile getirerek, bu adımlarda herhangi bir teknik sınır olmadığını, fakat o adımların gerektiği zaman atılmasının önemli olduğunu söyledi. Başçı, likidite politikasına da gerektiği kadar sıkı prensibine mevcut koridorun içinde ayarlamaya devam etmenin şu an ideal bir politika kombinasyonu olarak görüldüğünü kaydetti.

"Avrupa'da ciddi bir toparlanma söz konusu"

Yurt dışı piyasalar başta olmak üzere Türkiye ekonomisine yönelik risk faktörlerinde sert bir dalgaya karşı ne yapacaklarının sorulması üzerine Başçı, geniş faiz koridorunu korumanın bu ihtiyaca cevap verdiğini, bir sıkılaşma gerekirse kurul üyeleri ile istişare ederek onu her zaman yapmanın mümkün olduğunu bildirdi. Başçı, bunu yaparken de verimli ve ideal noktada olması gerektiğini dile getirerek, Türkiye'nin nispi performansı ve Türk varlıklarının etkilenmesinin geçici olup olmadığına bakarak karar vermenin daha doğru olduğunu, şu anki esnek çerçevenin bu ihtiyacı azaltacağını düşündüklerini vurguladı.

Başçı, Çin Merkez Bankasının yoğun bir şekilde piyasayı fonlamasının uluslararası piyasalara nasıl bir etkisi olacağına ilişkin soru üzerine de Fed'in yarın toplantısının olacağını, uluslararası piyasaları çok yakından izlediklerini, bütün ülkelerin Merkez Bankalarının bu konuyu enine boyuna ele aldığına inandığını söyledi.

Her bir Merkez Bankasının kendi ülkesinin fiyat istikrarı için en doğru kararı vereceğini dile getiren Başçı, aynı şeyin Çin Merkez Bankası için de söz konusu olduğunu, Çin'in hizmetler sektörünün iç talebi, tüketimi artırarak bir büyüme planladığını kaydetti.

Başçı, Avrupa Birliğindeki toparlanmanın yanı sıra başka olumlu sinyallerin olup olmadığına ilişkin soruya yönelik de Avrupa'da işsizliğin düşmeye başladığını, genel olarak bir toparlanma hissinin bulunduğunu, morallerin nispeten daha iyi olduğunu belirtti.

Bunun en iyi Türkiye'nin Avrupa'ya ihracatından takip edilebileceğinin altını çizen Başçı, bu verilerin Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerinden gün gün izlenebildiğini, orada ciddi bir toparlanmanın söz konusu olduğunu bildirdi.

Başçı, toparlanmanın devam edeceğini dile getirerek, büyüme konusunda tahminlerin geçen yılın biraz üzerinde olduğunu, yüzde 1,6-1,7 büyüyebileceklerini kaydetti.

Avrupa açısından iyi bir performansın gerçekleştiğini, bunun da Türkiye'ye en çok yardım eden konulardan birisi olduğunu dile getiren Başçı, "Petrol fiyatlarındaki düşüş de o kadar çok oldu ki bizim Enflasyon Raporu'nu yazdığımızda verdiğimiz projeksiyonları belki de oturup tekrar çalışmamız gerekecek. 'Yeni durumda net etkisi nedir' diye. O da ciddi yardım ediyor aslında" diye konuştu.

Başçı, enflasyon sepetindeki ÖTV'ye tabi ürünlerle ilgili bir soru üzerine, oradaki artış projeksiyonunun önemli bir kısmının da petrol fiyatlarıyla ilişkili olduğunu söyledi.

Benzin üzerindeki vergilerde sabit yüzdesel olmayan kısmın ÖTV olduğuna işaret eden Başçı, ne kadar çok otomobil alınırsa ve kullanılırsa oradan ÖTV geldiğini, bu vergi türünün mali politika açısından yardımcı olduğunu belirtti. Başçı, yönetilen ve yönlendirilen fiyatların ücretler de dahil olmak üzere enflasyon hedefi ile uyumlu olması gerektiğinin altını çizerek, bu hedefi hükümet ile belirlediklerini ifade etti.

