İKV : AB-Vietnam STA'sı Türkiye için rekabeti artıracak

İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, 1 Ağustos'ta yürürlüğe girecek AB- Vietnam Serbest Ticaret Anlaşmasına (STA) ilişkin, "Vietnam'ın bu anlaşmayla AB'ye ihracatını tekstil, ayakkabı, elektronik gibi kritik sektörlerde artıracak. Bu durum Türkiye açısından rekabetin artması anlamına gelecek." değerlendirmesinde bulundu.

Zeytinoğlu, 1 Ağustos'ta yürürlüğe girecek AB-Vietnam STA'sı ve bu anlaşmanın Türkiye'ye olası etkilerine ilişkin yaptığı yazılı değerlendirmede, anlaşmanın, Türkiye için de büyük önem taşıdığın bildirdi.

AB'nin yürürlükteki STA'larına 1 Ağustos itibarıyla yenisinin ekleneceğini, bu kez söz konusu ülkenin son yıllarda ihracat hamlesini artıran ve Çin'e alternatif pazarlardan biri olarak öne çıkan Vietnam olduğunu aktaran Zeytinoğlu, AB'nin, Singapur'un ardından ikinci Güneydoğu Asya ülkesi ile STA imzaladığını kaydetti.

Zeytinoğlu, anlaşma yürürlüğe girer girmez Vietnam'ın AB'ye ihracatında gümrük vergilerinin yüzde 71'inin kalkacağını, geri kalanının ise 7 yıl içinde tedricen kaldırılacağını anlattı.

Anlaşmanın tarife dışı engelleri de yasakladığını aktaran Zeytinoğlu, "Fikri mülkiyet koruma, işçi hakları ve sürdürülebilir kalkınmaya ilişkin koşullar öne sürüyor ve hizmet ile kamu alımları piyasalarının da açılmasını getiriyor. STA'nın yanında AB ile Vietnam arasında yatırımların korunmasını ilişkin bir anlaşma da imzalandı." açıklamasında bulundu.

Zeytinoğlu, Vietnam'ın bu anlaşmayla AB'ye ihracatını tekstil, ayakkabı, elektronik gibi kritik sektörlerde artıracağını ve bunun Türkiye açısından rekabetin artması anlamına geleceğini bildirdi.

"AB bu ülkedeki varlığını artırmak ve daha etkili olmak istiyor"

İKV Başkanı Zeytinoğlu, Vietnam'ın Türkiye'nin AB ile ticareti açısından önemli bir rakip olduğunu belirterek, ihracata dayalı ekonomisiyle hızla kalkınan bu ülkeye son yıllarda Çin yatırımlarının da hızla arttığını anlattı.

Küresel salgının neden olduğun daralmaya rağmen Vietnam'ın 2020'de yüzde 4,8 büyümesinin ve bunu 2021'de yüzde 6,8'e çıkarmasının beklendiğini aktaran Zeytinoğlu, bu ülkenin salgın sonrası tedarik zincirlerinin yeniden yapılanmasından pay almayı; teknoloji, istihdam sağlama ve verimlilik yatırımlar açısından bölgesel merkez olmayı hedeflediğini bildirdi.

Zeytinoğlu, AB'nin bu ülkedeki varlığını artırmak ve daha etkili olmak istediğini belirterek, şu ifadeleri kullandı:

"Bu anlaşmayla AB'nin Vietnam'da ihracata dayalı yatırımları da artacak. Halen AB yatırımcıları 18 ekonomik sektörde aktif ve 2018'de Vietnam'da 2 bin 133 projeye 23,9 milyar dolar yatırım yapmış. Vietnam'daki yatırımın yarısı AB'den gidiyor. AB, 4,2 milyar dolarlık 180 projeyle ağır sanayiye ve bunun yanında petrol ve doğal gaz arama projelerine destek veriyor. Yeni STA ile dijital sağlık, sağlık ve hijyen ürünleri ve e-ticaret operatörleri için yeni fırsatlar bekleniyor."

"Gümrük Birliği sorunu acilen çözülmeli"

Başkan Zeytinoğlu, Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği'nin önemli sorunlarından birisinin de STA meselesi olduğunu belirterek, açıklamalarını şöyle sürdürdü:

"AB, Vietnam gibi bir ülkeyle STA imzaladığında Türkiye'nin de bu ülkeyle STA imzalaması gerekiyor. Ancak Türkiye genellikle sonra başlıyor ve bu süre içinde söz konusu ülke Türkiye pazarına gümrüksüz mallarını satabilirken, Türkiye o ülkede aynı avantajı elde edemiyor. Gümrük Birliği modernizasyon süreci kapsamında STA sorununun çözülmesi amaçlanmıştı ancak müzakereler siyasi sebeplerle başlatılmadı. Türkiye, Vietnam ile STA imzalanması için girişimde bulunmuş ancak henüz müzakereler başlamamış durumda. Bu da Vietnam-AB ve Vietnam-Türkiye ticari ilişkileri açısından asimetrik bir durum oluşturuyor."

Zeytinoğlu, anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle Vietnam'dan AB'ye ihracatın önemli ölçüde artmasının ve AB'nin bu ülkedeki yatırımlarının hız kazanmasının söz konusu olduğunu kaydederek, Vietnam'ın 2025'e kadar AB'ye ihracatını yüzde 42,7 artıracağının öngörüldüğünü aktardı.

Bu ihracatın tekstil, ayakkabı ve elektronik gibi sektörlerde olacağının beklendiğini anlatan Zeytinoğlu, şu ifadeleri kullandı:

"Yani hem AB yatırımlarını çekmek açısından, hem de, AB iç pazarında rekabet açısından Vietnam Türkiye için önemli bir rakip. AB ile Gümrük Birliğinde STA sorununun çözümünün yanında Gümrük Birliği kapsamının genişletilmesi de giderek daha acil bir mesele olarak ortaya çıkıyor. Gümrük Birliği sadece sanayi ürünleriyle sınırlı. Oysa Vietnam STA'sına baktığımızda hizmetler, tarım, kamu alımları ve yatırımcı-devlet uyuşmazlık çözüm mekanizmaları ile derin ve kapsamlı bir ticaret anlaşması olduğunu görüyoruz."

Zeytinoğlu, Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliğinin en kısa zamanda modernize edilmesi gerektiğini belirterek, aksi takdirde AB pazarında zemin kaybetme ve AB yatırımlarının başka ülkelere yönelmesi sonucuyla karşı karşıya kalacaklarının altını çizdi.