Aile Paketi" Komisyonda Kabul Edildi (2)

Özel istihdam bürosunun faaliyetleri arasına "geçici iş ilişkisi kurma" yetkisi eklenecek.

TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu'nda kabul edilen Ailenin ve Dinamik Nüfus Yapısının Korunması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı uyarınca, terör eylemlerinde yaşamını yitiren çocukların anne, babaları da istihdam hakkından yararlanacak.

Tasarı özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş ilişkisi düzenleniyor. Buna göre, özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş ilişkisi, Türkiye İş Kurumu'nca izin verilen özel istihdam bürosunun, işçisini geçici olarak bir başka işverene yazılı devri ile kurulacak. Geçici iş ilişkisi doğum, analık ve süt izni hallerinde izin süresince, ebeveynlere doğumdan sonra tanınan kısmi süreli çalışma süresince, kadın işçinin doğum sonrası yarı zamanlı çalışma ya da ücretsiz izin kullandığı hallerde ücretsiz izin süresince, kadın işçi için ev hizmetlerinde ve 6 ay süreyle mevsimlik tarım işlerinde kurulabilecek.

İşverenin, ücreti ödeme yükümlülüğü devam edecek. Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, işçinin kendisinde çalıştığı sürede ödenmeyen ücretinden, işçiyi gözetme borcundan ve sosyal sigorta primlerinden işveren ile birlikte sorumlu olacak.

İşçinin sorumluluğu ise iş yerine ve işe ilişkin olup kusuru ile sebep olduğu zarardan geçici iş ilişkisi kurulan işverene karşı olacak. İşçinin geçici sözleşmesinden aksi anlaşılmıyorsa, işçinin diğer hak ve yükümlülüklerine ilişkin bu kanundaki düzenlemeler geçici iş ilişkisi kurulan işverenle olan ilişkisine de uygulanacak. İşçiyi geçici olarak devralan işveren grev ve lokavt aşamasına gelen bir toplu iş uyuşmazlığının tarafı ise işçi grev ve lokavtın uygulanması sırasında çalıştırılamayacak. Ancak, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu'nun 39'uncu maddesi hükümleri saklı kalacak. İşveren, işçisini grev ve lokavt süresince kendi iş yerinde çalıştırmak zorunda olacak.

-Kadın işçilerin esnek çalışma talebi-

Tasarıyla, İş Kanunu'nun kadın işçilerin doğum ve süt iznini düzenleyen maddeye eklenen fıkra ile analık izni ve yarı zamanlı çalışma sonrasında mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar kısmi süreli çalışma talebi karşılanacak. Bu talep, geçerli fesih nedeni sayılamayacak.

Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü halinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılacak. Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hali izni kullandırılacak.

Analık izninin bitiminden itibaren kadın işçi, evlat edinme halindeyse eşlerden biri veya evlat edinen 6 aya kadar ücretsiz izin ya da her doğumda 6 aya kadar haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin kullanabilecek. Bu izinlerden hangisinin kullanılacağını, izin talebinde bulunan kişi belirleyecek ve bir ay önce yazılı olarak işverene bildirecek.

Çalışan kadınlara analık izninden sonra ilk çocuk için 60 gün, ikinci çocuk için 120 gün, üçüncü çocuk için 180 gün, engelli çocuk için ise 360 gün yarı zamanlı çalışma hakkı getirilecek. Çoğul doğum durumunda, bu sürelere otuzar gün eklenecek. Bu hak evlat edinme halinde de tanınacaktır.

İş Kanunu'nda yapılan düzenleme ile geçici iş ilişkisi ile ilgili hükümlere aykırılık halinde idari para cezası uygulanabilecek.

4904 Sayılı Türk İş Kurumu Kanunu'na eklenen ifadeler ile özel istihdam bürosu "İş arayanların elverişli oldukları işlere yerleştirilmesine ve çeşitli işler için uygun işçiler bulunmasına aracılık yapmak ve/veya geçici iş ilişkisi kurma faaliyeti yürütmek üzere Kurum tarafından izin verilen gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan büroları" şeklinde tanımlanacak.

Özel istihdam bürosu faaliyeti yürütmek için başvuru yapacak gerçek ya da tüzel kişilere izin verilmesinin esasları da düzenleniyor.

Buna göre, izin başvurusunda bulunanların Türk vatandaşı olmaları, yabancı ise Türkiye'de çalışabileceğine dair geçerli çalışma izni belgesine sahip olmaları gerekecek. Aracılık faaliyetinin profesyonel olarak yapılmasını sağlamak amacıyla nitelikli uzman personel, aracılık faaliyeti için uygun bir iş yeri ve teknik donanımın sağlanmış olması gerekli olacak. Büronun faaliyet alanı iş ve işçi bulmaya aracılık olacak. Bu faaliyet alanı dışında büro, iş gücü piyasası, istihdam ve insan kaynakları ile mesleki eğitime yönelik olarak çalışmalar da yapabilecek.

