2025'te Çözüm Sürecinde Neler Oldu?

Son Güncelleme:

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin 1 Ekim 2024’te TBMM’de DEM Parti sıralarına giderek tokalaşmasıyla sembolik olarak başlayan süreç, 2025 yılı boyunca İmralı görüşmeleri, PKK’nın silah bırakma ve fesih kararı, ateşkes ilanı ve TBMM’de kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu ile yeni bir aşamaya taşındı.

(ANKARA) - MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin 1 Ekim 2024'te TBMM'de DEM Parti sıralarına giderek tokalaşmasıyla sembolik olarak başlayan süreç, 2025 yılı boyunca İmralı görüşmeleri, PKK'nın silah bırakma ve fesih kararı, ateşkes ilanı ve TBMM'de kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu ile yeni bir aşamaya taşındı.

MHP Genel Başkanı Bahçeli'nin 1 Ekim 2024'te TBMM'nin yeni yasama dönemi açılışında DEM Parti sırasına giderek tokalaşmasıyla başlayan süreç, yine Bahçeli'nin 15 Ekim'de MHP Grup Toplantısında terör örgütü PKK lideri Abdullah Öcalan'a yaptığı çağrıyla devam etti. Öcalan'ın PKK'nın tasfiye edileceğini ilan etmesini isteyen Bahçeli, 22 Ekim'deki partisinin grup toplantısında ise, "Şayet terörist başının tecridi kaldırılırsa, gelsin DEM Parti grup toplantısında konuşsun, terörün bittiğini, örgütün lağvedildiğini ilan etsin" dedi. Ardından ise "umut hakkı" meselesine değinen Bahçeli, bir kez daha kamuoyunu şaşırttı. 2025 boyunca atılan önemli adımlarla ilerleyen süreçte devlet yetkilileri ile PKK arasında çatışmasızlık ve demokratik çözüm hedefiyle yapılan görüşmeler, ateşkes ilanları ve yasal düzenlemelere yönelik çalışmalar dikkat çekti.

ANKA Haber Ajansı, bu kapsamda 2025 yılı içerisindeki önemli gelişmeleri şöyle derledi:

2 Ocak - DEM Parti İmralı Heyeti'nin TBMM ziyaretleri

DEM Parti İmralı Heyeti, Ahmet Türk ile birlikte TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş ve Devlet Bahçeli'yi ziyaret etti. Heyet adına konuşan Sırrı Süreyya Önder'den "umutluyuz" açıklaması geldi. Bahçeli "Ortada yeni bir çözüm diye bir süreç yoktur. Geldiğimiz bu aşamada Kürt kardeşlerimiz oynanan kanlı oyunun içyüzünü okumuş, hıyanetin azılı figüranlarını tanımış, emperyalizmin cinayet kampanyasını görmüştür. Bu nedenle bölücü terör örgütünün Kürt kardeşlerimizin iradesine ve istikbaline ipotek koyma teşebbüsü boşa düşmüştür" mesajını verdi.

6 Ocak

DEM Parti İmralı Heyeti, TBMM'de AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler ile bir saat görüştü. Saadet Partisi Genel Başkanı Mahmut Arıkan ve Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu ile bir araya geldi.

7 Ocak

İmralı Heyeti, CHP Genel Başkanı Özgür Özel ile TBMM'de bir araya geldi. Heyet daha sonra DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan ile görüşme yaptı. Partilere Öcalan'ın mesajları ve süreç hakkında bilgilendirme yapıldı. İYİ Parti ise DEM Parti'ye randevu vermeyen tek parti oldu.

8 Ocak

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, "PKK/YPG terör örgütü Suriye'den çıkmazsa askeri harekat yaparız" dedi. PKK'nin tüm kadrosu ile Suriye'yi terk etmesi gerektiğini söyleyen Fidan, "Buna yönelik hazırlık veya niyet görmüyoruz" dedi.

13 Ocak

İçişleri Bakanlığı, Mersin'in Akdeniz Belediyesi Belediye Eşbaşkanları görevden uzaklaştırıldı, cezaevine gönderildi, yerlerine kayyum atadı. DEM Parti, "Kayyım ısrarı, çözüm ve barış ihtimalini sabote etmeye dönük bir adım" değerlendirmesinde bulundu. Eş Genel Başkan Tuncer Bakırhan ise "Halkların bir arada yaşam umuduna yapılmış siyasi suikasttir. Reddediyoruz" dedi.

