T24 Yıllık Buluşmaları… Bekir Ağırdır: "İsterseniz Metropollerdeki Bütün Liseleri İmam Hatibe Çevirin, Gençler İçin Geçerliliği Yok"

Haber: ÇAĞATAN AKYOL - Kamera: FAHRETTİN ÖZTÜRK

Araştırmacı ve yazar Bekir Ağırdır, "T24 Yıllık Buluşmaları" programında; ilk kez oy kullanacak gençler için "İsterseniz metropoldeki her sokaktaki her liseyi veya ortaokulu imam hatip lisesine çevirin; onlar için geçerliliği yok" değerlendirmesini yaptı. Ağırdır, yaklaşan genel seçimlerle ilgili de "Sadece bir cumhurbaşkanı seçmeyeceğiz, bir medeniyet tercihi yapacağız" dedi.

T24 Yıllık Buluşmaları, " Cumhuriyet'in 100. yılında Türkiye ve dünya nereye?" konulu program düzenledi. İstanbul'daki bir otelde bugün düzenlenen program başında teşekkür konuşması yapan T24 Genel Yayın Yönetmeni Doğan Akın, şunları söyledi:

"3 yıldır herhangi bir yere borçlanmadan haberciliğine hiçbir görüşü koymadan geçirdiğimiz 13 yılın ardından burada bir araya gelmek böyle bir berberliğin sonucu. Bugün 'nasıl iyileşebiliriz'in üzerinde duracağız. Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. yılının eşiğinde Türkiye ve dünya nerede konulu T24'ün konferansına hoş geldiniz. Gazeteciliğin bize en büyük armağanlarından birinin bu tür buluşmalar olduğuna inanıyor ve birlikte daha ileriye gideceğimize inanıyoruz."

Moderatörlüğünü Şirin Payzın ve Murat Sabuncu'nun yaptığı programın başlangıç sunumunu kamuoyu araştırmacısı ve yazar Bekir Ağırdır yaptı. Ağırdır, sunumunda "Türkiye gençliğinin durumu, beklentileri, endişeleri; seçimlere doğru Türkiye olasılıkları" konularını değerlendirdi.

Ağırdır, tedirgin ve temkinli iyimserlik içinde olduklarını söyledi. Seçimlerin sonucunu gençlerin belirleyeceğini de vurgulayan Ağırdır, 62 milyon seçmenden 21 milyonun genç olduğuna ve 6 milyon gencin ilk kez oy kullanacağına dikkat çekti. Ağırdır, şunları söyledi:

"TÜRKİYE'NİN GENÇLERİ GERÇEKTEN ÇOK CİDDİ BİR FARKLILIK GÖSTERİYOR: Herkes gençlerin peşinde, gençleri anlayalım diyorlar. Ama bir öğrenci evinde akşam yemeği yiyince falan gençlere yaklaştığını sanıyor bizim siyasetçiler. Çünkü çok seviyorlar böyle kısa yolları. Baypas etmeyi ve böyle hemen öyle bir müzik yapıp, öyle bir akşam yemeği fotoğrafı verince de bu işi halledebileceklerini sanıyorlar ama şunun farkında değiller. Türkiye'nin gençleri gerçekten çok ciddi bir farklılık gösteriyor. Birçok sebepten ama en önemlilerden birisi şu: Bugün ilk defa oy kullanacak olan 6 milyonun neredeyse yüzde 70'i, toplam 21 milyon gencin yüzde 66'sı kentlerde ve metropollerde doğdu, büyüdü. Yani bizler gibi kasabalarda, ilçelerde, köylerde değil. Sokağa çıkınca herkesin aynı ayıp, aynı suç, aynı günah duygularına hakim olan; aynı kasabada herkesin aynı etnik aidiyetten, aynı inanç kümesinden olduğu bir yerde iyi, doğru, güzeli öğrenmediler. Çokluğun, çoğulculuğun, farklılıkların bir arada olduğu kentlerde ve metropollerde büyüdüler. Onun için ne yaparsanız yapın, ilk 7 yaşına kadar öğrendikleri iyi, doğru, güzel kavramları bizlerden farklıdır ve onlar çokluğun içine doğdular. Onun için isterseniz metropoldeki her sokaktaki her liseyi veya ortaokulu imam hatip lisesine çevirin; onlar için geçerliliği yok.