-Kurumdan izinsiz faaliyet yürütülemeyecek-

İş ve işçi bulmaya aracılık faaliyetinin ve geçici iş ilişkisinin belirli bir sistem dahilinde yürütülmesini sağlamak, işçi/işveren hak ve menfaatlerini korumak ve denetlenebilir bir yapı oluşturmak için kurumdan izin almaksızın bu faaliyetlerin yürütülmesi yasaklanacak. Ayrıca faaliyetin sadece büro şeklinde değil internet, radyo, televizyon, yazılı medya gibi başka herhangi bir yolla da olsa izinsiz yürütülmesi yasak olacak. İş ve işçi bulmaya aracılık faaliyetinin belirli bir düzen içerisinde işlemesini sağlamak için Kurumdan izin almayanlara ait reklam ve ilanların yayınlanmasına yasak getirilecek.

Özel istihdam büroları aracılığıyla yurtdışına işçi gönderilmesi halinde de yurtdışı hizmet akitlerinin Türkiye İş Kurumu tarafından onaylatılması zorunlu tutulacak. Geçici iş ilişkisi yetkisi verilecek özel istihdam bürosunun önceki faaliyetlerinin Kurumun istihdam ve meslek uzmanlarınca incelenmesi ve uygun görülmesi halinde Türkiye İş Kurumu tarafından yetki verilecek. Geçici iş ilişkisi kurma yetkisine ilişkin teminat miktarı düzenlenerek, kuruma başvurulan tarihte brüt asgari ücret tutarının 200 katına denk gelen miktarda teminat ödenecek.

-Teminat kuruma gelir olarak kaydedilecek-

Geçici iş ilişkisinin iptali hali caydırıcılık açısından yaptırıma bağlanarak bu durumda teminat kuruma gelir olarak kaydedilecek. Ancak gelir kaydedilen teminattan, büronun geçici iş ilişkisinden doğan sosyal güvenlik primi borçları var ise bu borçlar ödenecek. Özel istihdam bürolarının faaliyetlerine ve geçici iş ilişkisine yönelik inceleme, kontrol, denetim ve teftişin, kurumlarının görev alanlarına giren konularla sınırlı olmak üzere; iş müfettişleri ve Sosyal Güvenlik Kurumunun denetim ve kontrol ile görevli memurları tarafından yapılacak.

Özel istihdam bürosu ve geçici iş ilişkisi kurma yetkisi verilen büronun izin verildikten sonra belirlenmiş şartlardan herhangi birini taşımadığının anlaşılması halinde izni derhal iptal edilecek. Kişisel bilgilerin ve işverenlerin açık işlerine ait bilgilerin verilme amacı olan iş ve işçi bulma faaliyetinden başka bir amaçla kullanılması de müeyyideye bağlanacak.

Çalışma izni bulunmayan yabancı uyruklu kişiler hakkında aracılık faaliyeti yapılması hali iznin iptali gerekçesi olarak kabul edilecek.

Büro ile geçici iş ilişkisi kurulan işveren arasında yazılı sözleşme yapılması zorunlu olacak. Sözleşmenin yazılı olarak yapılmaması halinde verilen yetki iptal edilecek.

-İşçinin alacakları teminattan ödenecek-

Herhangi bir nedenle özel istihdam bürosunun kapanması halinde ise geçici işçi çalıştıran işverene bu durumun tebliğ edilmesi ile geçici iş ilişkisi sona erecek. İş ilişkisinin devam etmesi durumunda, geçici işçi çalıştıran işverenle işçi arasında belirsiz süreli iş sözleşmesi kurulmuş olacak. Geçici işçinin iş ilişkisinden kaynaklanan alacakları, alınan teminattan kurumca öncelikli olarak ödenecek.

Özel istihdam bürosu, özel istihdam bürosu izni ile geçici iş ilişkisi yetkisi verilmemesi veya bu iznin ve yetkinin iptali kararlarına karşı, kararın tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde kuruma itiraz edebilecek. İtiraz, takibi durduracak ve 60 gün içinde sonuçlandırılacak. İtirazı reddedilenler 15 gün içinde yetkili iş mahkemesinde dava açabilecek. İtiraz yoluna başvurulmuş olması ilgililerin yargı yoluna başvurma haklarım ortadan kaldırmayacak.

(Sürecek)