Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın 58. Genel Kurulu

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (UAEA) 58. Genel Kurulu, Avusturya'nın başkenti Viyana'da başladı.

Birleşmiş Milletler'in (BM) Viyana Ofisi'nde başlayan ve 5 gün sürecek genel kurula, UAEA üyesi 162 ülke ve uluslararası örgütlerden yaklaşık 3 bin kişi katılıyor.

Konferansın açılışında konuşan UAEA Direktörü Yukiya Amano, ajansın nükleer güç, nükleer güvenlik, nükleer uygulamalar, teknik işbirliği ve nükleer yayılmanın yasaklanması konusundaki faaliyetleri hakkında bilgi verdi.

Üye ülkelere nükleer bilim ve teknolojinin öneminin anlatılmasına yardımcı olmaları çağrısında bulunan Amano, gelecek 10 yılda dünyanın karşı karşıya kalacağı en önemli sorunlar arasında güvenilir enerji arzı ve sera gazı emisyonun sınırlandırılmasının yer alacağını söyledi.

-"Nükleer santral kullanımı artıyor"-

Dünyanın çeşitli bölgelerindeki 30 ülkede faaliyet gösteren 437 nükleer santralin küresel elektrik üretiminin yüzde 11'ni karşıladığını kaydeden Amano, "Çoğu Asya'da olmak üzere 70 reaktör inşa ediliyor. UAEA, nükleer santral program ve planı yapan 33 ülke ile yakın işbirliği içinde çalışmaktadır. Fukuşima nükleer kazasına rağmen 2030 yılına kadar nükleer santral kullanımının artarak devam edeceğini öngörüyoruz" dedi.

"Radyoaktif atıkların, sadece nükleer programa sahip ülkeler için değil, bütün ülkeler için sorun" teşkil ettiğine dikkati çeken Amano, radyoaktif atıkların kontrol altında tutulmasının son derece zor olduğunu ve bu sorunu çözecek teknolojinin henüz bulunmadığını vurguladı.

Amano, nükleer terörizm tehdidine karşı dünyanın uyum içerisinde hareket etmesi için ajansın merkezi rol oynamaya da devam ettiğini kaydetti.

UAEA'nın hizmetlerine karşı taleplerinin de hızlı bir şekilde arttığını aktaran Amano, "Örneğin bu yıl haziran ayına kadar, bir önceki yıla göre yüzde 37 oranında artışla yaklaşık 3 bin kişiye nükleer güvenlik eğitimi verdik. Ayrıca 40 ülkede 62 Uluslararası Fiziksel Koruma Tavsiye Servisi misyonumuz var" dedi.

-12 ülkeye "NPT'yi imzalayın" çağrısı-

Nükleer güvenliğin sağlanabilmesi için 2005 tarihli Nükleer Materyallerin Fiziksel Koruma Sözleşmesi Değişikliği'nin yürürlüğe girmesi gerektiğini ifade eden Amano, tüm ülkeleri değişiklikleri onaylamaya davet etti.

Kapsamlı Güvence Denetimleri Anlaşması'nın Ek Protokolü'nü yürürlüğe sokan devletlerin sayısının arttığını kaydeden Amano, "Şu anda 124 ülkede bu protokol yürürlüğe girmiştir. Ek protokolü imzalamayan ve yürürlüğe sokmayan ülkeleri sorumluluklarını bir an evvel yerine getirmeye çağırıyorum. Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'nı (NPT) imzalayamayan 12 ülkeyi de bir an önce anlaşmayı imzalamaya davet ediyorum" diye konuştu.

- Kore ve İran-

Kuzey Kore'nin nükleer programının ciddi endişe kaynağı olmaya devam ettiğini vurgulayan Amano, Pyongyand hükumetine sorumluluklarını yerine getirmesi ve UAEA ile işbirliği yaparak bekleyen sorunları çözmesi çağrısında bulundu.

İran'ın nükleer faaliyetlerinin denetlenmesi konusunda önemli ilerlemeler kaydettiklerini belirten Amano, İşbirliği Çerçeve anlaşmasına göre İran'ın bazı pratik önlemleri planlandığı gibi tamamladığını, ancak iki önlemin tamamlanmayı beklediğini vurguladı. Sorunların çözülmesi için önlemlerin zamanında tamamlanması gerektiğini ifade eden Amano, İran'ın nükleer faaliyetlerini izlemeye devam ettiklerini, ancak ilan edilmeyen faaliyetler hakkında güvence veremeyeceklerini yineledi.

-Finansal sorunlar-

Amano, UAEA'nın üstlendiği görevleri yerine getirebilmesi için finansal desteğe ihtiyaç duyduğunu ifade ederek, ajansın bütçe sorunu ile karşı karşıya olduğunu söyledi.

Amano, "Sınırlı kaynaklarımızı akıllı bir şekilde kullanmak için ve üye ülkelere maksimum fayda sağlamak için mümkün olan her şeyi yapıyoruz.  Ancak bizden talep edilen hizmetler de artıyor. Bu talepleri, var olan finansal araçlarla karşılamamız mümkün değil. Bu yüzden bir taraftan ek fon kaynakları ararken, diğer taraftan da üye devletlerin kapasitesi ve ihtiyaçları arasındaki hassas dengeyi gözetmek zorundayız" diye konuştu. - Viyana