Tarlabaşı'nda "Sanatsal Müdahale"

Bir "on dokuzuncu yüzyıl romantiği" olarak adlandırılan ünlü Polonyalı şair ve aktivist Adam Mickiewicz'in adına kurulmuş olan müze, Türkiye'den ve Polonya'dan sanatçıların sanatsal çalışmalarına ev sahipliği yapıyor. 16 Kasım 2014'e kadar ziyaret edilebilecek olan "Adam Mickiewicz Müzesi'nde Sanatsal Müdahaleler" sergisi, video çalışmaları, ses enstalasyonları, afişler, giysi, aksesuarlar, fotoğraflar, kolajlar, neon çalışma ve mutfak performansı ile müze içerisinde gerçek anlamda bir sanatsal müdahale yaratacak.

Adam Mickiewicz Müzesi'nin bulunduğu, İstanbul'un kalbinde bulunan Tarlabaşı bölgesi, son birkaç yıldır kentsel dönüşümün yoğun etkisi altında. Yıkılan tarihi evler, bu bölgeye özgü dik sokakların ard arda yok oluşu ve yıllardır burada yaşayan bölge sakinlerinin evlerinden çıkarılışı, Tarlabaşı semtinin dokusunu diğer bölgelerden ayrı bir yere taşıyor. Bölgede yaşanan derin sosyo-ekonomik değişimler semtte bulunan Adam Mickiewicz Müzesi çevresini de etkiliyor.

Polonya- Türkiye diplomatik ilişkilerinin 600. Yıldönümü sebebiyle, Adam Mickiewicz Enstitüsü'ne bağlı dijital bir platform olan Culture.pl işbirliği ile, bu güncel yaşananlardan yola çıkarak hazırlanan "Mickiewicz Göçer Üniversitesi" projesi kapsamında "Sanatsal Müdahaleler" adlı bir sergi açıldı. Aynı zamanda, Adam Mickiewicz'in 1855'te politik ve askeri ilişkileri güçlendirmek sebebiyle İstanbul'a gelişinden ve Tarlabaşı'ndaki yaşantısından yola çıkarak, İstanbul'un çok kültürlü geçmişine, bugününe ve Tarlabaşı'nın güncel sorunlarına değinen sergi, sanatseverlere ve kent çalışmaları meraklılarına keşfedilmeye hazır bir seçki sunuyor. Küratörlüğünü Max Cegielski'nin yaptığı, Türkiye'den Özgür Demirci, Vahit Tuna, Tunca Subaşı ile Polonya'dan Slavs and Tatars, Ania Kuczy?ska,Tomasz Szersze?, Miko?aj D?ugosz, Janek Simon ve Wojtek Doroszuk'un çalışmalarının yer aldığı sergi, farklı sanat disiplinlerinin bir araya gelmesi ile oluşturuldu.

Polonyalı sanatçıların çalışmaları, tarihsel kökleri çağdaş yorumlarla ortaya çıkarıyor

Sergide, özellikle Polonyalı sanatçıların Polonya'nın tarihinden esinlenerek günümüze uyarlanan, şair Adam Mickiewicz ile ilişkilendirerek hazırladıkları çalışmalar bulunuyor. Bu çalışmalardan bir tanesi, Tomasz Szersze?'in fotoğraf ve kolajlardan oluşan "Geleceğin Tarihleri" adlı çalışması. Szersze?'in çalışması, Mickiewicz'in art arda versiyonları bizzat kendisi tarafından yok edilmiş ve hiç yayınlanmamış L'Histoire de l'avenir (Geleceğin Tarihi) adlı eserinden ilham alıyor. Çalışmalar birbirleri ile bağımsız görünen resimler ile oluşturulmuş "Mickiewicz'vari" bir gelecek vizyonu sunuyor.

Sergide, Polonyalı modacı Ania Kuczy?ska'nın "Lejyoner Üniforması" adlı özel bir çalışması da bulunuyor. Kuczy?ska'nın Mickiewicz'in "Yahudi kökenli askerlerden özel bir birlik düzenleme" fikrinden esinlenerek hazırlanan seçkisi, yirminci yüzyılın isyankârlarına, sistemle mücadele eden, dışarıdan biçimlendirmeye direnen, görüşlerini giysileri üzerinden ilan eden insanlara gönderme yapıyor.

Slavs and Tatars'ın "Sizin ve bizim özgürlüğümüz için" adlı afiş çalışması, "Adam Mickiewicz Müzesi'nde Sanatsal Müdahaleler" sergisinin ön plana çıkan çalışmalarından. Sergilenen afiş çalışmasında, Varşova'daki Polonya Ordusu Müzesi koleksiyonunda yer alan sancak farklı bir forma kavuşuyor. Çalışma ismi ile, Polonyalı tarihçi Joachim Lelewel'e atfedilen, 1831'de Polonya'da yaşanan Kasım Ayaklanması döneminden kalma ünlü "Sizin ve bizim özgürlüğümüz için" sloganına gönderme yapıyor.

Sanat bir eylem, bir organizasyon, birleştirici bir unsur haline geliyor

Küratör Max Cegielski, sergiye ilham kaynağı olan ve özgür milletler ile vatandaşların oluşturduğu bir federasyon fikrinin öncülerinden biri olarak gösterilen Mickiewicz'den bahsederken, kendisinin aktivist yönünü ön plana çıkarıyor. Şairin Polonya'daki sanatçılar için de bu anlamda çok şey ifade ettiğini belirten Cegielski, "sanatıyla bir duruş sergileyen, dünyayı değiştirmeye çalışan sanatçılar, çoğu aslında güncel sanat aracılığıyla onun duruşunun arkasında beliriyor. Sanat bir eylem, bir organizasyon, birleştirici bir unsur haline geliyor. Bu, Mickiewicz'i oldukça güncel yapıyor." diyor.

Küratör Max Cegielski aynı zamanda, serginin eş-küratörü Justyna Chmielewska ile "Sanatsal Müdahaleler"in hazırlık sürecinde Mickiewicz'in İstanbul yaşantısına derinlemesine indikçe, güncel olayların bir prototipiyle karşılaştıklarını belirtiyor. Cegielski , "Tarlabaşı bölgesi muğlak yapısını şehir haritası üzerinde de devam ettiriyor. Bölgenin aşağı bölümünde, tepenin eteklerinde kalan, atık su kanallarının bittiği, şehir merkezine yakın, fiyatların daha ucuz olduğu nokta… Günümüzde buraya yerleşen insanlar, yıllar önce Mickiewicz gibi Polonya'dan buraya gelen göçmenlerle aynı sebepten ötürü buradalar. Artık Suriyeli mültecilerin, Kürtlerin, Romanların bir yaşam alanı aynı zamanda ve bölge global bir kargaşanın merkezi olmuş durumda. Burada yaşayan yabancılar ve öğrenciler, kentsel dönüşüm sorunlarını da içeren bu kaotik yapının içerisinde, güncel karmaşaların bir görüntüsünü sunuyor bize." diye ekliyor.

Sosyolojik ve kültürel pek çok önemli noktaya değinen iki günlük konuşma dizisi ile başlayan "Mickiewicz Göçer Üniversitesi" projesi, Adam Mickiewicz Müzesi'nde 16 Kasım'a kadar devam edecek "Sanatsal Müdahaleler" sergisi ile farklı disiplinlerden sanatsal çalışmaları ziyaretçilerin beğenisine sunacak.