Merkez Bankası Ppk Toplantı Özeti: (1)

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı özetinde, "Temel mal enflasyonunun mevsimsellikten arındırılmış ana eğiliminde büyük ölçüde döviz kuru baskıları kaynaklı belirgin bir artış gözlenmiştir" denildi.

Kurulun, 23 Haziran 2015 tarihli toplantısına ilişkin yayımladığı toplantı özetinde, mayıs ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0,56 oranında arttığı ve yıllık tüketici enflasyonunun yaklaşık 0,2 puanlık artışla yüzde 8,09'a yükseldiği anımsatıldı.

Bu dönemde gıda grubu yıllık enflasyonunun işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen düzeltme ile gerilediği ifade edilen özette, diğer taraftan ham petrol fiyatlarındaki gelişmelerin etkisiyle enerji fiyatlarındaki artış eğiliminin sürdüğü bildirildi.

Temel mal grubu enflasyonunun döviz kuru etkilerine bağlı olarak yukarı yönlü bir seyir izlerken, hizmet enflasyonunun yüksek seviyesini koruduğu kaydedilen özette, bu doğrultuda çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğiliminin temel mal grubu kaynaklı olarak yükseldiği belirtildi.

Özette, şu ifadelere yer verildi:

"Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon Mayıs ayında 1,55 puan azalarak yüzde 12,81'e gerilemiştir. Bu düşüşte, işlenmemiş gıda grubu fiyatları temel belirleyici olurken işlenmiş gıda yıllık enflasyonundaki yavaşlama eğilimi ekmek-tahıl ürünleri öncülüğünde sürmüştür. Yılbaşından bu yana belirgin olarak yükselen mevsimsellikten arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları mayıs ayında taze meyve-sebze kaynaklı olarak düşüş kaydetmiştir. Haziran ayına ilişkin göstergeler ürün arzındaki artışla birlikte fiyatlardaki bu düzeltme eğiliminin belirginleşerek sürdüğüne işaret etmektedir.

Mayıs ayında enerji fiyatları yüzde 1,18 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu düşük bazın da etkisiyle 1,8 puan yükselerek yüzde 3,38 olmuştur. Yurt içi enerji fiyatları şubat ayından bu yana yukarı yönlü bir seyir izlemektedir. Bu gelişmede gerek Türk lirasındaki değer kaybının gerekse uluslararası petrol fiyatlarında ocak ayında ulaşılan dip sonrasındaki toparlanma eğiliminin etkisi hissedilmektedir."

Hizmet fiyatlarının mayıs ayında yüzde 0,77 arttığı ve grup yıllık enflasyonunun sınırlı bir yükselişle yüzde 8,85'e ulaştığı hatırlatılan özette, bu gelişmede lokanta otel ile ulaştırma hizmetlerinin etkili olduğu, diğer alt gruplarda yıllık enflasyonun nispeten yatay seyrettiği dile getirildi.

Özette, gıda fiyatlarındaki birikimli artışların ve kırmızı et fiyatlarında devam eden yukarı yönlü seyrin etkisi ile lokanta otel grubu enflasyonun yükselişini sürdürdüğü bildirildi.

"Mayıs ayında sanayi üretiminin aylık bazda düşeceği öngörülmektedir"

Uluslararası petrol fiyatlarındaki görünüm ile yaklaşık altı aydır gerileyen ulaştırma hizmetleri yıllık enflasyonunun, akaryakıt fiyatlarındaki eğilimin tersine dönmesi ile bu dönemde yükseliş kaydeden bir diğer hizmet kalemi olduğuna işaret edilen özette, bu gelişmeler sonucunda, hizmet enflasyonu ana eğiliminin mayıs ayında bir önceki aya kıyasla yatay seyretse de yüksek seviyesini koruduğu vurgulandı.

Mayıs ayında temel mal grubu yıllık enflasyonu 0,83 puan artarak yüzde 5,88'e yükseldiği kaydedilen özette, "Bu dönemde alt gruplardan dayanıklı tüketim mallarında yıllık enflasyon yaklaşık 2 puanlık artışla yüzde 4,66 olmuştur. Dayanıklı mal grubunda aylık fiyat artışları, Türk lirasının son dönemde Euro karşısında da değer kaybetmesinin etkisiyle, beyaz eşya ve otomobil gruplarında belirgin olmak üzere alt kalemler geneline yayılmıştır. Bu dönemde yıllık enflasyon giyim grubunda yükselirken giyim ve dayanıklı dışı temel mallarda gerilemiştir. Sonuç olarak, temel mal enflasyonunun mevsimsellikten arındırılmış ana eğiliminde büyük ölçüde döviz kuru baskıları kaynaklı belirgin bir artış gözlenmiştir" tespitinde bulunuldu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan milli gelir verilerine göre, 2015 yılı ilk çeyreğinde gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yıllık bazda yüzde 2,3 artış kaydettiği anımsatılan özette, verilerin üretim tarafından değerlendirildiğinde, ilk çeyrekte inşaat dışındaki sektörlerin katma değerlerinin yıllık bazda artış gösterdiği belirtildi.