16 Ocak

KDP lideri Mesud Barzani ile SDG lideri Mazlum Abdi Erbil'de görüştü. Abdi "Suriye'deki değişim sürecini tartıştık. Suriye'de Kürtlerin tutumlarının bir olması gerektiği ve Şam ile diyalogun Kürt halkının haklarını barışçıl bir şekilde koruması gerektiği konusunda anlaştık. Ayrıca Kürtlerin birliği ve bölgedeki istikrarın korunmasının hepimizin görevi olduğuna vurgu yaptık" diye konuştu. Kürtlerin Şam'a sadece PYD olarak değil, diğer Kürt partileriyle ortak heyet göndermesi konusunda uzlaşıldı.

22 Ocak

DEM Parti İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder ve Van Milletvekili Pervin Buldan, Abdullah Öcalan'la İmralı'da ikinci görüşmeyi yaptı. Heyette Ahmet Türk yer almadı. Yaklaşık 3 saatlik görüşmeye ilişkin heyet açıklama yapmadı.

28 Ocak

AKP Sözcüsü Ömer Çelik, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında yaklaşık iki saat süren MKYK toplantısının ardından yaptığı açıklamada, İmralı'daki ziyaret trafiğinin tamamlandığını ve sürecin bir pazarlık olmadığını söyleyerek, "Bundan sonra beklenen terör örgütünün tasfiye edilmesiyle ilgili çağrının ortaya çıkması" dedi.

SDG lideri Mazlum Abdi, Şam'da Ahmed el-Şara ile yaptığı görüşmelerde ordunun yeniden yapılandırılması ve ülkenin toprak bütünlüğü konularında mutabakat sağladıklarını açıkladı. Abdi, 10 yıldır bölgede faaliyet gösteren SDG'nin, Suriye ordusunun parçası olacağını belirtti.

29 Ocak

İçişleri Bakanlığı, DEM Partili Siirt Belediyesi'ne kayyum atadı. Tuncer Bakırhan "Bir taraftan kayyum bir taraftan müzakere olmaz. Bir taraftan halkın iradesini gasbedip, bir taraftan 'Biz bu sorunu çözeriz, Türkiye barışını sağlayalım' olmaz. Sayın Bahçeli'ye sesleniyorum, Türkiye barışını böyle mi sağlayacaksınız?" dedi.

MHP Genel Başkan Bahçeli ise örgütün silah bırakması için bir kez daha çağrıda bulundu. Bahçeli, "Eğer silah bırakmazlarsa o silahları kafalarında kırarız" ifadelerini kullandı. Bahçeli, DEM Parti heyeti ile İmralı arasındaki görüşmelerin "Terörsüz Türkiye" hedefine şartsız destek olmasını istedi.

Suriye'de ise Ahmed el-Şara, Esad'ı deviren silahlı birçok grubun katıldığı kapalı toplantıda geçiş döneminin devlet başkanı ilan edildi. Toplantıda Kürtler, Aleviler, Dürziler ve Güney Operasyon Merkezi yer almadı. SDG bu toplantının Suriye halklarını temsil etmediğini söyledi.

4 Şubat

Suriye geçici Devlet Başkanı el-Şara, davet üzerine geldiği Ankara'da, "Suriye'nin kuzeydoğusunu işgal altında tutan bölücü terör örgütü ve yandaşlarına karşı atılacak adımları mütalaa ettik" dedi. Erdoğan, IŞİD kamplarının kontrolü de dahil Suriye'ye her türlü desteği vereceklerini söyledi.

7 Şubat

Terör örgütü PKK yöneticisi Murat Karayılan, yaşanan gelişmelerin devleti bir kez daha Abdullah Öcalan'a başvurmaya mecbur bıraktığını söyleyerek, "Tek çağrıyla bu iş biter mi? Biz on binlerce silahlı gücü bulunan bir hareketiz ve bu güç öyle para için gelmiş, maaşını kesip 'evine git' denilince hemen onu yapacak bir güç değil" dedi. Öncelikli adımlardan birinin ateşkes olduğunu söyleyen Karayılan, "Sonra dil değiştirilerek barış dili kullanılabilir" diye konuştu.

Milli Savunma Bakanlığı kaynakları, Suriye'nin talebi üzerine "ordunun kapasitesinin geliştirilmesi" adına iş birliği yapılacağını bildirerek, "Türkiye olarak önceliğimiz, Suriye'nin toprak bütünlüğünün muhafaza edilmesi, Suriye'de istikrarın sağlanması ve terörist unsurların, özellikle PYD/YPG'nin Suriye'nin kuzeyindeki faaliyetlerinin engellenmesidir" açıklamasını yaptı.