21 MİLYON GENCİN 15 MİLYONU, AİLESİNİN HARÇLIĞINA MAHKÜM: Nitekim son sorduğumuz zaman 'Kendini hayal tarzı olarak nasıl tanımlarsın' diye, örneğin 40 yaşın üstündekilerin yüzde 50'ye yakını 'Dindar muhafazakarım ben' derken, gençlerde sadece 10. Ülke genelinde yüzde 30'larda 'Modernim' diyenler varken 20- 30 yaş altındaki o 21 milyon kümenin yüzde 53'ü 'Modernim' diyor. Kadın meselesine bakışları böyle, Kürt meselesine bakışları böyle, internet meselesine, özgürlüklere bakışları böyle. Dolayısıyla zaten bir farklı küme var, ama bir sorunumuz var. Bu gençler son derece umutsuz ve hayalsiz. Yani sormuşuz mesela, 'Son iki haftada kendini neşeli hissettin mi' diye; 'Neşeli hissettim' diyenler sadece yüzde 42. Yüzde 58'i neşeyi unutmuş. Mesela, 'İlgini çeken bir şey oldu mu son iki haftada' diye sormuşuz, sadece yüzde 26'sı 'Oldu' demiş, yüzde 74'ü ilgisini çeken bir şey olmadığını belirtmiş. Bunca ekonomik krizin ağırlığına rağmen bile 'Önümüzdeki üç ayda ne olacak' demişiz, yüzde 83'ü 'Daha ağır ekonomik koşullar bekliyor' demiş ve bu 21 milyon gencin 15 milyonu bu sabah ana babasının ona bıraktığı harçlığa mahküm bir hayat yaşıyor. Hayalleri de yok. Son derece tedirginler ve son derece kaygılılar.

İKTİDARDAN YANA OY KULLANABİLECEK OLANLAR MAKSİMUM 3 MİLYON: Siyaseten de ülkenin sorunlarının siyaset marifetiyle çözülebileceğine dair inançları sadece yarısında. Yarısında bu partilerle 'bu ülkenin sorunları çözülmez' gibi bir kanaat yerleşmiş durumda. Dolayısıyla seçimi belirleyecek şey, bu 21 milyon gencin ne kadarının seçimlere katılacağı. İktidardan yana oy kullanabilecek olanlar maksimum 3 milyon. Geri kalanlarının hepsi muhalif. Gidişata muhalif, sadece iktidara değil ya da muhalefetten yana oldukları için değil ama bu gidişatı itirazı oldukları için.

BU ÜLKENİN GENÇLERİNİN YÜZDE 53'Ü KENDİNİ BU ÜLKEDE YABANCI HİSSEDİYOR: İdeolojik bir yerden de bakmıyorlar bizim gibi. Onlar çok daha doğal, çok daha içten bir yerden bakıyorlar. Ana babalarının o verdiği harçlığı, onun ürettiği bağımlılık içinde 'Şu saatte çık, bu saatte eve gel, şöyle davran, böyle davranlara' nasıl itiraz ediyorsa, hangi ataerkilliğe, hangi duygular, samimi duygularla itiraz ediyorsa, devletin ve iktidarın onun her alanında denetlemesine aynı yerden itiraz ediyor. Hangi tweeti okuyacağını, hangi internet sitesine gireceğini iktidar, devlet belirlemesin istediği için itiraz ediyorlar. Öyle illa büyük ideolojileri falan olduğu için değil. Dolayısıyla çok daha samimi bir yerden itiraz ediyorlar hayatın gidişatına, ama çıkış yolu da bulamıyorlar. Yani sormuşuz mesela, düşünün bu ülkenin gençlerinin yüzde 53'ü kendini bu ülkede yabancı hissediyor. Bu dehşet bir durum. Dolayısıyla bu umutsuzluk halinden beslenen bir sıkıntıları var.

EĞER BU KIZGINLIĞININ ÖNÜNE BİR UMUT, GELECEK VAADİ KOYAMAZSAK HER GÜN 10 TANE OGÜN SAMAST ÇIKAR: 'Türkiye'nin en önemli meselesi nedir' diye sormuşuz. Eşitlik demiş yüzde 53'ü. Olumlu bir tek sıfat yok ülkeye dair. Son derece tepkili, umutsuz bir gençlik kümesiyle konuşuyoruz. O nedenle yapılması gereken şey hepimiz için ama siyaset yaparak ama yazı yazarak ama hepimiz için bu gençlerimizin önüne bir umut koymak, bu entelektüelsizlikten onları çıkarmak. Benim şöyle bir tezim var: Eğer bu kızgınlığının önüne bir umut, gelecek vaadi koyamazsak her gün 10 tane Ogün Samast çıkar. Onları bu çıkmazdan kurtarmanın yolu, sadece yaşananlara itiraz olamaz, olmamalı. Yeninin nasıl olacağını, nasıl olması gerektiğini, hangi ilkeler, hangi hedefler çerçevesinde olması gerektiğini onların önüne koymamız lazım. Sadece gençler değil. Ülkenin bir umuda, iddiaya ihtiyacı var.