Harcama yönünden incelendiğinde ise nihai yurt içi talebin özel ve kamu tüketim talebi kaynaklı olarak arttığı hatırlatılan özette, bu dönemde yurt içi talepteki artışın yavaşlayarak da olsa sürmesi sonucu ithalat artışı kaydedildiği, dış talepteki zayıf seyre bağlı olarak ihracatta gözlenen gerileme ile net ihracat yıllık büyümeye negatif katkı yapmaya devam ettiği ifade edildi.

Sanayi üretiminin şubat ve mart aylarındaki güçlü artışların ardından, nisan ayında aylık bazda değişim göstermediği bildirilen özette, şu değerlendiremeler yapıldı:

"Çeyreklik olarak değerlendirildiğinde, nisan ayı üretim seviyesi bir önceki çeyrek ortalamasının yüzde 2,1 üzerindedir. Anket göstergeleri, son dönemde ihracat eğiliminde sınırlı bir toparlanmaya işaret etmektedir. İç talebin ise ılımlı seyrine devam etmesi beklenmektedir. Öte yandan, mayıs ayında otomotiv sektörü başta olmak üzere yaşanan grevler bu dönemde taşıt ve ana metal sektörlerinde üretim kesintilerine neden olmuştur. Nitekim mayıs ayı TİM verileri, anket göstergelerinin aksine, altın hariç ihracatta otomotiv ihracatı kaynaklı belirgin bir düşüşe işaret etmektedir. Bu çerçevede, mayıs ayında sanayi üretiminin aylık bazda düşeceği öngörülmektedir."

"İktisadi faaliyetin mevcut seyri ve yatırım eğilimindeki zayıf gidişat istihdam üzerinde aşağı yönlü risk oluşturmaktadır"

Harcama tarafına ilişkin verilerin, ikinci çeyrekte özel kesim talebindeki artışın yavaşlayarak da olsa süreceğine işaret ettiği belirtilen özette, nisan ayında tüketim malları üretim ve ithalatının ilk çeyrek ortalamasına kıyasla yükseldiği aktarıldı.

Beyaz eşya ve otomobil satışlarının nisan-mayıs döneminde ilk çeyrek ortalamasına göre artış gösterdiği bildirilen özette, diğer yandan, PMI ve İYA anket göstergeleri ile tüketici güven endekslerinin nisan-mayıs döneminde iç talepte ılımlı bir seyre işaret ettiği kaydedildi.

Özette, taşıt hariç yatırıma ilişkin üretim ve ithalat verilerinin nisan ayında yatay seyrettiği, inşaat sektörüne ilişkin göstergeler ve firmaların gelecek dönem yatırımlarına ilişkin beklentilerinin de yatırım harcamalarında henüz güçlenme sinyali içermediği vurgulandı.

İkinci çeyreğe ilişkin mevcut göstergelerin iktisadi faaliyetin özel tüketim talebi kaynaklı olarak ılımlı bir büyüme eğilimi sergilediğine işaret ettiği ifade edilen özette, cari açık ile ilgili şu değerlendirmeler yapıldı:

"Dış ticaret hadleri cari dengeyi olumlu yönde etkilemeye devam ederken ihracatın zayıf seyri cari dengedeki iyileşmeyi sınırlamaktadır. Öncü veriler mevsimsellikten arındırılmış cari işlemler açığının mayıs ayında bir miktar artış göstereceğine işaret etmektedir. Haziran ayından itibaren ise tüketici kredilerinin ılımlı eğilimi ve enerji fiyatlarındaki düşük seyrin de katkısıyla cari dengenin tekrar iyileşme eğilimine girebileceği öngörülmektedir."

Bu yılın mart döneminde mevsimsel etkilerden arındırılmış verilere göre işsizlik oranlarının bir önceki döneme göre 0,1 puan azaldığı anımsatılan özette, tarım dışı istihdam kayıplarının yaşandığı bu dönemde, işsizlik oranlarının tarım dışı işgücündeki azalmanın etkisiyle gerilediği kaydedildi.

Bu dönemde, inşaat istihdamının artarken, sanayi ve hizmetler istihdamının azaldığı belirtilen özette, hizmetler istihdamındaki gerilemenin daha çok geçen aylardaki güçlü artışların düzeltmesi niteliğinde olduğu aktarıldı.

Genel olarak, 2014 yılı son çeyreğinden itibaren tarım dışı istihdam artışını hizmet sektörünün sürüklediği, sanayi ve inşaat sektörlerinde istihdam artışlarının düşük oranlarda gerçekleştiği değerlendirilen özette, "Sanayi üretimi genel eğilimi ve anket verileri istihdamın ikinci çeyrekte bir miktar toparlanma gösterebileceğine işaret etmektedir. Bununla birlikte, mayıs ayı itibarıyla öncü göstergeler tarım dışı istihdam artışlarının sınırlı oranlarda gerçekleştiği yönünde sinyal vermekte, bu çerçevede işsizlikte belirgin bir gerileme beklenmemektedir. İktisadi faaliyetin mevcut seyri ve yatırım eğilimindeki zayıf gidişat istihdam üzerinde aşağı yönlü risk oluşturmaktadır" sözlerine yer verildi.

(Sürecek)