12 Şubat

PKK bildiri yayınladı. Abdullah Öcalan'ın yakında yapması beklenen açıklama ile ilgili notların yer aldığı bildiride, sürecin hem örgütü hem de Türkiye'nin demokratik yapısını dönüştüreceği belirtildi. Açıklamada devletin korkmaması gerektiği, devletin yıkılmayacağı, demokratik temelde yeniden yapılandırılacağı vurgulandı. "Öcalan'ın yapacağı açıklama herkes için bir değişim ve dönüşüm süreci başlatacaktır" ifadelerinin yer aldığı bildiride, başarı için tüm tarafların "bilinçli, örgütlü ve katılımcı çaba" göstermesi gerektiği kaydedildi. Açıklamada "sürecin ancak ciddi bir karşıtlık ve darbesel müdahale olmazsa başarıya ulaşabileceği" ifadeleri dikkati çekti.

13 Şubat

PKK'nın açıklamasının ardından KCK eş başkanı Cemil Bayık, Abdullah Öcalan'dan mektup aldıklarını duyurdu.

15 Şubat

11 Şubat'ta üç yıl hapis cezası alan Van Belediye Başkanı Abdullah Zeydan'ın yerine kayyum atandı.

27 Şubat

DEM Parti Eş Genel Başkanları Tülay Hatimoğulları ve Tuncer Bakırhan'ın yanı sıra Ahmet Türk, Cengiz Çiçek, Faik Özgür Erol, Sırrı Süreyya Önder ve Pervin Buldan'nın yer aldığı DEM Parti İmralı Heyeti, İmralı Adası'nda terör örgütü PKK lideri Abdullah Öcalan ile görüştü. Öcalan, örgüte "silah bırakma ve kendini feshetme" çağrısı yaptı. DEM Parti heyeti İmralı'daki ziyaret sonrasında yapılan İstanbul'da düzenlediği basın açıklamasında, Öcalan'ın "Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı" başlıklı mesajını aktardı. Öcalan mesajında, "Varlığı zorla sona erdirilmemiş her çağdaş cemiyet ve partinin gönüllü olarak yapacağı gibi devlet ve toplumla bütünleşme için kongrenizi toplayın ve karar alın; tüm gruplar silah bırakmalı ve PKK kendini feshetmelidir" dedi.

28 Şubat

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Öcalan'ın çağrısına ilişkin, "Yeni bir safhaya geçilmiştir" değerlendirmesinde bulundu.

MHP Genel Başkanı Bahçeli ise Öcalan'ın açıklamasının "baştan sona değerli ve önemli" olduğunu söyledi.

CHP Genel Başkanı Özel, hükümet ile İmralı arasındaki müzakerelerin bir yıldan uzun süredir devam ettiğini iddia etti.

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik de "Irak ve Suriye'deki tüm uzantılarıyla terör örgütü silah bırakmalıdır ve kendisini feshetmelidir" dedi.

1 Mart

PKK, Öcalan'ın çağrısına karşılık olarak 1 Mart 2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere ateşkesi ilan etti. Örgüt, Öcalan'ın çağrısının içeriğine katıldığını ve çağrının gereklerine uyacağını kaydetti. PKK, kongre toplama çağrısı ile ilgili olarak "kongre toplamak için hazır olduğunu ancak bunun gerçekleşebilmesi için uygun güvenlikli ortamın oluşması ve kongrenin başarısı için de Öcalan'ın bizzat yönlendirmesi ve yürütmesinin gerektiğini" belirtti.

19 Mart

Terör örgütü PKK yöneticisi Duran Kalkan, "Söz var, pratik yok" diyerek, iktidar ve devletin adım atmadığını söyledi.

20 Mart

MHP Genel Başkanı Bahçeli Nevroz'u kutladı ve PKK'nın "bir an evvel kongresini toplayarak fesih kararı alması" ve silahlarını teslim etmesi gerektiğini söyledi. Bahçeli, fesih için 4 Mayıs tarihini ve kongrenin toplanma yeri olarak da Muş'un Malazgirt ilçesini önerdi.

21 Mart

Terör örgütü PKK yöneticisi Murat Karayılan, sürecin Öcalan tarafından yürütülmesi gerektiğini belirterek, kongrenin toplanması için saldırıların durması gerektiğini söyledi.

23 Mart

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu "yolsuzluk" iddiasıyla tutuklandı.

