Sfenks kopyaları gerçeğini aratmıyor

İSMAİL ÇİMEN - GAZİ NOGAY - Hitit Medeniyeti'nin başkenti Hattuşa'da yürütülen kazı çalışmaları sırasında bulunan ve 1917 yılında restorasyon amacıyla Türkiye'den Almanya'ya götürülen, yoğun diplomatik çalışmaların ardından 94 yıl sonra ana yurduna getirilebilen Boğazköy sfenksinin kopyası, Hattuşa'daki sfenksli kapıya yerleştirildi.

Alman Arkeoloji Enstitüsü adına kazı çalışmalarını yürüten Kazı Başkanı Doç. Dr. Andreas Schachner, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1917 yılında restorasyon amacıyla Türkiye'den Almanya'ya götürülen Boğazköy sfenksinin, Kültür ve Turizm Bakanlığının girişimleri sonucu 94 yıl sonra ana yurdu Hattuşa'ya getirildiğini hatırlattı.

Önceki yıl Türkiye'ye getirilen ve İstanbul'da bakım çalışmaları yapılan Boğazköy sfenksinin, İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenen diğer sfenksle Boğazkale'ye getirildiğini anımsatan Schachner, her iki sfenksin de Boğazköy Müzesi'nde sergilenmeye başlandığını söyledi.

Yıllar sonra anavatanına dönen Boğazköy sfenksinin, Hattuşaş'daki Yer Kapı'nın bulunduğu yığma tepenin orta noktasından çıkarıldığını anlatan Schachner, "Buradan toplam 4 adet sfenks çıkarıldı. Bu dört sfenksten biri, Almanya'dan getirilen, diğeri ise İstanbul Arkeoloji Müzesinde sergilenirken Boğazkale'ye getirilen sfenkstir. Biri bir yangın sonucu tamamen yok olmuş, diğeri ise büyük tahribat gördüğü halde orijinal yerinde durmaktadır" diye konuştu.

Sfenkslerin orijinallerinin Boğazkale Müzesi'nde sergilenmeye başlanmasının ardından Yer Kapı'daki ait oldukları bölgeye birer kopyalarının yapılması için çalışmalara başladıklarını ifade eden Schachner, şöyle konuştu:

"Sfenkslerin, 1907 yılındaki orijinallerinin bulunduğu bölgeye yerleştirilmeleri, kazı ekibi olarak bize düştü. Daha önce İstanbul'daki müzede sergilenen sfenksin kopyasını, çıkarıldığı alana yerleştirmiştik. İstanbul Arkeoloji Müzesi ile İstanbul'dan bir firmanın desteğiyle bu yıl da diğer sfenksin kopyasını yerleştirdik. Böylece her iki eserimiz de 1907 yılında bulundukları alana konulmuştur. Bu benim en büyük hayalimdi. Sfenkslerin ait oldukları noktalara yerleştirilmesi Hattuşa'ya yeni bir odak noktası kazandırdı."

Hattuşa'ya gelen ziyaretçilerin, sfenkslerin orijinallerini Boğazköy Müzesi'nde inceleyebildiklerini anlatan Schachner, "Buraya gelerek de bulundukları yerleri görebiliyor, eserlerin coğrafi çevresi ve şehir ile olan ilişkisini anlayabiliyorlar. Bu beni ve kazı ekibimizi çok mutlu ediyor" ifadelerini kullandı.

- "Sfenksler, gösteriş için inşa edilmiş"

Schachner, sfenkslerin bulunduğu Yer Kapı'nın, anıtsal şehir kapılarından olmadığını, sadece yayaların kullandığı küçük bir kapı olduğunu söyledi.

Sfenkslerin bulunduğu noktanın şehrin tacı konumunda bulunduğunu ifade eden Schachner, "Burası adeta şehrin tacı konumumda. Etrafımızda 28 tapınak bulunuyor. Burada törenler ve ayinler yapılıyordu. Bu sfenksler, 15-20 kilometre uzaklıktan görülebiliyordu. Medeniyetin gücü ve muhteşemliği etrafa gösteriliyordu. Yani sfenksler, gösteriş için inşa edilmiş" dedi.