İki seçimin enflasyon üzerinde etkisi olduğunu dile getiren Başçı, asgari ücret artışından gelen 1,5 puanlık etkinin yönetilebilir tutulması gerektiğini kaydetti. Başçı, bunun asgari ücretlinin alım gücünü korumak için gerekli olduğunu vurgulayan Başçı, zor bir iş olduğunu ama bunu başaracaklarını belirtti.

"Yapısal problemler çok fazla"

Enflasyonun yükselişinin önlenmesinde yapısal eksikliklerin olup olmadığına ve enflasyonla mücadele konusunda yeni bir modelin gerekli görülüp görülmediğine ilişkin bir soru üzerine de Başçı, şöyle konuştu:

"Yapısal unsurlar elbette var. Bunlar dün akşamki Ekonomi Koordinasyon Kurulu'nda enine boyuna ele alındı. Yapısal unsurlardan önemlisi ilgili bakanlıkların sadece üreticilere bakması ve üreticilerin refahını maksimize etmeye çalışması doğal olarak. Fakat diğer taraftan da geniş bir tüketici kesimi var. Bu tüketici kesiminde de refahının fiyat istikrarının da korunması gerekiyor. Onun için bu komite ve toplantılar önemli. Özellikle Sayın Başbakanımızın bu konuda Merkez Bankasının da ekonomi ile ilgili önemli toplantılara girmesi görüşü için müteşekkirim. Çünkü orada tüketici fiyatları açısından da alınan kararların etkisinin hatırlatılmasında fayda oluyor. Onun dışında yapısal problemler çok fazla. Onların çözümü için de bir vade var ve onlar zaman alacak tabi. Biz o yüzden daha ziyade konjonktürel tarafa bakıyoruz. Bir an önce ne yapılabilir? Bir an önce de gıda ile ilgili eğer talep fazla ise arz yetmiyorsa kontrollü bir şekilde ithalat da yapabiliyorsunuz. Onu zaten yapmaya başladık yine. O konuda yeni kararlar alabilirler."

Bütün Merkez Bankaları için asıl sorunun enflasyonu hedefe getirebilmek olduğunu dile getiren Başçı, gelişmekte olan ülkelerin durumunun enflasyonu hedefe getirebilmek açısından daha iyi olduğunu, kullanabilecekleri araçların manevra alanının daha fazla olduğunu ifade etti.

Bu araçları akıllıca kullanmak gerektiğini belirten Başçı, büyümeye çok fazla zarar vermeden yapmak gerektiğini bildirdi.

Başçı, gelişmekte olan ülkeler için enflasyon hedeflemesini yapmak için yeterli enstrüman bulunduğunu fakat küresel dalganın farklı yönlerde etkilediğini, gelişmiş ülkelerin enflasyonunu aşağıya, gelişmekte olan ülkelerin enflasyonunu ise yukarı doğru çektiğini belirterek, burada gereken tedbirlerin gecikmeksizin alınması ve çok boyutta ideal politika kombinasyonunu uygulamanın çözüm olduğunu söyledi.

Piyasalar Genel Müdürlüğü'ndeki personele güvenlerinin tam olduğunu dile getiren Başçı, 18 Ağustos dökümanı için küresel risklere karşı ne yapılması gerektiğine ilişkin çalışmalar yapıldığını, dokümana ilk etkinin çok olumsuz olduğunu, dokümanların incelenmesinin ardından mantıklı bulunarak Türk varlıklarına geçişin tekrar başladığını hatırlattı. Başçı, ağustostan bu yana nispi performansın fena olmadığını dile getirerek, çekirdek göstergelerdeki iyileşmelerde 18 Ağustos dokümanının faydasının bulunduğunu düşündüklerini, bundan sonra teknik kabiliyeti yüksek olan Merkez Bankalarının bir adım önde olacağını kaydetti.

(Sürecek)