25 Mart

DEM Parti ve Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) heyeti Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ne (IKBY) giderek görüşmeler yaptı.

10 Nisan

DEM Parti İmralı Heyeti, ilk defa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la Cumhurbaşkanlığı'nda görüştü. Sırrı Süreyya Önder, "Çok pozitif bir görüşme oldu" dedi. 1 saat 25 dakika süren görüşmede AK Parti Genel Başkanvekili Efkan Ala'nın yanı sıra MİT Başkanı İbrahim Kalın da yer aldı. Bu görüşme, 13 yıl sonra yapılan ilk görüşme olarak tarihe geçti.

15 Nisan

İmralı Heyeti Üyesi Sırrı Süreyya Önder, kalp krizi nedeniyle hastaneye kaldırıldı.

19 Nisan

Kürdistan Yurtseverler Birliği Genel Başkanı Bafil Talabani, terör örgütü PKK'nın kongresinin Türkiye'nin saldırıları nedeniyle toplanamadığını açıkladı.

21 Nisan

İmralı Heyeti üyeleri Pervin Buldan ve Asrın Hukuk Bürosu avukatı Faik Özgür Erol, Abdullah Öcalan ile dördüncü kez görüştü. Öcalan, "Herkesin Sırrı Süreyya Önder'in kaldığı hastaneye gittiğini, onun anısına bağlılığını beyan ettiğini görüyorum" mesajı verdi.

24 Nisan

DBP Eş Genel Başkanı Keskin Bayındır ve DEM Partili milletvekillerinin içinde olduğu heyet, Kuzey ve Doğu Suriye'ye geçti.

3 Mayıs

Sırrı Süreyya Önder, tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.

9 Mayıs

Terör örgütü PKK, 5-7 Mayıs tarihlerinde iki ayrı noktada paralel olarak 12. Kongresi'ni topladığını açıkladı. Açıklamada PKK lideri Öcalan'ın çağrısı temelinde "tarihi öneme sahip kararlar alındığı" belirtildi, bunların ileri bir tarihte duyurulacağı ifade edildi.

12 Mayıs

Öcalan'ın çağrısıyla 5-7 Mayıs'ta kongre toplayan terör örgütü PKK, örgütün feshedildiğini açıkladı. 12. Kongre'nin sonuç bildirgesinde, "pratikleşme süreci Abdullah Öcalan tarafından yönetilmek ve yürütülmek üzere" örgütsel yapısını feshettiğini, silahlı mücadele yöntemini ve PKK adıyla yürütülen çalışmaları sonlandırdığını söyledi.

Bahçeli, yaptığı açıklamada, "Barış tohumları umutla sulanmış, çiçek açmıştır. Tarihsel sorumluğu üzerine alan PKK'nın kurucu önderi Abdullah Öcalan'a, İmralı-DEM heyetlerine ve DEM Parti'nin eş genel başkanlarına şükranlarımı sunuyorum" dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan da, "Alınan kararı ülkemizin güvenliğinin milletimizin ebedi kardeşliğinin perçinlenmesi adına önemli buluyoruz" açıklaması yaptı.

18 Mayıs

İmralı Heyeti, PKK'nin 5-7 Mayıs tarihlerinde düzenlediği kongrenin ardından beşinci kez Abdullah Öcalan ile görüştü.

MHP Genel Başkanı Bahçeli, "Terörsüz Türkiye" olarak adlandırdıkları süreçle ilgili TBMM'de komisyon kurulması çağrısı yaptı.

4 Haziran

Kamuoyunda "10. Yargı Paketi" olarak bilinen Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. DEM Parti ve diğer muhalefet partilerinin eleştirdiği 10. Yargı Paketi'nde Selahattin Demirtaş dahil bazı siyasi tutuklular ve hasta mahkumlar için istenen düzenlemeler yer almadı.

6 Haziran

Tuncer Bakırhan, Eren Bülbül'ün annesini arayarak bayramını kutladı. Görüşmede Ayşe Bülbül, "Artık anneler ağlamasın" diyerek sürece desteğini dile getirdi.

8 Haziran

İmralı'da terör örgütü PKK lideri Abdullah Öcalan ve cezaevindeki diğer 6 tutsak, aileleriyle bayram görüşü yaptı.

24 Haziran

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, Meclis'te kurulması planlanan komisyonla ilgili TBMM'deki siyasi partilerin grup başkan ve başkanvekilleriyle bir araya geldi.