SADECE BİR CUMHURBAŞKANI SEÇMEYECEĞİZ, BİR MEDENİYET TERCİHİ YAPACAĞIZ: Eğer önümüzdeki seçimleri konuşuyorsak, 2023'te ne olacak diyorsak, 2023'te şunu bilmeliyiz. Sadece bir cumhurbaşkanı seçmeyeceğiz, bir medeniyet tercihi yapacağız. Avrupa'nın taşrası mı olalım, Avrupa'nın ürettiği tohumu, domatesi, çevirip ona gönderen Avrupa'nın köylüsü, taşrası mı olalım ya da Avrupa'nın, dünyanın etkin bir devleti mi olalım? Vermemiz gereken karar bu aslında ama ne yazık ki siyasi seviyelerine baktığımız zaman da tartışmanın buradan yürümediğini görüyoruz. Hepimizin ama aktif yurttaş olarak ama aktif kurumsal yurttaş olarak da şirketler olarak ya da sivil toplum yöneticileri olarak şirket yöneticileri olarak da el birliğiyle bu dönemde yapmamız gereken bir şey var. Bu ülkenin geleceğinin siyaseten kaos ve karmaşa olmadan yeni bir ortak hayatın, büyük toplumsal uzlaşmanın mümkün olabildiğini bu toprakların insanlarına anlatmamız lazım. Onları buna inandırmamız lazım.

ÜLKENİN 3'TE 2'Sİ GİDİŞATTAN MEMNUN DEĞİL: Kimin cumhurbaşkanı olup olmayacağına kilitlenmiş bu entelektüel kısırlıktan çıkış yok ne yazık ki. Tartışmayı buradan çıkarmamız lazım. Siyasetçiler başaramıyorsa da bizim başarmamız lazım. Sadece kişiler üzerinden bir tartışmayla buradan çıkamayacağımız çok açık ama bugün bütün realiteden baktığımızda, bütün yaşanan son 20 yıldan ama özellikle son 5 yılda yaşananlardan, başkanlık sisteminden baktığınızda ülkenin 3'te 2'si zaten gidişattan memnun değil. Toplum böyle zamanlarda bana yol gösteren var mı diye aydınlarına bakıyor, bana bir şey söylüyorlar mı diye. Bir yol gösteriyorlar mı, diye bakıyor. Eğer sadece bugünkü siyasi aktörlerin tercih ettikleri bu siyaset yöntemi, siyaset tarzıyla devam ederse ülke, evet, muhtemelen iktidarı kaybedecek. Hala kazanma ihtimali de olsa bile. Bugünkü iktidar devam da etse Meclis'teki çoğunluğunu kaybetmiş olur ya da muhalefet kazanmış olsa bile Anayasa'yı değiştirecek büyük siyasal gücün desteğini sağlayamayacak; bugünkü gidişat içinde.

SİYASETÇİLER ÜZERİNDE BASINCI ÜRETİRSEK BU KÖR SOKAKTAN ÇIKIŞ VAR: Türkiye dünyanın bugünkü küresel dinamikleri, dünyanın yaşadığı bütün bu bölüşüm kavgası, çağ değişimi, bütün bu hikayenin içinden hiçbir şey yokmuş gibi sadece kendi kişisel dertleri içinde liderler ve partiler yürüyemez. Artık sonuna geldik. Neleri yapmamamız gerektiğini de yeterince öğrendiğimizi sanıyorum. Eğer bütün bu konuda siyasetçilerimiz üzerinde yeterli basınç rolü üretebilirsek, aktif yurttaş olmak dediğim şey de o. Bu basıncı üretebilirsek Türkiye'nin bu kör sokaktan bir çıkışı var. Yoksa yeniden aynı belalarla, aynı şeyleri konuşmaya devam edeceğimiz açık."