26 Haziran

İmralı Heyeti üyeleri Pervin Buldan ve Mithat Sancar ve TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş görüştü. Sancar, sürecin hukuksal güvenceye alınması için Meclis'in hayati rol oynayacağını söyledi.

26 Haziran

Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi, Kobani Davası'nda 36 siyasetçi hakkında 16 Mayıs 2024'te açıkladığı mahkumiyet kararlarının gerekçesini açıkladı. Gerekçeli karar 32 bin 630 sayfadan oluştu.

5 Temmuz

Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) Başkan Vekili ve Adana Büyükşehir Belediyesi Başkanı Zeydan Karalar, Adıyaman Belediye Başkanı Abdurrahman Tutdere ve Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek'in aralarında olduğu çok sayıda kişi gözaltına alındı.

6 Temmuz

İmralı Heyeti, altıncı kez Öcalan ile görüştü.

7 Temmuz

İmralı Heyeti Üyeleri Pervin Buldan ve Mithat Sancar, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ikinci kez görüştü.

8 Temmuz

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'ne "ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası" ile ilgili yeni bir "eylem planı" sunan Türkiye, Öcalan'ı "umut hakkından muaf tuttuğunu tekrarladı.

8 Temmuz

Manavgat Belediyesi Başkanı Niyazi Nefi Kara, Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar tutuklandı.

9 Temmuz

Öcalan ve İmralı adasındaki diğer hükümlülerin yer aldığı videolu mesaj yayımlandı. Öcalan, "Varılan aşama, yeni adımlarla pratiğe geçmeyi gerekli kılmaktadır. Silahın değil, siyasetin ve toplumsal barışın gücüne inanıyorum" çağrısı yaptı. Bu, Öcalan'ın 1999 yılından beri ilk videolu görüntüsü oldu.

11 Temmuz

Barış ve Demokratik Toplum Grubu, Öcalan'ın çağrısı üzerine Süleymaniye kenti kırsalında Casena Mağarası önünde sembolik silahları yakma töreni düzenledi. Yapılan açıklamada, "Bundan sonra özgürlük, demokrasi ve sosyalizm mücadelemizi, demokratik siyaset ve hukuk yöntemiyle yürütmek amacıyla ve demokratik entegrasyon yasalarının çıkarılması temelinde silahlarımızı özgür irademizle imha ediyoruz" ifadeleri kullanıldı.

12 Temmuz

Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Bugün atılan önemli adımın hayırlara vesile olmasını diliyorum" dedi. Erdoğan, TBMM'de komisyon kurulacağını belirterek, "Sürecin yasal ihtiyaçlarını Meclis çatısı altında konuşmaya başlayacağız. Sürecin yasal ihtiyaçlarını Meclis çatısı altında konuşmaya başlayacağız" diye konuştu.

25 Temmuz

İmralı Heyeti, Abdullah Öcalan ile yedinci kez görüştü.

Aynı gün İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi'nde bulunan Veysi Aktaş, 31 yıl 3 ay sonra tahliye edildi.

5 Ağustos

Sürece ilişkin TBMM komisyonu ilk kez toplandı. Komisyonun adı "Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu" olarak belirlendi. Parlamentoda grubu olan ve temsil edilen tüm siyasi partilerin yer alması hedefiyle 51 kişi olarak belirlenen komisyon, İYİ Parti üye vermediği için 48 üyeyle çalışmaya başladı.

20 Ağustos

TBMM'de kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu'nun beşinci toplantısında dinlenmek için davet edilen Barış Annesi Nezahat Teke'nin Kürtçe konuşması engellendi, bu durum süreçle ilgili tartışmalara sebep oldu.

28-29 Ağustos

İmralı Heyeti, Öcalan ile sekizinci kez görüştü. Öcalan'ın "Demokratik toplum, barış ve entegrasyonun, bu sürecin üç kilit kavramı olduğunu" söylediği belirtildi.

1 Eylül

Abdullah Öcalan, Rüdaw Araştırma Merkezi tarafından düzenlenen konferansa mesaj gönderdi. Öcalan, Türkiye'deki sürecin başarıya ulaşması halinde Orta Doğu'nun kaderinin değişeceğini belirterek, "Bütün Kürtleri demokratik zeminde buluşmaya ve birlik olmaya çağırıyorum" dedi.

2 Eylül

MHP Genel Başkanı Bahçeli, "QSD ve YPG'nin Suriye yönetimi ile 10 Mart tarihinde imzaladığı mutabakat zaptına riayet ve gereğini harfiyen yapması, aksi halde Ankara ile Şam'ın ortak iradesiyle askeri müdahalenin kaçınılmaz hale geleceği herkesçe bilinmelidir" açıklaması yaptı.

5 Eylül

MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, Meclis'te kurulan komisyonundan seçilen birkaç kişinin Öcalan ile görüşmesini önerdi.

12 Eylül

Devlet Bahçeli, "Barış tek kanatlı bir kuş değildir. Barışı uçurabilmek için ikinci kanadının da olması gerekiyor. Barışın tek kanadı Öcalan tarafından gerçekleştirilmiştir. Şimdi beraberce yaşayabilmenin şartlarının neler olması gerektiği aşamasına gelinmiştir" açıklaması yaptı.

15 Eylül

Öcalan, Asrın Hukuk Bürosu avukatlarından İbrahim Bilmez, Raziye Öztürk ve Cengiz Yürekli ile 6 yıl sonra ilk kez İmralı'da avukat görüşünü yaptı.

18 Eylül

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, "umut hakkı"nı gündemine aldı. Komite, Türkiye'ye Haziran 2026'ya kadar süre tanıdı. Komite, Barış ve Demokratik Toplum Süreci ile birlikte kurulan Milli Birlik, Dayanışma ve Kardeşlik Komisyonu'na da atıfta bulunarak, düzenleme yapılmasını istedi.

20 Eylül

Sürece dair açıklama yapan MHP'li Feti Yıldız, "Türk Ceza Kanunu'nda ve Terörle Mücadele Kanunu'nda bazı düzenlemelere ihtiyaç var" dedi.

1 Ekim

TBMM'de yeni yasama dönemi açılışında konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, sürece dair DEM Parti'ye teşekkür ederek, sürece başından beri olumlu baktıklarını söyledi. Erdoğan, "Komisyon da göstermiştir ki, silahla çözüm olmaz, sıkılı yumruklarla musafaha yapılmaz" diye konuştu.

Erdoğan, yaptığı açıklama sonrasında DEM Parti sıralarına giderek, DEM Partililer ile tokalaştı. Aynı gün DEM Parti ile Erdoğan Meclis'te düzenlenen resepsiyonda da bir araya geldi. Erdoğan, DEM Parti Meclis Grubu'na giderek DEM Partililerle el sıkışırken elini sıkmadığı, DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları'ndan özür diledi.

MHP Genel Başkan Yardımcısı Yıldız, HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş'a ilişkin AİHM kararını anımsatarak, "Anayasa'nın 90. maddesi orada dururken, elbette bazı şeyler yapmak gerekir" dedi.

3 Ekim

İmralı Heyeti, Öcalan ile dokuzuncu kez görüştü. Görüşme sonrası yapılan açıklamada Öcalan'ın "27 Şubat açıklamasında belirttiğimiz, sürecin gelişmesinin siyasi ve hukuki gerekliliklere bağlı olduğu cümlemizin arkasındayız" dediği aktarıldı.

7 Ekim

"Umutla özgürlüğe yürüyoruz" sloganıyla Diyarbakır'dan Ankara'ya yürüyen kadınlar, TBMM'ye "Biji Serok Apo" sloganıyla giriş yaptı.

9 Ekim

TBMM Komisyonunun Abdullah Öcalan'ı ziyaret etme talebine dair konuşan Özgür Özel, "Meclis Başkanı alsın, MHP ve AKP ortaya koysun tutumlarını. Sonra gelsinler bana sorsunlar" dedi.

10 Ekim

DEM Parti İmralı Heyeti Üyesi Buldan, 3 Ekim'de yaptıkları İmralı görüşmesinde Öcalan'ın "Komisyon bir an önce İmralı'ya gelmeli" dediğini belirtti.

17 Ekim

Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu ve TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, komisyon üyeleri ile birlikte Diyarbakır'ı ziyaret etti. Kurtulmuş, Kürtçe şiir okudu, bu an TBMM'nin sosyal medya hesabından da paylaşıldı.

21 Ekim

DEM Parti, "umut hakkına" dair yasal düzenleme için TBMM Başkanlığına kanun teklifi sundu.

23 Ekim

Ahmet Türk, "örgüt propagandası" iddiasıyla yargılandığı ve Mardin Büyükşehir Belediyesi'ne kayyum atanmasına gerekçe yapılan davadan beraat etti.

27 Ekim

PKK, Türkiye'den silahlı güçlerini çekme kararı aldığını açıkladı.

30 Ekim

İmralı Heyeti, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından Cumhurbaşkanlığı'nda üçüncü kez kabul edildi. Heyet, "Karşılıklı anlayış ve fikir birliği içinde olduğumuzu memnuniyetle belirtmek isteriz" açıklamasını yaptı.

3 Kasım

DEM Parti İmralı Heyeti, Öcalan ile onuncu kez görüşmek için İmralı Adası'na gitti.

AİHM, Türkiye'nin eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkındaki ihlal kararına itirazını reddetti. Bu karar ile birlikte AİHM'in verdiği karar da netleşti.

4 Kasım

MHP Genel Başkanı Bahçeli, partisinin haftalık grup toplantısı sonrası gazetecilerin soruları üzerine, Selahattin Demirtaş'ın tahliyesinin "Türkiye için hayırlı olacağını" söyledi.

İmralı Heyeti, İmralı'da yaptıkları ziyaretlerinde Abdullah Öcalan'ın "Pozitif aşamaya geçebilmek için bu süreçte herkesin hassasiyet, ciddiyet ve sorumluluk bilinciyle hareket etmesi hayati önemdedir" dediğini yazılı açıklama ile duyurdu.

5 Kasım

AK Parti Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, partisinin grup toplantısı sonrasında soruları yanıtlarken, Demirtaş'ın tahliyesine ilişkin, "Bu ülke yargı ülkesidir. Yargı bu konuda ne derse ona uyarız" dedi. Ayrıca Öcalan'ın ziyaret edilmesi talebine ilişkin Erdoğan, AK Parti Grup Toplantısında süreçte yeni bir "kavşağa" ulaşıldığını belirterek, "Bütün tarafların dinlenmesini, aykırı da olsa farklı fikirlerin dile getirilmesini çok kıymetli buluyoruz" dedi.

11 Kasım

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun da aralarında olduğu 105'i tutuklu 402 kişi hakkında İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne yönelik yürütülen "yolsuzluk" iddialı soruşturmada iddianame mahkemeye gönderildi.

İmralı ziyareti gündemi ile 13 Kasım'da toplanması beklenen komisyon toplantısının, Gürcistan'da TSK'ya ait askeri kargo uçağının düşmesi ve 20 askerin şehit olması nedeniyle ertelendiği duyuruldu.

17 Kasım

PKK, 1990'lı yıllardan bu yana önemli miktarda unsurunun bulunduğu Irak'ın kuzeyindeki Zap alanından unsurlarını çektiğini açıkladı. Örgüt, "bu adımın Türkiye'de barışa ve demokratikleşmeye hizmet edeceğine inanıldığını" belirtti.

19 Kasım

MHP Genel Başkan Yardımcısı Yıldız, "İmralı'ya gidilecektir, evet, bunu net olarak söylüyorum" dedi.

20 Kasım

DEM Parti, komisyonun İmralı'ya gitmesi halinde TBMM Grup Başkanvekilleri Gülistan Kılıç Koçyiğit'i göndereceğini açıkladı. AK Parti ise TBMM komisyonunun İmralı'ya gitmesine olumlu oy kullanacaklarını paylaştı.

21 Kasım

MHP'li Feti Yıldız, komisyonun kararı sonrasında İmralı'ya partisi adına gideceğini açıkladı. CHP'li TBMM Başkanvekili Murat Emir ise partisinin ziyaret heyetinde yer almayacağını bildirdi.

21 Kasım

TBMM Komisyonunda CHP'li üyeler, İmralı'ya komisyon heyetinin katılıp katılmayacağına ilişkin oylamaya katılmayacaklarını belirterek, toplantıyı terk etti. Oylamada AK Parti, MHP, DEM Parti, TİP, EMEP olumlu oy kullandı, Demokrat Parti, DSP ve HÜDA PAR'dan üç hayır oyu çıktı. Yeni Yol Grubu ise çekimser oy kullandı. Oylama sonrasında İmralı'ya ziyaret kararı alındı. Bakırhan, "Şununla oturmam, diyenler barış istemiyor. Bunu da bir yere not ettik" dedi.

İmralı'yı ziyaret edecek komisyon heyetinde, AK Parti'den Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman'ın yer alacağı belirtildi.

22 Kasım

CHP'nin 7. Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, partinin İmralı'ya gitmeme kararına tepki göstererek, "CHP arınmalı ve sürecin içinde olmalı, tarihin doğru tarafında olmak cesaret ister" dedi.

23 Kasım

Tutuklu İBB Başkanı İmamoğlu, CHP'nin İmralı'ya gitmeme kararını desteklediğini açıkladı.

24 Kasım

Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu'ndan seçilen heyet İmralı'ya giderek, Öcalan ile 2 saat 50 dakika süre görüştü. Heyette, Gülistan Kılıç Koçyiğit, Hüseyin Yayman ve Feti Yıldız yer aldı.

28 Kasım

Komisyon üyelerinin İmralı'dan ikna olarak döndüklerini belirten Koçyiğit, "(Öcalan) Devletle bir mutabakatın olduğunu ifade etmekle beraber bugün temel arayışın bir siyasal mutabakat olduğunu ve bu siyasal mutabakat gerçekleştiğinde aslında birçok şeyin de aşılabileceğini ifade etti" diye konuştu.

29 Kasım

Şırnak Cizre'de bir programa katılan KDP Genel Başkanı Mesud Barzani, Öcalan'ın sürece dair önemli adımlar attığını belirterek, teşekkür etti.

29 Kasım

Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan ve TBMM Başkanı Kurtulmuş, süreç ve İmralı ziyareti hakkında görüştü. Aynı gün bir törende konuşan Erdoğan, "Hedefe yaklaştıkça süreci rotasından saptırmaya dönük sabatojlar artıyor. Üstesinden geliyoruz" dedi.

1 Aralık

Kabine Toplantısı sonrasında konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, sürecin yeni bir dönemin kapılarını açacağını söyledi.

2 Aralık

Türkgün gazetesine konuşan Bahçeli, süreçle ilgili, "Ok yaydan çıkmıştır, gemiler yakılmıştır" dedi.

Aynı gün İmralı Heyeti de 11'inci kez Abdullah Öcalan ile görüştü.

3 Aralık

AK Parti Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, AK Parti Grup Toplantısında 2005'te Diyarbakır ziyareti sırasında söylediği, "Bu sorun benim de sorunumdur" sözüne atıfta bulunarak aynı iradeyi taşıdıklarını söyledi.

4 Aralık

Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu, Abdullah Öcalan ile yapılan görüşme sonrası toplandı. Komisyonda, tutanaklar okunmadı ve bunun yerine görüşmeyi yansıttığı öne sürülen özet bir metin okundu. Bazı siyasi partiler buna tepki gösterdi.

6 Aralık

Bahçeli, Öcalan'ın mesajlarının makul olduğunu belirterek, "Barış kuşunun ikinci kanadı inşallah takılacak ve uçuşunu herkes görecektir" dedi.

10 Aralık

DEM Parti, CHP ve EMEP Partisi, Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonuna ilişkin raporlarını TBMM Başkanlığına sundu.

11 Aralık

MHP de süreç komisyonuna dair raporunu TBMM Başkanlığına iletti. Raporda "umut hakkı" ve Kürtlerin anadil ve anayasal talepleri yer almadı. Rapor tartışmalara sebep oldu.

12 Aralık

DEM Parti İmralı Heyeti DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ve MHP Genel Başkanı Bahçeli ile görüştü. Buldan, "Barış yasası olmalıdır" dedi. Bahçeli ise, "Pervin Hanım her konuyu açıklıkla ifade ettiler. Her cümlesine imzamı atıyorum" diye konuştu.

16 Aralık

DEM Parti İmralı Heyeti Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu ile görüştü. Görüşme sonrasında açıklama yapan Davutoğlu gerekli yasal düzenlemelerin yapılması gerektiğini söyledi.

19 Aralık

AK Parti, "Terörsüz Türkiye" olarak nitelendirdiği yeni çözüm sürecinin hukuki altyapısını oluşturacak yasal düzenlemelere yönelik önerilerini içeren raporunu TBMM'ye iletti.

20 Aralık

DEM Parti İmralı Heyeti Üyeleri Buldan, Sancar ve Erol siyasi partilere yaptıkları ziyaretler kapsamında AK Parti TBMM Grubu'nu ziyaret etti. Görüşmede, AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, Genel Başkanvekili Efkan Ala ve Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Ömer Çelik yer aldı. Heyet daha sonra Türkiye İşçi Parti ile görüştü.

22 Aralık

DEM Parti İmralı Heyeti, önce CHP Genel Başkanı Özel'i, ardından EMEP'i ziyaret etti.

23 Aralık

DEM Parti İmralı Heyeti, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ve TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş ile görüştü. Görüşmeler sonrası yapılan açıklamalarda sıklıkla "sürece ilişkin hukuki düzenlemelerin yapılması" vurgulandı.

Kaynak: ANKA